انواع کلیدهای مورد استفاده در صنعت برق و کارکرد و کاربرد آنها در این بخش توضیح داده شده است. در رابطه با کلیدهای سکشنالایزر و قدرت ( مدارشکن)، کلید ساعتی، کلید دوپل، کلیدهای حرارتی و فشاری، کلید تبدیل و صلیبی و .... توضیحات کاملی ارائه شده است.
چگونگی کارکرد کلیدهای سکشنالایزر و قدرت ( مدارشکن) - در این مقاله توضیحاتی در مورد کلیدهای سکشنالایزر و قدرت( مدارشکن هوایی) ارائه می گردد.
سکشنالایزر و چگونگی کارکردش: کلید قابل قطع و وصل تحت جریان نامی می باشد که به سیستم اندازه گیری و مکانیزم موتوری مجهز شده است. این کلید توسط اسکادا، تابلوی کنترل و به صورت دستی قابل کنترل است. سکشنالایزر می تواند به صورت ترکیبی با ریکلوزر و یا توسط مرکز کنترل به خطایابی و مانور بار کمک بسیار زیادی بکند. در مدل های جدیدتر از کلید گازی یا sf6 نیز در سکشنالایزرها استفاده می شود. کارکرد این کلید هوشمند می تواند به صورت local، خودکار و یا فرمان از راه دور باز و بسته شود. سکشنالایزر یک تابلوی کنترلی دارد که از طریق آن می توان تنظیمات و اعمال فرمان ها را انجام داد.
کلید قدرت یا مدارشکن هوایی: نوعی از مدارشکن است که در هوا و فشار اتمسفر کار می کند. بعد از توسعه مدار شکن روغنی، در کشورهای مختلف، کلیدهای قدرت هوایی فشار متوسط جایگزین کلیدهای قدرت روغنی شدند. اما در کشورهایی مثل فرانسه و ایتالیا، کلیدهای قدرت هوایی هنوز انتخاب بهتری برای ولتاژهای تا 15 کیلو ولت هستند. این نوع کلیدها همچنین انتخاب خوبی برای اجتناب از آتش سوزی روغن در استفاده از مدارشکن های روغنی است. در آمریکا کلیدهای قدرت هوایی اختصاصا یرای سیستم های تا 15 کیلوولت استفاده می شدند تا اینکه مدارشکن های خلاء و sf6 جدید توسعه داده شدند. گاز اس اف 6 دارای ویژگی عایق بندی و الکترونگاتیوی بالایی است به این معنی که میل ترکیبی برای جذب الکترون آزاد بالایی دارد. هر زمان که یک الکترون آزاد با مولکول گاز sf6 برخورد کند توسط مولکول گاز جذب می شود و به شکل یک یون منفی در می آید.
مقایسه چند نوع کلید پرکاربرد در صنعت برق - در این مقاله توضیحاتی در مورد مقایسه چند نوع کلید پرکاربرد در صنعت برق ارائه می گردد.
مطالعه مقاله منابع تامین برق اضطراری، دیزل ژنراتور، کاربرد و انواع آن هم پیشنهاد می شود.
کلید کنترل با قطع و وصل خودکار: در وسایل خانگی، صنعتی وتجاری کلیدهای بسیاری یافت می شوند که فرمان قطع خود را از سیستم یا وسیله دیگری دریافت می کنند و در نتیجه وسایل متصل به مداری را به طور اتوماتیک کنترل می کنند. این کلیدها در انواع مختلفی کاربرد دارند که عبارتند از: ساعتی، حرارتی،فشاری، شناوری، حدی.
کلید ساعتی: این کلیدها برای قطع و وصل اتوماتیک مدارها در ساعت معین به کار گرفته می شوند. برخی از این مدارها نظیر چراغ ویترینها و چراغ خیابان ها می باشند. در انتخاب این کلیدها لازم است به جریان مدار و ظرفیت کلید که برحسب آمپر داده می شود توجه شود. این کلیدها ساختمان های مختلف دارند. در یک نوع آن از موتور کوچکی که از نوع سنکرون انتخاب می شود استفاده می شود که البته در صورت قطع برق از کار می ایستد.
