در این مقاله از مجموعه مقالات آموزش برق صنعتی، انواع موتور القایی، سنکرون، سروو موتور و الکتروموتور مورد بررسی قرار گرفته و توضیح داده می شود.
در این بخش توضیحاتی در مورد چگونگی خارج کردن سیم های سوخته از داخل استاتور یک الکتروموتور ارائه می گردد.
چگونگی خارج کردن سیم های سوخته از داخل استاتور یک الکتروموتور: به شش طریق می توان سیم های سوخته را از استاتور درآورد:
در این روش، اول یک طرف کلاف را با قلم ناخنی بریده و سپس سنبه را روی قسمت بریده شده قرار داده با ضربه زدن روی سنبه توسط چکش، باعث حرکت سیم در داخل شیار شده و با کشیدن سیم از طرف دیگر توسط انبردست و یا اهرم، آن را از شیار در می آوریم. اگر در این مباحث اشکال دارید از اساتید و معلم های خصوصی حاضر در همین سایت ایران مدرس کمک بگیرید.
در این روش نیز یک طرف کلاف ها را بریده و سپس دو سر سیم های ثانویه ترانسفورماتور (با ولتاژ کم حدود 12 یا 24 ولت) را به داخل سیم های بریده شده فرو کرده بعد از مدت کمی در اثر عبور جریان زیاد سیم ها نرم شده و به آسانی از شیار در می آید.
در این روش ابتدا تمام نقاط کلاف ها را بوسیله چراغ کوره ای و یا سرپیک گازی بطور یکسان گرم کرده بطوریکه به هسته استاتور آسیب نرسد. پس از نرم شدن سیم ها آنها را از استاتور در می آوریم.
در این روش برای نرم کردن سیم ها، استاتور را داخل کوره گذاشته و تا درجه حرارت معینی حرارت می دهیم، بعد از نرم شدن سیم ها، استاتور را از کوره درآورده و سیم ها را از داخل استاتور خارج می کنیم.
بعد از بریدن یک طرف کلاف، طرف دیگر کلاف را توسط انبردست و یا اهرم کشیده و از داخل شیار در می آوریم. این در صورتی است که کلاف از داخل شیار براحتی خارج شود، در غیرت اینصورت از روشهای قبل بایستی استفاده نمود.
در این روش روی سیم های سوخته ماده نرم کننده می زنیم و پس از نرم شدن سیم ها، آنها را از یک طرف بریده و از طرف دیگر بیرون میکشیم.
پیشنهاد ویژه ایران مدرس: آموزش برق صنعتی، کنتور و انواع آن - کنتورهای مکانیکی دیجیتالی و پیشرفته
1- الکتروموتور را باز کرده و رتور را از داخل استاتور بیرون آورید.
2- با روش های ذکر شده در بالا سیم پیچ ها را نرم کنید.
3- یک طرف کلاف ها را ببرید.
4- از طرف دیگر کلاف ها توسط انبردست بکشید تا کلاف ها بیرون آیند.
اگر میدان های مغناطیسی استاتور در یک موتور سنکرون با سرعت کم کافی بچرخد، مشکلی برای شتاب و قفل شدن با استاتورهای موتور وجود ندارد. پس سرعت میدان های مغناطیسی استاتور می تواند افزایش یافته و به تدریج fe به سرعت معمولی 50 یا 60 هرتز برسد. این روش استارت موتور سنکرون بسیار منطقی است، ولی یک مشکل بزرگ را بدنبال دارد: فرکانس الکتریکی متغیر از کجا تامین می شود؟ سیستم های قدرت معمولی به دقت در فرکانس 50 یا 60 هرتز تنظیم و تثبیت شده اند و لذا تا همین اواخر یک منبع ژنراتور با فرکانس متغیر از ژنراتورهای خاص اخذ می شد. چنین وضعیتی مسلما به جز تحت شرایط غیر عادی، غیر عملی بود.
کلیک کنید: مشاهده لیست اساتید تدریس خصوصی مهندسی برق
روش دوم در استارت یک موتور سنکرون اتصال یک موتور استارت گر خارجی به آن و آوردن سرعت ماشین سنکرون به سرعت کامل به کمک موتور خارجی است. سپس ماشین سنکرون با سیستم قدرت به عنوان یک ژنراتور، موازی شده و موتور استارت گر می تواند از شفت آن ماشین جدا شود. به محض اینکه موتور استارت گر خاموش شد، شفت ماشین کند شده، میدان مغناطیسی BR پشت سر Bnet قرار گرفته و ماشین سنکرون به عنوان یک موتور شروع به کار خواهد کرد. پس از تکمیل موازی سازی، موتور سنکرون به روالی معمولی می تواند بار شود. کل رویه، آن طور که به نظر می رسد نیست، زیرا بسیاری از موتورهای سنکرون بخشی از مجموعه موتور، ژنراتور است و ماشین های سنکرون در مجموعه موتور – ژنراتور ممکن است با دیگر ماشین ها به عنوان استارت کننده موتور به کار روند. همچنین موتور استارتگر فقط نیاز بر غلبه بر اینرسی ماشین سنکرون بدون بار دارد. یعنی تا زمانی موازی شدن موتور با سیستم قدرت، هیچ باری به آن وصل نمی شود چون فقط باید بر اینرسی موتور غلبه شود، موتور استارت گر دارای مقادیر نامی کمتری از موتور سنکرونی است که آن را استارت می کند.
امروزه راه مورد توجه برای استارت یک موتور، استفاده از سیم پیچ های استهلاکی یا میراگر است. سیم پیچ های استهلاکی نوارهایی (میله) خاص هستند که در روی سطح روتور موتور سنکرون حک شده اند و سپس با حلقه اتصال بزرگی روی هر انتها اتصال کوتاه شده اند. اگر سیم پیچ های استهلاکی به یک ماشین سنکرون برای استارت کردن اضافه شوند، یک امتیاز دیگر خواهیم داشت و آن افزایش پایداری ماشین است. میدان مغناطیسی استاتور با سرعت ثابت می چرخد که فقط به هنگام تغییر فرکانس، تغییر خواهد کرد.
سرو وسیله ایست که حرکت و موقعیت قسمتی از یک ماشین را کنترل می کند. موتور متصل شده به سرو یک شفت دوار را کنترل می کند که زاویه شفت را تغییر می دهد. سرو برگرفته از کلمه لاتین SERVUS به معنای خدمتکار می باشد. وظیفه یک خدمتکار این است که با وفاداری دستورات مدیرش را اجرا نماید.
سرو سیستم به اختصار می تواند به قسمت های زیر طبقه بندی شود:
1- بخش ورودی: فرمان حرکت را از وسیله خارجی دریافت می کند.
2- بخش درایو: وسیله ایست که سیگنال خروجی را از قسمت ورودی دریافت می کند و دستگاه اجرایی را هدایت می نماید.
3- بخش فیدبک: وسیله ایست که به دستگاه اجرایی وضعیت موتور را گزارش می کند.
