زمانی که اتم های دو فلز کنار یکدیگر قرار می گیرند، بر اثر اشتراک الکترون های لایه ظرفیت (به منظور رسیدن به آرایش الکترونی کامل ترجیحا هشت تایی) پیوند اشتراکی را به نام پیوند کووالانسی به وجود می آورند، به عبارت دیگر پیوند کووالانسی جاذبه ای است که اتم های یک مولکول را کنار یکدیگر نگه می دارد. در این نوع پیوند هر دو نافلز با به اشتراک گذاشتن تعدادی الکترون ،لایه ی آخر خود را کامل می کنند.
مطالعه کنید: کشف مولکول غمگین در مغز
الکترون های مشترک، تحت تاثیر جاذبه ی هسته ی هر دو اتم هستند. در واقع در پیوند کووالانسی، اشتراک الکترونی نقش اساسی دارد، برخلاف پیوند یونی که در ان داد و ستد الکترونی (انتقال الکترونی)، نقش مهمی دارد، بنابراین در پیوند کووالانسی، هیچ یک از اتم ها الکترون از دست نداده و به دست نمی آورند، مثلا در مولکول سه اتمی آب H2O هر اتم هیدروژن 1 الکترون و هر اتم اکسیژن ،2 الکترون مدار آخر خود را در این اشتراک شرکت می هد. در پیوند کووالانسی نیز ملاک برای تشکیل پیوند رسیدن به آرایش الکترونی کامل است، ار این طریق اتم ها پایدار می شوند.
مولکول آب
با توجه به اینکه در تشکیل یک مولکول اب ، هر اتم هیدروژن ،1 الکترون و هر اتم اکسیژن ،2 الکترون به اشتراک گذاشته است، مدار آخر هیدروژن ،2 الکترونی و مدار اخر اتم اکسیژن 8 الکترونی، کامل شده است. مولکول 3 اتمی آب دارای دو پیوند کووالانسی O-H می باشد. که در هر پیوند ،2 الکترون مشترک میان اتم های اکسیژن و هیدروژن وجود دارد.
مولکول آب، ساختاری خمیده دارد و زاویه ی بین دو پیوند کووالانسی در ان حدود 105 درجه می باشد. مولکول آب ، قطبی است. قطب یا سر مثبت مولکول آب ، سر هیدروژنی است، قطب یا سر منفی مولکول آب سر اکسیژنی است.
نکات مهم:
1- اگر در میان هر دو اتم درگیر پیوند، یک جفت الکترون مشترک پیوندی (یک خط) وجود داشته باشد ،پیوند کووالانسی ساده (Covalent Bond) ایجاد شده است.
2- اگر میان هر دو اتم درگیر پیوند دو جفت الکترون مشترک پیوندی (دو خط) وجود داشته باشد، پیوند کووالانسی دو گانه (Double Covalent Bond) وجود دارد.
3- اگر در میان هر دو اتم درگیر در پیوند ،سه جفت الکترون مشترک پیوندی (سه خط) وجود داشته باشد، پیوند کووالانسی سه گانه (Triple Covalent Bond) وجود دارد.
حتما مطالعه نمائید: استخراج 2 مولکول جدید برای اولین بار در دنیا - کنترل 5 بیماری با کمک پروانه ها
به طور کلی تعداد پیوندهایی که هر عنصر در یک ترکیب برقرار می کند ، با ظرفیت ان عنصر برابر است. در پیوند های کووالانسی به ازای هر خط یک پیوند در نظر می گیریم، مثلا پیوند کووالانسی دو گانه را دو پیوند و پیوند کووالانسی سه گانه را سه پیوند به حساب می آوریم. برای مطالعه بیشتر در رابطه با پیوند کووالانسی در ویکی پدیا اینجا کلیک کنید.
منبع: ایران مدرس