کلیدهای یک قطبی کنترل مدارهای روشنایی: مدارهای روشنایی اماکن مسکونی وتجاری کوچک توسط کلیدهای ساده یک قطبی با بدنه پلاستیکی با اندازه استاندارد 10 آمپر کنترل می شوند. این کلیدها برای کنترل مدارهای روشنایی مراکز تجاری و صنعتی بزرگ کافی نیستند و استحکام کافی ندارند. در این مدارها روشنایی از کلیدهای گردان یا کلیدهای کاردی بزرگ که برای جریان های بالا ساخته می شوند و دارای استحکام مکانیکی بیشتر هستند استفاده می شود. در مراکز صنعتی که گازهای قابل اشتعال موجود باشد از کلیدهایی با بدنه فلزی محکم که به کلیدهای ضد شعله معروف هستند استفاده به عمل می آید.
کلید دوپل: در بسیاری موارد دو کلید یک قطبی یک راهه را در یک بدنه قرار می دهند که به طور مستقل عمل می کنند و دو مدار مختلف را کنترل می کنند . چنین کلیدی کلید دوپل یا دوقلو نامیده می شود. طبق تعریف دیگر کلید دوپل دو عدد کلید یک پل در یک قاب پلاستیکی است که عمل قطع و وصل مدار را انجام می دهد.
کلیدهای حرارتی: این کلیدها از تغییرات درجه حرارت، فرمان قطع و وصل می گیرند و در وسایلی مثل سیستم حرارت مرکزی و یا یخچال مورد استفاده واقع می شوند و انواع مختلف دارند. نوع اول دارای یک باریکه بی متال هستند که از دو فلز با ضرایب انبساط مختلف تشکیل شده و در اثر حرارت خم می شود وبه این ترتیب اتصال الکتریکی را وصل یا قطع می کند.
کلید فشاری: این کلیدها از تغییرات فشار فرمان می گیرند و برای کنترل موتورهایی که تلمبه ها یا کمپرسورها را می گردانند یا برای قطع توربین های بزرگ در صورت کم شدن فشار روغن یاطاقانها مورد استفاده قرار می گیرند. فشار مایع یا گاز یا روغن به محفظه لاستیکی بادکنکی وارد می شود. و سبب عمل کلید می گردد.
مقایسه کاربرد و عملکرد کلیدهای یک قطبی با کلیدهای دوراهه، سه راهه و دوپل:
کلید یک قطبی دو راهه (کلید تبدیل): کلید دیگری که در سیم کشی خیلی مورد استفاده قرار می گیرد به نام کلید یک قطبی دو راهه یا کلید تبدیل معروف است. این کلید در مکان هایی نظیر راه پله ها یا راهروها که لازم باشد یک یا چند چراغ را از دو محل مختلف کنترل کنیم، مورد استفاده قرار می دهیم.
کلید یک قطبی سه راهه( کلید صلیبی): در برخی موارد در برق رسانی داخلی لازم می شود که چراغ یا وسیله دیگری را از سه نقطه مختلف کنترل کنیم. برای انجام این کار از دو کلید دو راهه (تبدبل) و یک کلید سه راهه (صلیبی) استفاده می نماییم. این کلید دارای چهار نقطه اتصال است. برای کنترل چراغ از بیش از سه نقطه تعداد کلیدهای صلیبی را افزایش می دهیم مثلا برای کنترل چراغ از چهار نقطه دو کلید تبدیل را در دو انتها نگاه داشته وبین آنها از دو کلید صلیبی استفاده می کنیم.
کلیدهای یک قطبی کنترل مدارهای روشنایی: مدارهای روشنایی اماکن مسکونی وتجاری کوچک توسط کلیدهای ساده یک قطبی با بدنه پلاستیکی با اندازه استاندارد 10 آمپر کنترل می شوند. این کلیدها برای کنترل مدارهای روشنایی مراکز تجاری و صنعتی بزرگ کافی نیستند و استحکام کافی ندارند. در این مدارها روشنایی از کلیدهای گردان یا کلیدهای کاردی بزرگ که برای جریان های بالا ساخته می شوند و دارای استحکام مکانیکی بیشتر هستند استفاده می شود. در مراکز صنعتی که گازهای قابل اشتعال موجود باشد از کلیدهایی با بدنه فلزی محکم که به کلیدهای ضد شعله معروف هستند استفاده به عمل می آید.