4- ماشین اجرایی: وسیله ایست که سیگنال خروجی را از قسمت درایو دریافت می کند و گشتاور چرخشی، وضعیت مکان و ... را تولید می کند. که این بخش سروموتور است.
کلیک کنید: تدریس خصوصی سیستم های قدرت
1- نوع سنکرون شده: روتور این سروو موتورها مغناطیس دائم بوده و به علت اثر تولید توان در هنگام توقف، آسان تر میتوانند ترمز کنند. (روتور: آهنربای دائم، استاتور: سیم پیچی شده)
2- نوع القایی: ساختار همانند سرو موتور سنکرون شده است. در سرعت بالا کارایی گشتاور خوبی دارد. ولی تولید حرارت بالاتری دارند.( روتور و استاتور: سیم پیچی)
3- نوع DC: سرو موتور DC در حالت کلی برای ظرفیت کم مورد استفاده قرار می گیرد. (روتور: سیم پیچی و استاتور آهنربای دائم)
مشخصات: بدون نیاز به نگهداشت، سازگاری خوب با محیط، عملکرد خوب در گشتاور، ترمز راحت تر، ابعاد کوچکتر و وزن سبک تر.
نقاط ضعف:
1- تقویت کننده اش پیچیده تر از موتور DC است.
2- موتور فقط با درایو مربوط راه اندازی می گردد.
3- آهنربای دائم ممکن است خاصیت آهنربایی خود را از دست بدهد.
مشخصات: نیاز به نگهداری ندارد، سازگاری خوبی با محیط دارد و گشتاور خوبی دارد.
نقاط ضعف:
کارآمدی پایین
تقویت کننده اش پیچیده تر از موتور DC است.
مانند موتورهای القایی ترمز مناسبی ندارد.
عملکرد آن تحت تاثیر حرارت قرار می گیرد.
موتور فقط با آمپلی فایر مربوط راه اندازی می گردد.
مشخصات: ساختار درایور ساده است، از ترمز مناسب یرخوردار است. ابعاد کوچکی دارد و ارزان قیمت است.
نقاط ضعف: کارایی پایین گشتاور در سرعت بالا، آهنربای دائم ممکن است خاصیت آهنربایی خود را از دست بدهد.
حتما بخوانید: آموزش صنعت برق - مهمترین و پرکاربردترین اجزا و قطعات برق صنعتی با توضیحات کامل
این موتورهای کلاف متحرک، موتورهایی هستند که رتورشان یک صفحه ی صاف دوار می باشد و بر سه نوع تقسیم میشوند: 1_ موتورهای سه سیم پیچه. 2_ موتور پانکیک. 3_ موتور چاپی.
اصول کارکرد آن مشابه سایر موتورهای DC می باشد، با این تفاوت که دارای سیم پیچی هایی مشابه موتورهای القایی نیز می باشد. این موتورها در لرزاننده تلفنهای همراه به کار می رود.
سیم پیچ موتور پانکیک از سیم های مغناطیسی ساخته شده است و با استفاده از رزین شکل داده می شود. کموتاتور این نوع مانند دیگر موتورهای بدون هسته می باشد. یکی از کاربردهای این نوع موتور در فن های رادیاتور می باشد.
کلاف های آرمیچر این نوع موتور از تعدادی ورقه های مسی ساخته شده و سپس به یکدیگر جوش داده می شوند تا تشکیل سیم پیچی موجی را بدهد. در زمان اختراع این موتورها آرمیچر آنها به روشی که بردهای چاپی تولید می شدند شناخته می شد از این رو به اینها موتورهای چاپی می گویند.
1- در رتور استوانه ای:
ثابت زمانی مکانیکی مخصوصا در نوع میدان خارجی کوچک است. ثابت زمانی مکانیکی در موتورهای نوع میدان داخلی بزرگ است. این گفته بخصوص در موتورهای با قدرت کمتر صادق است.
2- در رتور چاپی:
چنانچه از آهنربای آلنیکو استفاده شود ثابت زمانی مکانیکی نسبتا کوچک است. بنابراین نتیجه می شود که موتورهای استوانه ای میدان خارجی دارای کوچکترین ثابت زمانی مکانیکی می باشد.
از موتورهای سنکرون معمولا در کاربردهای صنعتی برای مقاصد خاصی چون کمپرسورها، پمپ ها و یا هرجا که سرعت ثابت یا تصحیح توان مورد نیاز است استفاده می گردد. تصحیح ضریب توان با کنترل جریان تحریک صورت گرفته و در نتیجه در یک شبکه قدرت، کنترلی متغیر و قابل اندازه گیری روی میزان توان راکتیو تولیدی و تصحیح ضریب توان اعمال می شود. معمولا موتورهای سنکرون از نوع موتور با قطب برجسته بوده و جریان تحریک توسط یک مولد جریان مستقیم مستقر روی شفت موتور و یا توسط مدارات تریستوری تامین می گردد.
مطالعه نمائید: آموزش برق صنعتی عوامل قطعی در شبکه های فشار ضعیف و انواع یراق آلات شبکه های توزیع هوایی
در بعضی موارد هنگامی که گشتاور راه اندازی زیادی برای یک موتور سنکرون مدنظر باشد، آنرا به روش های معمول راه اندازی موتورهای آسنکرون راه اندازی می نمایند. به عنوان مثال با قرار دادن مقاومتهای راه انداز، موتور، راه اندازی شده و با افزایش سرعت موتور، مقاومتها به تدریج خارج می شوند، در حوالی سرعت سنکرون، مقاومتها تماما جدا شده وتغذیه ولتاژ سیم اعمال می گردد تا موتور به دور سنکرون خود برسد. این گونه موتورها به نام موتورهای القایی سنکرون شناخته می شوند.
در موتورهای سنکرون قطب برجسته به دلیل وجود اندوکتانس تحریک روی رتور، اضافه ولتاژهای خیلی زیادی به هنگام قطع تحریک بوجود می آید. برای پرهیز از این مسئله، مقاومتی به نام مقاومت دشارژ میدان با استفاده از کنتاکت های مدار شکن که در حالت عادی بسته اند، قبل از قطع تحریک، در دو سر مدار تحریک قرار داده می شود. این گونه موتورها مانند موتورهای آسنکرون، توسط شبکه های قفس سنجابی قرار داده شده در قطب های روی روتور، راه اندازی می شوند. هنگامی که موتور به ماکزیمم دور خود برسد باید تحریک DC متصل گردد تا موتور در سرعت سنکرون قرار گیرد.
معمولا در اتصال جریان تحریک، مشکلاتی در عمل بوجود می آید، خصوصا اگر ماشین در اثر اعمال گشتاور بار کامل تمایل به خروج از سنکرونیزم داشته باشد این مشکلات حادتر می شوند. روش کلی جهت اعمال تحریک این است که در این لحظه، فرکانس لغزش در کمترین مقدار خود و جریان لغزشی القایی در روتور از نقطه صفر خود عبور کرده و با شیب مثبت در حال افزایش باشد. رله های خاصی جهت کاربردهایی در زمینه تحریک ماشین های سنکرون ساخته شده است. معمولا در این رله ها فرکانس لغزشی که باید آشکار شود و همچنین زمانی که باید فرمان وصل صادر شود، قابل تنظیم هستند.
