در این بخش عوامل موثر بر سرعت واکنش و واکنش های چند مرحله ای از درس شیمی ارائه می شود. در این مقاله مباحثی مانند ماهیت واکنش دهنده ها، اثر حالت فیزیکی مواد بر سرعت واکنش، اثر دما و فشار بر سرعت واکنش، قواعد کلی در مورد ساز و کار واکنش ها و .... ارائه می شود.
پیشنهاد می شود مقاله بهترین روش خواندن شیمی برای کنکور را هم بخوانید.
عوامل موثر بر سرعت واکنش (شیمی)
لیست عوامل موثر بر سرعت واکنش ها:
1-ماهیت واکنش دهنده ها
2-حالت فیزیکی مواد
3-غلظت واکنش دهنده ها
4-فشار
5-دما
ماهیت واکنش دهنده ها:
1-مهم ترین عامل در سرعت واکنش ها
2-به عنوان یک متغیر برای بهبود سرعت واکنش ها مطرح نیست.
اثر حالت فیزیکی مواد بر سرعت واکنش:
1-هم فاز بودن واکنش دهنده ها ،موجب تماس بیشتر ذرات آن ها با یکدیگر و افزایش سرعت واکنش می شود.
2-اگر واکنش دهنده ای دارای حالت فیزیکی جامد باشد،خرد کردن آن به قطعات و ذرات ریزتر موجب افزایش سرعت واکنش می شود.
برای مشاهده لیست مدرسین و اساتید شیمی بر روی عبارت تدریس خصوصی شیمی کلیک کنید.
اثر فشار بر سرعت واکنش:
تغییر فشار در سرعت واکنش هایی موثر است که حداقل یکی از واکنش دهنده ها گازی شکل باشد. واکنش های دارای ماده ی واکنش دهنده ی گازی شکل، در فشارهای بالاتر سریعتر انجام می گیرند. اگر هیچ یک از واکنش دهنده های یک واکنش ، گازی شکل نباشند ، تغییر فشار در سرعت آن واکنش ،تاثیر ندارد.
دما:
کلیه ی واکنش های شیمیایی (چه گرماگیر باشند و چه گرماده)، با افزایش دما سریعتر انجام می گیرند. زیرا در دمای بالاتر ،برخورد بین مولکول ها با شدت و انرژی بیش تری صورت گرفته و سهم بیشتری از برخوردهای صورت گرفته به برخورد موثر تبدیل شده و منجر به انجام واکنش می شود .در ضمن، در دماهای بالاتر سرعت حرکت مولکول ها بیشتر است و بنابراین ،تعداد برخورد مولکول ها در واحد زمان نیز بیشتر است.
در کارخانه ی آرد سازی ،دو انبار گندم و آرد وجود دارد .خطر بروز آتش نشانی و وقوع انفجار در انبار آرد به مراتب بیشتر است. زیرا ذرات آرد خیلی زیرتر از گندم بوده و هنگام تخلیه ی آرد ،سطح تماس ذرات آرد و اکسیژن هوا،خیلی بیشتر بوده و موجب افزایش احتمال آتش سوری و انفجار در انبار آرد می شود. آهن گداخته در هوا نمی سوزد ،در حالی که با اکسیژن خالص به شدت می سوزد.
واکنش های چند مرحله ای و سازو کار آن ها
تعریف ساز و کار واکنش: به بررسی مراحل مختلف انجام یک واکنش از دیدگاه مولکولی گفته می شود.
مطالعه مقاله چگونه شیمی را 100 بزنیم هم مفید است.
قواعد کلی در مورد ساز و کار واکنش ها:
1-از جمع کردن معادله های مراحل پیشنهاد شده به عنوان ساز و کار واکنش ،واکنش کلی مشخص می شود.
2-قبل از جمع کردن معادله ی مراحل پیشنهاد شده ،توجه شود که ضریب استوکیومتری ماده ی حد واسط در معادله ی مراحل مختلف ،یکسان باشد.
3-در سازو کار یک واکنش ،ماده ای که در یک مرحله تولید و در مرحله بعد مصرف می شود"ماده ی حد واسط " یا ترکیب واسط نامیده می شود.
4-در ساز و کار یک واکنش ،اگر ذره ای در یک مرحله مصرف و در مراحل بعدی به همان مقدار اولیه تولید شود،به عنوان کاتالیزگر در نظر گرفته می شود.
5- برای هر مرحله از ساز و کار یک واکنش، یک حالت گذار وجود دارد.
6-در ساز و کار یک واکنش ،مرحله ای که سرعت کم تری دارد (انرژی فعال سازی بیشتری دارد) نقش مهم تری در تعیین سرعت واکنش کلی دارد و مرحله ی تعیین کننده ی سرعت واکنش نامیده می شود.
مطالعه مقاله چگونه شیمی بخوانیم را هم پیشنهاد می کنیم.
جذب شیمیایی و جذب فیزیکی در سطح کاتالیزگر :
جذب شیمیایی یک ذره در سطح کاتالیزگر با برقراری پیوند شیمیایی میان جذب و اتیل در سطح کاتالیزگر H شونده و جاذب همراه است، مانند جذب رادیکال های نیکل.
در جذب فیزیکی یک ذره در سطح کاتالیزگر ،جاذبه ی میان جذب شونده و جاذب ،محدود به نیروی وان دروالسی است، مانند جذب مولکول های هیدروژن و اتن و اتان در سطح کاتالیزگر نیکل.
دانلود نمونه سوال امتحانی فصل به فصل شیمی 2 دبیرستان
دانلود رایگان نمونه سوال امتحان و جزوات آموزشی شیمی دبیرستان
منبع: ایران مدرس