کلید دوپل: در بسیاری موارد دو کلید یک قطبی یک راهه را در یک بدنه قرار می دهند که به طور مستقل عمل می کنند و دو مدار مختلف را کنترل می کنند . چنین کلیدی کلید دوپل یا دوقلو نامیده می شود. طبق تعریف دیگر کلید دوپل دو عدد کلید یک پل در یک قاب پلاستیکی است که عمل قطع و وصل مدار را انجام می دهد.
دلیل استفاده از کلیدهای اتوماتیک در برق - در این مقاله توضیحاتی در مورد دلیل استفاده از کلیدهای اتوماتیک ارائه می گردد.
برای مشاهده لیست مدرسین و اساتید تدریس خصوصی برق و مهندسی برق بر روی عبارت تدریس خصوصی برق کلیک کنید.
دلیل استفاده از کلیدهای اتوماتیک:
-فیوزها همیشه نمی توانند عمل حفاظت موضعی و سلکتیو را در انواع مختلف شبکه ها بطور کامل و بدون خطا انجام دهند.
-در صورتی که نیاز به قطع همزمان سه فاز باشد نمی توان از فیوز و کلید فیوز استفاده کرد.
-در برخی از موارد می بایست به محض رخ دادن حالت خاص مانند افزایش یا کاهش ولتاژ شبکه به طور خودکار قطع و آلارمهای لازم ایجاد گردد و یا کنتاکتهایی سیگنالهایی را قطع و یا وصل و فرمان صادر کنند.
-کلیدهای اتوماتیک پس از قطع مدار در اثر جریان زیاد و یا هر عامل دیگری بلافاصله آماده بهره برداری مجدد می باشند.
-با کمک کنتاکتهای فرعی که در ان تعبیه شده است می توان وضعیت کلید را در هر حالت توسط سیگنال تعیین و در اتاق فرمان منعکس کرد
-ساختمان این کلیدها به گونه ای است که اگر کلید را یر روی یک مدار اتصال کوتاه شده ببندیم در ضمن عمل بسته شدن رله اضافه جریان کلید بسرعت وارد عمل شده و مدار را قطع می کند.
مشخصات کلیدهای قدرت در یک پست فشار قوی - در این مقاله توضیحاتی در مورد مشخصات کلیدهای قدرت در یک پست فشار قوی ارائه می گردد.
کليدهای قدرت در يک پست فشارقوی بايستی دارای مشخصات عمده ی زير باشد.
۱- در حالت عادی که کليد بسته است ، بايستی بتواند جريان نامی را بطور دائمی از خود عبور دهد.
۲- امکان انجام مانور در وارد و خارج کردن مدارها را داشته و جريان نامی را بدون اشکال قطع کند.
۳- در حالتی که کليد باز است ، بتواند اختلاف پتانسيل دو طرف کليد را بطور دائمی تحمل نموده و در موقع بازشدن کليد ، اضافه ولتاژ های موقتی را تحمل نمايد.
۴- در موقع بروز اتصال کوتاه در شبکه ، پس از دريافت فرمان قطع ، در سريع ترين زمان ممکنه بدون اشکال بتواند جريان اتصال کوتاه را قطع کرده و قسمت معيوب را از قسمت های سالم ايزوله کند.
۵- در موقع قطع و وصل جريان بوسيله ی کليد ، جرقه توليد می شود و شروع جرقه زمانی است که فاصله بين دو کنتاکت ، جهت تحمل ولتاژ کافی نباشد. با اين وصف کليد بايد بتواند جرقه را در سريع ترين زمان قطع کند.
۶- بطور کلی به علت شرايط مناسب تر در موقع وصل کليد ، طبق استاندارد دو برابر قدرت قطع آن است.
مطالعه مقاله معرفی، آینده شغلی و بازارکار مهندسی برق هم مفید است.