پیشنهاد ویژه سایت ایران مدرس: انواع ابزارآلات برق صنعتی و مهندسی برق
وسایل حفاظت مدار انشعابهای موتورها شامل دو وسیله است، یکی وسیله حفاظت انشعاب که کارش حفاظت سیم ها، کنترل کننده موتور علیه جریان های اتصال کوتاه است. دیگری حفاظت علیه بار اضافی است که کار حفاظت موتور، کنترل کننده و وسیله قطع سیم ها را علیه بارهای اضافی عهده دار است. همچنین در صورتی که موتور قادر به شروع گردش نباشد این وسیله، سبب قطع برق موتور می گردد. لیکن در مورد اتصال کوتاه نقشی ایفا نمی کند. وسیله حفاظت در برابر اضافه بار باید طوری عمل کند که هیچ گونه آسیبی به موتور و دیگر وسایل وارد نشود. بسیاری از موتورهای امروزی برای حفاظت در مقابل بار اضافی، به وسیله حفاظت حرارتی (بی متال) مجهز هستند که در صورت افزایش درجه حرارت از حد مجاز، سبب قطع موتور می گردد. این وسایل به وسایل خارجی دیگر نظیر فیوزها و کلیدهای با قطع خودکار ارجح هستند زیرا که در صورت گرم شدن دمای محیط هم حفاظت موتور را تامین می کنند. در موتورهایی که به این وسیله مجهز نیستند از فیوزها یا کلیدهای با قطع خودکار استفاده می شود که در صورت افزایش جریان از حدی معین، مدار را سریعا قطع می کنند.
فیلم های مرتبط، حتما ببینید:
فیلم آموزشی و نمونه تدریس برق قدرت و مهندسی برق - مفاهیم پایه رله و حفاظت
نمونه فیلم تدریس خصوصی برق - بررسی حالت های پرش ناگهانی ولتاژ خازن
نمونه فیلم تدریس خصوصی مهندسی برق -آموزش سیگنال و سیستم
معمولا در این موتورها از آهنربای آلنیکو استفاده می شود که شار زیادی تولید می کند. در این موتورها بدنه نیز جز مسیر شار قرار میگیرد که از فولاد یا کربن نرم ساخته شده است. دو یاتاقان نیز معمولا در محفظه ی مرکز آهنرباها قرار می گیرد که شفت و محور را نگه می دارد، در کنار کموتاتور یک دیسک وجود دارد که دیسک کموتاتور نامیده می شود و عامل اتصال سیم بندی به شفت می باشد. این نوع موتورها در مقایسه با سایر موتورهای بدون هسته دارای جاروبک و کموتاتور کوچکتری هستند.
حتما بخوانید: آموزش برق صنعتی - تست سیم پیچ، بوبین، چوک و ترانس روی مدار
دلایل کوچک بودن کموتاتور در این موتورها:
1- کموتاتور و جاروبک ها از فلزات گرانبها ساخته می شود مانند طلا، نقره، پلاتین، پالادیم و ... که در مقابل فرآیندهای الکتروشیمیایی در هنگام کارکردن مقاوم هستند.
2- سرعت خطی کموتاتور کاهش می یابد تا کموتاسیون بهتر انجام شود.
3- تا جائیکه می توانند اندازه ی موتور را کاهش دهند.
موتورهای با سیم بندی لوزی:
در این نوع سیم پیچی ابتدا کویلها را بصورت لوزی پیچانده و در حین پیچش از آنها شاخکهایی را خارج می کنند. این شاخکها دو کار عمده بر عهده دارند: 1- اتصال کویلها به کموتاتور 2- نگه داشتن کویلها و اتصال آنها با شفت.
موتورهای بدون هسته یا موتورهای بدون آهن به موتورهایی اطلاق می شود که در هسته ی آنها از آهن استفاده نشده است. در ساختار آنها بجای اینکه از هسته ی آهنی استفاده شود سیم بندیها بوسیله ی یک پلاستیک یا رزین همدیگر را در یک ساختار سفت و سخت نگه می دارند. در نتیجه آرمیچر خالی از مواد مغناطیسی می باشد. آهنربای دائم می تواند درون سیم بندیها قرار بگیرد. از مزایای این موتورها می توان به 1_ کوچک بودن 2_ از نظر وزن نسبت به موتورهای هسته دار سبکتر می باشند، اشاره کرد.
اصول عملکرد:
سیم بندیهای زیادی آهنربای دائم را احاطه کرده اند. هنگامی که سیم بندیها حامل جریان i می باشند بعلت وجود میدان ثابت ناشی آهنربای دائم که دارای چگالی شار B می باشد طبق قانون فاراده بر آن نیرو وارد می شود و گشتاور تولید می کند. جریان از طریق جاروبک و کموتاتور به سیم بندیها داده میشود. کیفیت موتور بستگی به کیفیت آهنربای دائم بکار رفته ی در آن دارد. قانون القای الکترومغناطیسی فارادی که مایکل فارادی آنرا پیش نهاده، بیان می‌کند که هرگاه شار مغناطیسی که از یک مدار بسته می‌گذرد تغییر کند، نیروی محرکه‌ای در آن القا میشود که بزرگی آن با آهنگ تغییرات شار مغناطیسی متناسب است.
حتما مطالعه نمائید: انواع نیروگاهها در صنعت برق و برق صنعتی
1- موتورهای رتور استوانه ای با میدان خارجی
2- موتورهای رتور استوانه ای با میدان داخلی (موتورهای فال هابر، موتورهای با سیم بندی لوزی، رتور با سیم بندی بل، رتور با سیم پیچی توپی)
3- موتورهای دیسکی (موتورهای سه سیم پیچه، موتورهای پانکیک، موتورهای چاپی)
در تشریح عملکرد موتورهای القایی، نحوه ایجاد میدان دوار در استاتور ماشین از اصول اساسی می باشد. آزمایش ها نشان می دهد که در صورت اتصال موتور به شبکه برق تکفاز ac، رتور حرکتی نخواهد کرد. اما اگر با کمک یک وسیله راه انداز رتور این موتور در یک جهت، مثلا راستگرد، به چرخش درآید رتور در همان جهت به حرکت دورانی خود ادامه می دهد. موضوع جالب توجه اینکه اگر ابتدا رتور به سمت چپ چرخانده شود، ادامه چرخش رتور چپگرد خواهد بود. بنابراین می توان گفت میدان ضربانی موتور تکفاز شامل دو میدان دوار با اندازه ای برابر، یکی راستگرد و دیگری چپگرد است که با کمک وسیله راه انداز یکی از دو میدان بر دیگری غلبه نموده و باعث چرخش رتور در یک جهت می شود.