کليد قدرت يا ديژنکتور: در يک پست فشارقوی کليد قدرت يا ديژنکتور يکی از اساسی ترين اجزای آن می باشد. کليدهای قدرت ولتاژ نامی نقش اصلی در قطع و وصل نمودن ، وارد و خارج کردن نيروگاه ، مصرف کننده ها ، فيدر ها و خطوط انتقال در شبکه را به عهده دارند. بطورکلی مانور در شبکه جهت تغيير در سيستم توزيع و انتقال انرژی توسط کليدهای قدرت صورت می پذيرد. در زمان ايجاد عيب يا خطا بر روی شبکه کليدها قسمت معيوب را به سرعت از شبکه جدا کرده تا بدين وسيله از آسيب رساندن به نيروگاه ، وسايل و تجهيزات پست که ايجاد و تجهيز آن هزينه ی هنگفت در بر دارد ، جلوگيری بعمل آيد. عملکرد صحيح و بموقع کليد ها بسيار اهميت دارد.
اهميت کليد های فشارقوی: کليد های فشارقوی به منظور قطع و وصل خطوط فشارقوی انتقال ، فوق توزيع و توزيع انرژی الکتريکی ، ترانسفورماتور های قدرت ، ژنراتور ها و ساير تجهيزات فشارقوی به کار می رود .هنگام بروز عيب در تجهيزات فشارقوی لازم است که قسمت معيوب شبکه فورا بوسيله کليد فشارقوی بطوراتوماتيک از شبکه جدا و از ادامه برقراری و توسعه عيب جلوگيری شود.
قطع و وصل کليدهای فشارقوی در شبکه به دو صورت انجام می شود :قطع کليد توسط اپراتور با برنامه قبلی و با اطلاع مسئولان شبکه ، به منظور بازرسی ، سرويس و تعميرات تجهيزات و غيره، قطع کليد توسط رله های حفاظتی و سيستم های کنترلی ، هنگام بروز عيب بطور اتوماتيک و بدون برنامه قبلی در خطوط فشارقوی ، ممکن است کليد بطور اتوماتيک توسط سيستم ريکلوزر يا وصل مجدد ، مجددا وصل شود.
انواع کليدهای فشارقوی: ۱- جداکننده يا سکسيونر ۲- کليد بار يا سکسيونر قابل قطع زير بار ۳- کليد قدرت يا ديژنکتور
کلید مینیاتوری: کلید مینیاتوری نوعی فیوز اتوماتیک است که از نظر ساختمان داخلی به فیوز آلفا شباهت دارد و از سه قسمت رله مغناطیسی( رله جریان زیاد زمان سریع)، رله حرارتی یا رله بی متال ( رله جریان زیاد تاخیری) و کلید تشکیل شده است. این مجموعه را کلید موتور نیز می نامند.
کلمات کلیدی: مینیاتوری، اتوماتیک، جریان زیاد، بی متال، رله حرارتی، کلید
انواع کلید مینیاتوری و کاربرد آنها: این کلیدها در دو نوع ال و جی ساخته شده است، نوع (ال) در مصارف روشنایی به کار می رود و تندکار است، نوع (جی) در راه اندازی وسایل موتوری مورد استفاده قرار می گیرد و کندکار است. این کلیدها در انواع تک فاز، دو فاز و سه فاز ساخته می شود.
کلید های تابع دور (کلید گریز از مرکز ): کلید های تابع دور در بعضی از الکتروموتورهای یک فاز جهت خارج کردن سیم پیچ کمکی از مدار و در موارد دیگر مانند ترمز جریان مخالف به کار می رود. ساختمان آنها از یک محور و دو وزنه تشکیل شده که به وسیله یک طوق و یک فنر حول محور حرکت می کند و با کم و زیاد شدن سرعت محور موتور یا وسیله چرخنده ، وزنه های دو طرف به محور نزدیک یا دور می شوند : به این ترتیب طوق روی محور حرکت می کند و باعث قطع و وصل کلید می شود.
کلیدهای تابع فشار و شناور - در این مقاله توضیحاتی مختصر در مورد کلیدهای تابع فشار و شناور ارائه می گردد.
کلیدهای تابع فشار( کلیدهای گازی): این کلیدها برای کنترل سطح گاز داخل مخازن و کمپرسورها، تنظیم فشار آب داخل لوله ها و روشن و خاموش کردن اتوماتیک این دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد. عامل فرمان این کلید، فشار گاز یا مایع داخل مخزن است. فشار گاز موثر بر صفحه داخلی کلید نیرویی وارد می کند که باعث تحریک کلید شده یک کنتاکت باز را بسته و یا کنتاکت بسته ای را باز می کند. حرکت برگشت را می توان به وسیله فنر تامین کرد.
کلمات کلیدی: کنترل، سطح گاز، تنظیم فشار، فرمان، فشار گاز، تحریک کلید
کلیدهای شناور: کلیدهای شناور برای کنترل سطح آب یا مایعات داخل منبع ها، استخرها و مخازن مورد استفاده قرار می گیرد.ساختمان این کلید از وزنه تعادل، یک قسمت شناور و یک میکروسویچ تشکیل شده است. هنگامی که قسمت شناور را تنظیم می کنند با تغییر سطح مایع داخل مخزن، شناور تغییر مکان داده به میکروسویچ داخل کلید فرمان می دهد و باعث قطع و وصل مدار می شود.
کلمات کلیدی: کلید، شناور، میکروسویچ، کنترل، کلیدهای شناور
کلید غلتکی: این کلید از یک استوانه عایق ساخته شده است که حول محوری به صورت غلتک دوران می کند. بر روی استوانه نوارهای هادی ای قرار گرفته اند که با حرکت استوانه حول محورش کنتاکت های ثابتی را به یکدیگر وصل یا قطع می کند. این کلید در تابلو های برق صنعتی کاربرد فراوان داشته و مورد استفاده قرار می گیرد.
مزایای کلیدهای زبانه ای نسبت به غلتکی و اهرمی: این کلید نسبت به کلید غلتکی عمر زیادتری دارد و نسبت به کلید اهرمی جریان بیشتری را از خود عبور می دهد و کاربرد بیشتری دارد.
کلید فیوز جداکننده: کلید جداکننده ای است که در آن فشنگ فیوز و یا نگهدار فیوز همراه با فشنگ فیوز کنتاکت های متحرک کلید جداکننده را تشکیل می دهد.
کلید فیوز قطع بار: کلید قطع باری است که در آن فشنگ فیوز و یا نگهدار فیوز همراه با فشنگ فیوز کنتاکت های متحرک کلید قطع بار را تشکیل می دهد.
کلید اهرمی: دارای انواع مختلف یک فاز، دوفاز و سه فاز هستند. در این کلیدها به وسیله یک اهرم به تیغه های متحرک کلید نیرو وارد می شود و آنها را به کنتاکت های ثابت وصل می کند. از این کلیدها بیش تر در مدارهای جریان کم استفاده می شود.
کلید محافظ: کلید محافظ می تواند موتور را در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار حفاظت کند. برای عمل رله معمولا آن را روی جریان معینی تنظیم می کنند وقتی که جریان از حد تنظیم شده بیش تر شود، عضو حرارتی رله عمل کرده مدار را قطع می کند. عضو مغناطیسی این رله از یک هسته آهنی ثابت و یک هسته متحرک و یک بوبین تشکیل شده است، به طوری که هسته ی متحرک از طریق نیروی یک فنر به طرف بالا کشیده شده است. وقتی که جریان از حد تنظیم شده بالاتر رود یا در مدار اتصال کوتاه به وجود آید، بوبین مغناطیس شده هسته ی متحرک را به سمت پایین می کشد و باعث قطع کنتاکت های متصل به هسته ی متحرک میشود، در نتیجه رله ی مدار را قطع می کند. مدت زمان عمل رله بسیار کم است، به همین دلیل این رله را رله سریع می گویند.
کلید خودکار ( اتوماتیک): وسیله مکانیکی قطع و وصل خودکار جریان است که قادر است در شرایط عادی مدار، جریان هایی را وصل یا قطع کند و یا از خود عبور دهد و در شرایط مشخص ولی غیرعادی مدار مانند اتصال کوتاه، جریان هایی را وصل و قطع کند یا به مدتی کوتاه از خود عبور دهد. این نوع کلید مجهز به وسایلی است که جریان های غیر عادی( اضافه بار، اتصال کوتاه) را به طور خودکار قطع کند.