در واقع تئوری دو میدانی اثبات می کند که میدان ضربانی برق تکفاز با مجموع دو میدان دوار هم اندازه مختلف الجهت برابر می باشد. هرچند تشریح موضوع فوق با روابط ریاضی تبیین می گردد اما به مشاهدات فیزیکی بسنده می شود. همانطور که در تئوری ایجاد میدان دوار موتورهای سه فاز القایی گفته شد، با قراردادن سه دسته سیم پیچ با اختلاف مکانی 120 درجه در پوسته استاتور و عبور جریان سه فاز از آنها میدان دوار ایجاد می شود همچنین اگر در پوسته استاتور دو دسته سیم پیچ با اختلاف مکانی 90 درجه نسبت به هم جاسازی شوند به طوری که جریان عبوری از آنها دارای اختلاف فاز 90 درجه باشد، می توان میدان دوار ایجاد کرد.
مطالعه نمائید: انواع کلیدهای مورد استفاده در صنعت برق و کارکرد و کاربرد آنها
موتور القایی تکفاز:
همانطور که مشخص است عامل ایجاد چرخش در موتورهای القایی سه فاز، ایجاد میدان دوار در داخل استاتور می باشد. در صورتی که با عبور جریان AC تک فاز از یک سیم پیچ میدان ضربانی ایجاد می شود. در واقع چگونگی القای ولتاژ در هادی های رتور و چرخش آن در موتورهای سه فاز و تک فاز شبیه یکدیگر است از این رو به دلیل سادگی ساختمان موتورهای القایی تک فاز، رتور همه آنها را از نوع قفسه سنجابی می سازند.
موتورهای القایی تکفاز دو خازنی:
اگر در موتور القایی از هردوخازن دائم کار و راه انداز استفاده شود موتور را دو خازنی می گویند. خازن راه انداز از نوع الکترولیتیو با ظرفیت زیاد می باشد در حالی که خازن دائم کار از نوع روغنی و دارای ظرفیت کم است. در ابتدای راه اندازی موتور، هر دوخازن با هم موازی بوده و با سیم پیچ راه انداز به طور سری در مدار قرار می گیرند ولی پس از رسیدن دور موتور به 75 درصد دور نامی به وسیله کلید گریز از مرکز خازن راه انداز از مدار خارج می شود و تنها خازن روغنی در مدار باقی می ماند. به دلیل وجود این دو خازن، این نوع موتورها هم دارای مشخصه گشتاور راه اندازی خوب می باشند و هم در زمان کار آرام و بی صدا کار می کنند. در این نوع موتورها سیم پیچ اصلی و راه انداز شبیه یکدیگر در نظر گرفته میشود. این موتورها غالبا جزء موتورهای صنعتی محسوب می شوند و در وسایلی مانند ماشین لباسشویی صنعتی، یخچال های صنعتی، موتورهای بالابر و ... کاربرد دارند.
پیشنهاد می شود مطالعه نمائید: معرفی، آینده شغلی و بازارکار مهندسی برق
در بعضی مواقع ضرورت دارد که از موتور سه فاز القایی در شبکه برق تکفاز استفاده شود. با کمک خازن روغنی و با انتخاب ظرفیت مناسب می توان این نوع موتور را در شبکه برق تک فاز راه اندازی نمود. بوبین هر فاز موتور سه فاز القایی 380 ولت، تحمل ولتاژ 220 ولت را دارد، پس اگر چنین موتوری بخواهد با برق تکفاز راه اندازی گردد باید به طور مثلث به مدار اتصال داده شود تا ولتاژ اعمال شده به هر بوبین آن 220 ولت باشد. همچنین برای اتصال موتور سه فازی با ولتاژ 125/220 ولت به برق تکفاز باید آن را بصورت ستاره به شبکه متصل نمود.
با توجه به قرارگیری خازن به صورت دائم در این مدار، از خازن روغنی باید استفاده شود. تجربه نشان داده است که در حالت راه اندازی تک فاز موتور سه فاز، برای ایجاد گشتاور راه اندازی تا حدود 30 درصد گشتاور نامی موتور و گشتاور کاری تا حدود 75 درصد آن، به ازای هر کیلو وات توان موثر موتور، باید خازنی با ظرفیت 60 تا 70 میکروفاراد، به کار برد و البته در صورت تمایل به افزایش گشتاور راه اندازی از مقدار 30 درصد، باید مقدار ظرفیت خازن را بیشتر نمود. این کار با اضافه شدن یک خازن الکترولیت به طور موازی با خازن قبلی صورت می گیرد که پس از راه اندازی موتور توسط کلید گریز از مرکز از مدار خارج می شود.
در این موتورها برای ایجاد اختلاف فاز بین جریان سیم پیچ اصلی و راه انداز، نسبت مقاومت اهمی به القایی سیم پیچ راه انداز را بیشتر از سیم پیچ اصلی اختیار می کنند. یعنی امپدانس سیم پیچ راه انداز بیشتر خاصیت اهمی و امپدانس سیم پیچ اصلی بیشتر خاصیت سلفی دارد. بهترین راه افزایش نسبت مقاومت اهمی به مقاومت القایی، استفاده از سیم نازک تر در سیم پیچ می باشد. ضمن آنکه با قرارگیری سیم پیچ در عمق کمتر شیارهای استاتور اثر مقاومت القایی سیم پیچ کاهش می یابد. در عمل با قرار دادن سیم پیچ راه انداز بر روی سیم پیچ اصلی، سیم پیچ راه انداز در عمق کمتر و سیم پیچ اصلی در عمق بیشتر قرار گرفته و بدین سبب مقاومت القایی آن کمتر از مقاومت القایی سیم پیچ اصلی می شود.
از آنجا که مقاومت اهمی سیم پیچ راه انداز زیاد می باشد، در صورت ادامه کار موتور، تلفات حرارتی در سیم پیچ راه انداز باعث افزایش دمای سیم پیچ و سوختن آن می شود. به همین خاطر باید پس از راه اندازی موتور و زمانی که سرعت آن حدودا به 75 درصد سرعت نامی رسید، سیم پیچ راه انداز از مدار خارج گردد. برای این کار در بعضی موتورها مانند موتور کولر از کلید گریز از مرکز و در برخی دیگر مانند یخچال و فریزر از رله مغناطیسی استفاده می شود. کلید گریز از مرکز کلیدی است که با افزایش سرعت موتور از یک حد معین، عمل می کند. رله مغناطیسی نیز با افزایش نسبی جریان سیم پیچ کمکی بعد از راه اندازی موتور سبب قطع مدار می شود.
مطالعه نمائید: عوامل ایجاد برق گرفتگی و توصیه ایمنی به برقکاران و نحوه نجات فرد برق گرفته
تلفات در ماشین های AC:
تلفاتی که در یک ماشین رخ می دهد را می توان به چهار بخش اصلی تقسیم کرد:
1- تلفات الکتریکی یا مسی 2- تلفات هسته 3- تلفات مکانیکی 4- تلفات بار متفرقه
تلفات الکتریکی یا مسی:
تلفات مسی همان تلفات گرمایی مقاومتی است که در سیم پیچ های استاتور (آرمیچر) یا رتور (میدان) ماشین رخ می دهد.
تلفات هسته:
تلفات هسته همان تلفات هیسترزیس و تلفات جریان گردابی در فلز موتور است. این تلفات با مربع تراکم شار متغیر بوده و برای استاتور با توان 5/1 سرعت گردش میدان مغناطیسی متناسب است.