کلید قطع بار: یک وسیله مکانیکی قطع و وصل است که قادر به وصل، عبور دادن وقطع جریان برق مدار در شرایط عادی می باشد. شرایط عادی ممکن است شامل وضعیتی با اضافه بارهای مشخص باشد.
کلید جداکننده : یک وسیله مکانیکی قطع و وصل است که در حالت قطع، فاصله جدایی لازم را طبق مشخصات تعیین شده به وجود می آورد.
کلید جداکننده زیر بار: کلیدی است که هر دو خاصیت مربوط به کلیدهای جداکننده و قطع بار را دارا می باشد.
مطالعه مقاله چرا پرنده‌ها دچار برق گرفتگي نمي‌شوند؟ را هم پیشنهاد می کنیم.
کلیدهای دو قطبی: گاهی در عمل لازم می شود که دو سیم یک مدار به طور همزمان قطع یا وصل شوند. نمونه این موارد مدارهای جریان مستقیم که در آنها معمولا هیچکدام از سیم ها زمین نمی شود و مقررات قطع و وصل همزمان هر دو سیم را الزامی می دانند. در برخی موارد خاص نیز به دلایلی سیم خنثای سیستم برق متناوب به زمین متصل نمی شود که در این صورت نیز سیم خنثی سیم برقدار محسوب میشود و قطع و وصل آن همزمان با سیم فاز الزامی است.
کلید شناوری: این کلید از شناوری که در سطح مایع قرار دارد فرمان می گیرد و برای کنترل موتور پمپ هایی که آب یا مایع دیگر به منبع ذخیره تلمبه می کنند مورد استفاده واقع می شود. اگر سطح مایع پایین تر از میزان معینی باشد، شناور اهرمی را به حرکت در می آورد و کلید را می بندد و موتور شروع به کار می کند و یا پس از اینکه سطح به میزان معین رسید کلید باز می شود و موتور متوقف می شود. وقتی که شناور در سطح مایع قرار می گیرد بر اساس قانون ارشمیدس سبک می شود و نیروی وزنه برای باز کردن کلید کافی است، و زمانی که سطح آب پایین می رود وزن شناور از وزن وزنه بیشتر می شود و کلید را می بندد.
کلید حدی: این کلیدها از حرکت و برخورد ماشین یا وسایل متحرک به نقطه ثابتی فرمان می گیرد و حرکت آنها را کنترل می کند. این کلیدها در جراثقالها و آسانسورها در مکانی که حداکثر تغییر مکان مجاز دستگاه را معین می کند، نصب می شود و دستگاه در برخورد به دسته آن، مدار را قطع می کند و سبب توقف می گردد.
کلیدهای حرارتی: این کلیدها از تغییرات درجه حرارت، فرمان قطع و وصل می گیرند و در وسایلی مثل سیستم حرارت مرکزی و یا یخچال مورد استفاده واقع می شوند و انواع مختلف دارند. نوع اول دارای یک باریکه بی متال هستند که از دو فلز با ضرایب انبساط مختلف تشکیل شده و در اثر حرارت خم می شود وبه این ترتیب اتصال الکتریکی را وصل یا قطع می کند.
کلید فشاری: این کلیدها از تغییرات فشار فرمان می گیرند و برای کنترل موتورهایی که تلمبه ها یا کمپرسورها را می گردانند یا برای قطع توربین های بزرگ در صورت کم شدن فشار روغن یاطاقانها مورد استفاده قرار می گیرند. فشار مایع یا گاز یا روغن به محفظه لاستیکی بادکنکی وارد می شود. و سبب عمل کلید می گردد.
کلید کنترل با قطع و وصل خودکار: در وسایل خانگی، صنعتی وتجاری کلیدهای بسیاری یافت می شوند که فرمان قطع خود را از سیستم یا وسیله دیگری دریافت می کنند و در نتیجه وسایل متصل به مداری را به طور اتوماتیک کنترل می کنند. این کلیدها در انواع مختلفی کاربرد دارند که عبارتند از: ساعتی، حرارتی،فشاری، شناوری، حدی.