تلفات مکانیکی:
تلفات مکانیکی در یک ماشین AC تلفات مربوط به اثرات مکانیکی است. دو نوع تلفات اصلی مکانیکی وجود دارد: اصطکاک و بادخوری. تلفات اصطکاک تلفاتی هستند که به وسیله اصطکاک بلبرینگ در ماشین ایجاد می شوند، در حالی که تلفات بادخوری توسط اصطکاک اجزای در حال حرکت ماشین و هوای داخل موتور ایجاد می گردند. تلفات مکانیکی و هسته ای یک ماشین را اغلب با هم در نظر می گیرند و به آنها تلفات چرخشی بی بار ماشین می گویند.در حالت بی باری تمام انرژی ورودی باید صرف غلبه بر این تلفات گردد. بنابراین با اندازه گیری توان ورودی به استاتور ماشین AC که به عنوان موتور در بی باری کار می کند، مقدار تقریبی این تلفات را به دست می دهد.
تلفات متفرقه:
تلفات متفرقه تلفاتی هستند که نمی توانند در یکی از چند دسته بندی قبلی قرار گیرند. این که با چه دقتی این تلفات محاسبه شوند اهمیت ندارد، در هر حال همیشه تلفاتی وجود دارند که به حساب نیایند. تمام این تلفات تحت نام تلفات متفرقه ملاحظه شده اند. در بسیاری از ماشین ها تلفات متفرقه بنا به قرارداد 1 درصد بار کل در نظر گرفته می شود.
یکی از حساس ترین بخش ها در طراحی یک ماشین AC عایق بندی سیم ها در آن است.اگر عایق بندی یک موتور یا ژنراتور آسیب ببیند ماشین اتصالی می کند. تعمیر یک ماشین به هنگام آسیب دیدگی عایق بندی آن بسیار گران است. و این به شرطی است که امکان پذیر هم باشد. برای ممانعت از این آسیب دیدگی که به علت گرمای بیش از حد می باشد، لازم است دمای سیم ها محدود نگه داشته شود. این عمل با ایجاد گردش هوا روی آن ها امکان پذیر است. ولی حداکثر دمای سیم ها، حداکثر توانی که به طور مداوم به وسیله ماشین تولید می شود را محدود می کند. به ندرت دیده می شود که تخریب عایق بندی تاثیر آنی و ناگهانی داشته باشد بلکه افزایش در دما موجب تخریب تدریجی عایق بندی شده و آنرا آماده خرابی در برابر عوامل دیگری مثل شوک، نوسان ها و یا فشارهای الکتریکی می نماید. یک قاعده سرانگشتی قدیمی وجود دارد که می گوید عمر مورد انتظار یک موتور با یک نوع مفروض عایق بندی با هر ده درصد افزایش دما در بیش از مقدار نامی گرمای سیم پیچ، به نصف تقلیل پیدا می کند. این قانون امروزه هم تا حدی اعتبار دارد.
مطالعه نمائید: دانلود رایگان جزوه بسیار عالی آموزش فازور در مهندسی برق با مثال های متعدد
محافظت انشعاب موتورها:
در موتورهای القایی ممکن است جریان شروع تا حدود 7 برابر جریان بار کامل باشد .بنابراین در صورتی که انتخاب فیوز محافظ بر اساس جریان اسمی انجام شود و به جریان راه اندازی توجه نشود فیوز در زمان راه اندازی خئاهد سوخت. به این منظور دراستانداردهای آلمانی برای موتورهای القایی بدون راه انداز که مستقیما به منبع تغذیه متصل می شوند کوچکترین فیوز اختیار می شود که 6 برابر جریان اسمی را به مدت 5 ثانیه تحمل کند. و در مورد موتورهایی که به راه انداز ستاره مثلث مجهز می باشند کوچکترین فیوزی اختیار می شود که دو برابر جریان اسمی را به مدت 15 ثانیه تحمل کند. در استاندارد آمریکایی اندازه فیوز سریع را 3 برابر جریان اسمی موتور و اندازه فیوز تاخیری را 75/1 برابر جریان اسمی موتور انتخاب می کنند.
فرکانس الکتریکی روی رتور در موتور القایی:
یک موتور القایی بر اساس القای جریان ها و ولتاژها در رتور ماشین کار می کند، و به این دلیل به آن ترانس دوار هم می گویند.همچون یک ترانس، اولیه (استاتور) ولتاژی را در ثانویه (رتور) القا می کند، ولی برخلاف ترانس، فرکانس ثانویه لزوما برابر با اولیه نیست. اگر رتور یک موتور قفل شود به نحوی که نتواند حرکت کند، آنگاه رتور دارای فرکانس یکسانی با استاتور خواهد بود. از طرف دیگر، اگر رتور با سرعت سنکرون بچرخد فرکانس روی رتور صفر است.
در این موتور به غیر از سیم پیچ های اصلی یک سری سیم پیچ کمکی نیز قرار دارد که میدان مغناطیسی دیگری با فاصله زمان میدان مغناطیسی اصلی به وجود می آورد که باعث چرخش پرقدرت تر موتور می گردد. پس از اینکه سرعت موتور به 75 درصد سرعت اسمی رسید کلاج که تحت تاثیر نیروی گریز از مرکز کار می کند به عنوان یک کلید عمل کرده و سیم پیچ کمکی را از مدار خارج می کند.
موتور تکفاز آسنکرون با راه انداز خازن موقت:
این موتورها دارای علامت اختصاری CSM می باشند. و دارای یک خازن الکترولیتی با ظرفیت حدود 200 الی 500 میکروفاراد است که با سیم پیچ کمکی به طور سری بسته شده و هردوی آنها با سیم پیچ اصلی موازی بسته می شوند. خازن و سیم پیچ کمکی یک اختلاف فاز و دو میدان مغناطیسی به وجود می آورد که باعث چرخش موتور می گردد. در این موتور نیز کلید گریز از مرکز سیم پیچ کمکی را از مدار خارج می کند.
مطالعه نمائید: تدریس خصوصی الکترونیک 1 و 2 و 3 توسط اساتید و مدرسین مجرب مهندسی برق
موتور تکفاز آسنکرون با راه انداز خازن موقت و خازن دایم.
یکی از خازن ها پس از راه اندازی از مدار خارج شده و خازن دیگر در حالتی که با سیم پیچ کمکی سری می باشد در مدار باقی می ماند.
موتور تکفاز آسنکرون با راه انداز خازن دایمی:
در این موتورها که دارای قدرت کمتری نسبت به موتورهای دیگر می باشد از یک خازن که با سیم پیچ کمکی سری بسته شده است استفاده شده و کلید گریز از مرکز ندارند بنابراین خازن به همراه سیم پیچ کمکی همیشه در مدار باقی است.
در این مقاله توضیحاتی در مورد روش های راه اندازی موتورهای سنکرون ارائه می گردد.
روش های راه اندازی موتورهای سنکرون:
1- کاهش سرعت میدان مغناطیسی استاتور:
تا حدی که روتور بتواند طی نیم سیکل چرخش میدان مغناطیسی شتاب بگیرد و با آن قفل شود. این کار را می توان با کاهش فرکانس منبع تغذیه انجام داد.
2- استفاده از یک گرداننده اولیه:
در این روش باید سرعت موتور را تا حد سرعت سنکرون بالا برد و با طی مراحل موازی کردن ماشین مثل ژنراتور روی خط آورده شود. پس از این مراحل خاموش کردن با جداکردن گرداننده اولیه ماشین سنکرون را تبدیل به موتور خواهد کرد.
3- استفاده از سیم پیچ های میراکننده که در انتهای قطبین روتور نصب می شود.
در موتورهای سنکرون و سرعت حرکت رتور در هر حال برابر با سرعت میدان دوار استاتور خواهد بود و افزایش بار فقط عقب ماندگی رتور نسبت به میدان را موجب می شود.
در این بخش توضیحاتی در مورد روش های مختلف راه اندازی موتورهای آسنکرون ارائه می گردد.
روش های مختلف راه اندازی موتورهای آسنکرون:
برای موتورهایی که بزرگ نیستند و آمپر زیادی از شبکه نمی کشند به وسیله یک کلید سه قطبی به شبکه متصل می شوند.
ابتدا ولتاژ اولیه را که بر هر فاز متصل می شود، را کم می کنیم سپس وقتی موتور به دور نرمال خود رسید ولتاژی که به هر فاز می رسد را زیاد می کنیم. بنابراین در لحظه اول کلید به حالت ستاره بوده یعنی ولتاژ دو سر هر فاز تقلیل می یابد در نتیجه موتور با توان 3/1 توان نامی خود کار می کند.
این وسیله راه اندازی که اتوترانسفورماتور کاهنده است بین موتور و شبکه قرار می گیرد این طریق راه اندازی به دلیل اینکه جریان شروع به کار گشتاور شروع به کار هر دو به یک نسبت پایین می آیند خیلی خوب است. ولی چون هزینه آن گران است فقط در موتورهایی که قدرت زیاد دارند استفاده می شوند.
برای جلوگیری از عبور جریان زیاد در مواقع راه اندازی موتور می توان مقاومت هایی به طور سری سر راه سیم پیچی های موتور قرار دارد. و به تدریج که موتور دور می گیرد دست مقاومت های راه انداز را به طرف چپ حرکت داده در این صورت کم کم مقاومت ها از سر راه مدار خارج می شود.
تمام مقاومت های راه انداز را سر راه سیم پیچی رتور قرار دارد. بدین وسیله مقاومت مدار سیم پیچی رتور را به حداکثر مقدار خود می رسانند و سپس استاتور را به شبکه برق وصل می کنند. مقاومت رئوستای رتور به تدریج از مدار خارج می شود.
مطالعه کنید: تست های مهندسی برق - تست دیود و آی سی روی مدار و تست تریستور
تفاوت اصلی بین دو نوع این است که ماشین های سنکرون ،یک جریان میدان dc برای تغذیه رتور خود لازم دارند در حالی که موتورهای القایی جریان القایی در رتور خود به وسیله عملکرد ترانس دارند.یک سیستم سه فاز از جریان که به یک سیستم سه بوبینی با زاویه 120 درجه روی استاتور اعمال می شود یک میدان مغناطیسی یکنواختی در استاتور ایجاد می کند. جهت دوران میدان مغناطیسی به راحتی با تعویض اتصال ها در هر دو فاز از سه فاز ولتاژ عوض می شود.
موتورهاي پله اي:
موتورهاي پله اي نمونه اي از موتورهاي الکتریکی هستند که بدون استفاده از فیدبک امکان کنترل سرعت و تنظیم موقعیت حرکتی را در اختیار ما قرار می دهند . با تحریک ورودي توسط پالس موتور به اندازه چند درجه حول محور خود دوران می کند. در حقیقت یک موتور پله اي پالس الکتریکی را به حرکت مکانیکی تبدیل می کند . عملکرد اصلی یک موتور پله اي به شفت موتور اجازه می دهد تا به اندازه زاویه اي دقیق مطابق پالس هاي الکتریکی ارسالی به موتور بچرخد، از آنجا که شفت موتور فقط به اندازه زاویه طراحی شده هنگام ارسال پالس الکتریکی حرکت می کند ، می توان با کنترل پالس هاي الکتریکی ارسالی موقعیت و سرعت را کنترل کرد. گشتاور نگهداري به موتورهاي پله اي این اجازه را می دهد که موقعیت خود را هنگام توقف بطور محکم حفظ کنند موتور پله اي عموما در موقعیت توقف بدون انرژي باقی می ماند و هنگامی که تغذیه موتور به کلی قطع شود بصورت مغناطیسی در موقعیت قبلی خود قفل می شود.
کلیک کنید: مشاهده لیست اساتید برق صنعتی
موتور سه فاز دو یا چند سرعته با سیم پیچ جداگانه:
در این گونه موتورها به ازاى هر سرعت یک سیم پیچ با تعداد قطب هاى مشخص در محیط استاتور قرار داده مى شود. هریک از سیم پیچى ها داراى تعداد قطب معین هستند و از هر سیم پیچ سرهایى جداگانه روى تخته کلم موتور خارج مى شود. موتورهاى با سیم پیچ جداگانه مى توانند داراى دو، سه و یا چهار سرعت باشند
موتور سه فاز دو سرعته دالاندر:
از جمله موتورهاى سه فاز دوسرعته خاص موتور دالاندر است، چرا که در این گونه موتورها از یک سیم پىچ براى دو سرعت استفاده مى شود و نسبت سرعت در آن ها2/1 است. یعنى موتورهاى سه فاز دالاندر 4و 2 قطب؛ 8و 4 قطب ىا 12 و 6قطب که در فرکانس 50 هرتز کار مى کنند به ترتیب داراى سرعت هاى 3000 و 1500 دور، 1500 و 750 دور و 1000 و 500 دور هستند.
براى تغییر قطب در موتورهایى که داراى یک سیم پیچ هستند، باىد نوع اتصال موتور را تغییر داد. براى این منظور از اتصال دالاندر استفاده مى شود. براى تعداد قطب بیش تر، اتصال سیم پىچ هاى استاتور را به صورت مثلث و براى تعداد قطب کم تر، سیم پىچ هاى استاتور را به صورت ستارهٔ دوبل وصل مى کنند
تغییر سرعت موتورهای سه فاز:
بسیارى از دستگاه هاى صنعتى با چند سرعت کار مى کنند؛ مانند ماشین مته، دستگاه هاى تراش، دستگاه هاى بالابرنده، دستگاه هاى نساجى و … . در صنعت برق جهت تغییر سرعت، روش هاى مختلفى مورد استفاده قرار مى گیرد. در اىن قسمت به چند روش از آن ها اشاره مى شود:
1 تغییر سرعت به روش تغییر ولتاژ؛
2 تغییر سرعت به روش تغییر فرکانس؛
3 تغییر سرعت به روش تغییر مقاومت روتور؛
4 تغییر سرعت به روش تغییر قطب با سیم پىچ هاى جداگانه
5 تغییر سرعت به روش تغییر قطب با یک سیم پىچ (موتور دوسرعته که به نام دالاندر مشهور است)
سروموتور:
سروموتورها در بسیاری از پروسه های صنعتی که تغییر مکان های دقیق به همراه کنترل حرکت موتور در آنها مدنظر است، مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از ایرادها و محدودیت های استپر موتورها، کوچک بودن حجم و ضعیف بودن آنها بود، بخاطر این مشکل نمی توانستند بارهای بزرگ وسنگین را حرکت بدهند، اما در سروموتورها این مشکل تا حدود زیادی حل شده و بسته به نوع کاربرد، سروو موتورها می توانند تا قدرت 50 اسب بخار و یا بزرگتر نیز ساخته شوند.
استپر موتور:
این نوع از موتورها جهت کاربردهایی که در آنها تغییر مکان های دقیق، متناوب و پیوسته و همچنین کنترل سرعت بدون استفاده از حلقه های فیدبک مد نظر است، بسیار مناسب بوده و پرکاربرد هستند. استپر موتور هر زمان که پالسی را در قسمت ورودی دریافت کند به شفت خود فرمان می دهد که به اندازه زاویه معین و مشخصی حرکت کرده و سپس در همان جا بلافاصله متوقف شود، بنابراین با کنترل پالسهای ورودی می توانیم، اندازه تغییر مکان و همچنین سرعت موتور را به درستی تحت کنترل در آوریم.
مطالعه نمائید: تعاریف مهم و پایه ای برق و برق صنعتی و PLC ها
کنترل سرعت در موتورهای جریان مستقیم:
به طور کلی اگر بخواهیم سرعت یک موتور جریان مستقیم را افزایش دهیم فقط باید دو کار کنیم اول آنکه می توانیم برای افزایش سرعت ولتاژ اعمال شده به دو سر آرمیچر را زیاد کنیم و راه حل دوم آن است که برای این منظور جریان عبوری از آرمیچر را افزایش دهیم که برای این منظور ما از سه روش استفاده می کنیم که عبارتند از: الف_ کنترل ولتاژ دو سر آرمیچر ب_ با به کنترل درآوردن میدان تولیدی تحریک با استفاده از رئوستای تحریک ج_ با به کنترل در آوردن و تغییر دادن جریان عبوری از آرمیچر به وسیله رئوستای آرمیچر.
در الکتروموتورهای جریان مستقیم یا DC در هنگام استفاده موارد بسیار زیادی پیش می آید که نیاز به ترمز و متوقف نمودن الکتروموتور از حرکت لازم می شود. لذا باید به گونه ای الکتروموتور را از حرکت باز ایستاند. البته در موتورهای جریان مستقیم راههای مختلفی برای ترمز کردن وجود دارد. یکی از روش های ترمز کردن موتورهای جریان مستقیم که مورد استفاده خاص خود را دارد ترمز مولدی است. چگونگی ترمز کردن در این حالت به اینگونه است که اگر یک موتور جریان مستقیم دراختیار داشته باشیم که در حال چرخیدن است یعنی در حال کار کردن باشد آنگاه این موتور جریان مستقیم را به صورت مولد با تحریک موازی اتصال دهیم و از خروجی برق این مولد یک بار یا مصرف کننده پرقدرت را تغذیه نماییم می بینیم که موتور در این حالت به سرعت از حرکت باز می ایستد و یا به اصطلاح ترمز می کند.
صرفه جویی در انرژی، بالا بودن راندمان، پایین بودن هزینه های راه اندازی، استحکام و بی صدا کارکردن و عدم افزایش حرارت محیط اطراف، نگهداری بسیار کم هزینه، عدم نیاز به نگهداری و سرویس، نصب سریع و اقتصادی و عدم نیاز به فونداسیون، طراحی محصول به گونه ای است که الکتروموتور با آب خنک می شود و قابل استفاده در آب تا دمای 30 درجه سانتیگراد می باشد. وجود آب داخل الکتروموتور باعث روانکاری یاتاقان و در نتیجه خنک ماندن سیم پیچی می گردد. دیافراگم مخصوص تعبیه شده در انتهای موتور، قسمت زیرین آن را آب بندی می کند و انبساط آب داخل موتور که ناشی از حرارت سیم پیچی موتور می باشد را نیز جبران می نماید. موارد کاربرد الکتروپمپ های شناور عبارتند از: پمپاژ مایعات تمیز یا حاوی مقادیر کمی از املاح از اعماق زمین به بالا، تامین آب، سیرکولاسیون آب مخازن، سیستمهای خنک سازی در مدارهای باز و بسته، تاسیسات حرارتی یا تهویه مطبوع، انتقال آب در تصفیه خانه ها و کارواش ها، تخلیه و پر کردن استخرها و انتقال آب از چشمه ها، افزایش فشار سیال در بخشهای صنعتی و غیر صنعتی، آب نماها، فواره ها و غیره، مصارف آتش نشانی، آبیاری.
حتما بخوانید: دانلود سوالات امتحانی مونتاژکار و نصاب تابلوهای برق رشته برق صنعتی سال سوم کاردانش
بازدیدهای عمومی قبل از استارت و هنگام کار الکتروپمپ:
قبل از هر استارت الکتروپمپ از سفت بودن پیچ و مهره های شاسی و فلنج های مکش و رانش مطمن شده و روان بودن دوران کوپلینگ را کنترل نمایید.سپس از تخلیه کامل هوای داخل پمپ مطمن شوید. شیر فلکه های مکش و رانش را بازدید و الکتروپمپ را استارت کنید. بعد از شروع انتقال آب دمای قسمت یاتاقان ( محل استقرار بلبرینگ) را با احتیاط کامل کنترل نمایید(دمای بلبرینگ ها نباید از 70 درجه بیشتر باشد) اگر آب بندی پمپ با نخ نسوز باشد مهره های قسمت عینکی را با احتیاط و به طور مساوی تا حدی سفت نمایید که آب کمی بیشتر از چکه کردن سرازیر شود( توجه: دقت کنید نشتی آب از قسمت آببندی قطع نگردد.) در صورت قطع شدن نشتی آب. 1) هوا داخل پمپ خواهد شد. 2) بوشهای زیر نخ نسوز به سرعت ساییده و خراب می گردد.
روانکاری و آببندی الکترو پمپ:
بعد از هر 100 ساعت کارکرد الکترو پمپ ان را خاموش نموده و 40 الی 50 گرم گریس به هر گریس خور تزریق گردد، در صورت داشتن روغن کاری واسکازین توسط سیخ روغن مقدار واسکازین موجود را کنترل و آن را تا3/4 محفظه یاتاقان پر نمایید. مقدار نخ نسوز کنترل شده و در صورت نیاز قطعه ی عینکی را بیرون کشیده یک رشته نخ نسوز با اندازه مشخص شده در دفترچه راهنما را با کمی روغن سوخته آغشته کرده و به نخ نسوز های قبلی اضافه نمایید (توجه: از بیرون آوردن نخ نسوزهای قبلی خودداری شود در غیر اینصورت بوشهای زیر نخ نسوز به سرعت ساییده شده باید تعویض گردد).
راه اندازی و هوا گیری الکترو پمپ:
1- راه اندازی و کنترل های قبل از استارت: قبل از استارت دقت شود، دریچه سوپاپ سالم بوده و دور بیرونی محفظه مکش آن توری مناسب داشته باشد، سوپاپ قسمتی از لوله مکش کاملا عمود داخل آب قرار گیرد، باز بودن شیر فلکه لوله مکش کنترل شود، از چرخیدن شفت و کوپله پمپ توسط آچار یا دست مطمئن شوید.
2- هواگیری پمپ: ابتدا مهره های عینکی قسمت آببندی (در صورت اببندی توسط نخ نسوز) به آرامی و بطور مساوی تاحدی که مانع چرخیدن محور پمپ نباشد سفت شود، سپس در پوش هواگیری پمپ باز شده و داخل پمپ و داخل پمپ و لوله مکش تا سوپاپ با آب و در چندین نوبت پر شود تا هوای داخل پمپ و لوله مکش کاملا تخلیه گردد، در پوش هوا گیری در محل خود بسته شود.
3- راه اندازی الکتروپمپ: سالم بودن محرک پمپ از قبیل الکترو موتور یا موتور دیزل یا تراکتور را کنترل نمایید- شیر فلکه لوله رانش را به اندازه ی 4/1 (یک چهارم) باز نموده و سپس محرک پمپ را استارت کنید – فشار اولیه پمپ را توسط مانومتر کنترل نمایید تا از هواگیری کامل مسیر مکش و داخل پمپ اطمینان حاصل شود.
4- شروع انتقال آب تا مقصد: در این مرحله شیر فلکه روی لوله رانش را تا حدی باز نمایید که عقربه مانومتر فشار سنج در محدوده راندمان تعیین شده توسط پلاک پمپ قرار گیرد. سپس در صورت الکترو موتور بودن محرکه آمپرمترهای مصرف برق کنترل شود و در صورت زیاد بودن جریان مصرفی با چرخاندن شیر فلکه ورودی و خروجی به سمت بسته شدن آمپرمترها را درحالت معرفی شده پلاک الکتروموتور تنظیم نمایید. ودر صورت دیزلی بودن محرکه موارد ذکر شده را تا کم شدن دود دیزل به حالت طبیعی اعمال نمایید.
نحوه نصب اینورتر:
1_ اینورتر را در محیط مناسب داخل تابلو نصب نمایید بطوریکه ذرات گردو غبار و ذرات هادی و مواد شیمیایی و هوای مرطوب به داخل آن نفوذ نکند. 2_ دستگاه را بصورت عمودی داخل تابلو قرار دهید. 3_ در طرفین دستگاه پنج سانتی متر در بالا و حداقل ده سانتی متر در پایین فضای آزاد جهت چرخش هوا در نظر گرفته شود.
4_ از نصب دستگاه در برابر تاب مستقیم آفتاب خودداری کنید. 5_ فن تابلو را روی تابلو و در مکانی قرار دهید تا جریان هوا به راحتی از اینورتر عبور نماید. 6_ دمای کاری اینورتر (-10 تا 50) درجه سانتی گراد و میزان رطوبت کمتر از 90 درصد میباشد. 7_ اینورتر باید در محل ثابت و بدون لرزش نصب شود. 8_ جهت افزایش ایمنی بین ترمینال های ورودی اینورتر و برق، از فیوز و کنتاکتور استفاده شود. 9_ از قراردادن هرگونه کلید، کنتاکتور، بانک خازنی، محافظ نوسانات و ... بین موتور و ترمینال خروجی اینورتر خودداری نمایید (اینورتر باید مستقیما و بدون واسطه به موتور وصل شود). 10_ قبل از اتصال اینورتر به موتور با توجه به اطلاعات مندرج بر روی پلاک موتور از نحوه سربندی موتور ( ستاره/مثلث) اطمینان حاصل نمایید.
سیم بندی:
1_ ساختار ترمینال ها با توجه به توان دستگاه متفاوت است. 2_ در ورودی و خروجی اینورترها از سیم هایی مناسب استفاده شود. 3_ جهت نصب ولوم خارجی جهت تغییر فرکانس، از ولوم یک کیلو اهم استفاده شود ( ولوم باید به ترمینال های VR، VI، CM متصل شود). 4_ برای سیم بندی برق ورودی از سر سیم های حلقوی با پوشش عایق استفاده شود. 5_ از ریختن تکه های سیم در داخل اینورتر خودداری شود.
ترمینال قدرت:
1_ از ترمینال های ( L1، L2) جهت اتصال برق تک فاز( فاز و نول) استفاده شود.( از اتصال سیم نول به ترمینال N جدا خودداری شود). 2_ از ترمینال های (w،v،u) جهت اتصال اینورتر به موتور استفاده شود. 3_ برای اتصال موتور dc از ترمینال های ( p2، p1) استفاده شود. 4_ ترمینال G را به ارت متصل کنید.
حتما بخوانید: دانلود رایگان جزوه آموزشی و سوال امتحانی برق و مهندسی برق
تفاوت اینورترهای زیمنس با اینورترهای آسیایی و آشنایی با انکدر در اتوماسیون:
تفاوت اینورترهای زیمنس با اینوترهای آسیایی مانند ال اس دلتا و....حرفه ای بودن (مستر درایو) است.بدین معنی که اینوترهای اروپایی مثل زیمنس را میتوان در اپلیکشن هایی استفاده نمود که دارای پیچیدگی بالا و نیازمند دقت بالا هستند.
یکی از تجهیزات کاربردی در اتوماسیون انکدر می باشد.معنی لغوی آن به معنی رمزگذار است. به این صورت که به وسیله ی ارسال یک سری پالس، سرعت و یا مکان شفت موتور را به درایو و یا پی ال سی با دی کد کردن یا رمز گشایی پالس ها به سرعت موتور و یا تغییرات مکانی شفت پی خواهد برد.از این تجهیز می توان به عنوان عنصر فیدبک استفاده نمود.
درایو DC:
این نوع درایوها برای کنترل کردن موتورهای DC ساخته شده و استفاده می شوند و خیلی پیش از اینکه کنترلرهای موتور AC ساخته بشوند، درایو موتور DC بدلیل راحت تر بودن انجام عمل کنترل بر ولتاژ موتورهای DC ساخته شده بودند و کار می کردند. بزرگترین مانع در راه استفاده انبوه از موتورهای DC، نیاز مبرم آنها به تعمیر و نگهداری طولانی مدت است، زیرا موتورهای DC از سیستم جاروبک و کوموتاتور در ساختمان داخلی خود استفاده می کنند و این ابزارها دائما فرسوده شده و می بایست آنها را تعویض یا تعمیر کرد.
منبع: ایران مدرس (استفاده از مطالب با ذکر منبع و لینک به ایران مدرس مجاز است).