کلید ساعتی: این کلیدها برای قطع و وصل اتوماتیک مدارها در ساعت معین به کار گرفته می شوند. برخی از این مدارها نظیر چراغ ویترینها و چراغ خیابان ها می باشند. در انتخاب این کلیدها لازم است به جریان مدار و ظرفیت کلید که برحسب آمپر داده می شود توجه شود. این کلیدها ساختمان های مختلف دارند. در یک نوع آن از موتور کوچکی که از نوع سنکرون انتخاب می شود استفاده می شود که البته در صورت قطع برق از کار می ایستد.
کلید یک قطبی دو راهه (کلید تبدیل): کلید دیگری که در سیم کشی خیلی مورد استفاده قرار می گیرد به نام کلید یک قطبی دو راهه یا کلید تبدیل معروف است. این کلید در مکان هایی نظیر راه پله ها یا راهروها که لازم باشد یک یا چند چراغ را از دو محل مختلف کنترل کنیم، مورد استفاده قرار می دهیم.
کلید یک قطبی سه راهه( کلید صلیبی): در برخی موارد در برق رسانی داخلی لازم می شود که چراغ یا وسیله دیگری را از سه نقطه مختلف کنترل کنیم. برای انجام این کار از دو کلید دوراهه (تبدبل) و یک کلید سه راهه (صلیبی) استفاده می نماییم. این کلید دارای چهار نقطه اتصال است. برای کنترل چراغ از بیش از سه نقطه تعداد کلیدهای صلیبی را افزایش می دهیم مثلا برای کنترل چراغ از چهار نقطه دو کلید تبدیل را در دو انتها نگاه داشته وبین آنها از دو کلید صلیبی استفاده می کنیم.
کلیدهای یک قطبی کنترل مدارهای روشنایی: مدارهای روشنایی اماکن مسکونی وتجاری کوچک توسط کلیدهای ساده یک قطبی با بدنه پلاستیکی با اندازه استاندارد 10 آمپر کنترل می شوند. این کلیدها برای کنترل مدارهای روشنایی مراکز تجاری و صنعتی بزرگ کافی نیستند و استحکام کافی ندارند. در این مدارها روشنایی از کلیدهای گردان یا کلیدهای کاردی بزرگ که برای جریان های بالا ساخته می شوند و دارای استحکام مکانیکی بیشتر هستند استفاده می شود. در مراکز صنعتی که گازهای قابل اشتعال موجود باشد از کلیدهایی با بدنه فلزی محکم که به کلیدهای ضد شعله معروف هستند استفاده به عمل می آید.
کلید دوپل: در بسیاری موارد دو کلید یک قطبی یک راهه را در یک بدنه قرار می دهند که به طور مستقل عمل می کنند و دو مدار مختلف را کنترل می کنند . چنین کلیدی کلید دوپل یا دوقلو نامیده می شود. طبق تعریف دیگر کلید دوپل دو عدد کلید یک پل در یک قاب پلاستیکی است که عمل قطع و وصل مدار را انجام می دهد.
کلیدهای فشار قوی: کلیدها وسیله ارتباط سیستم های مختلف هستند وباعث عبور و یا قطع جریان می شوند. کلیدها دارای مشخصات زیر هستند: 1) در حالت قطع دارای استقامت الکتریکی کافی و مطمئن در محل قطع شدگی می باشد. 2) در حالت وصل باید کلید در مقابل کلیه جریان هایی که امکان عبور آن در مدار هست، حتی جریان اتصال کوتاه، مقاوم و پایدار باشد و این جریان ها و اثرات ناشی از آن نباید کوچکترین اختلالی در وضع کلید و هدایت صحیح جریان به وجود آورد. بدین ترتیب باید کلید فشار قوی در مقابل اثرات دینامیکی و حرارتی جریان ها مقاوم باشد.
کلید خلاء: نظر به اینکه اصولا حامل های باردار (الکترون های آزاد) باعث هدایت جریان در فلزات و ایجاد قوس الکتریکی در عایق ها می شوند لذا در خلاء کامل چون هیچ عنصری وجود ندارد که حامل الکترون ها باشد باید جدا شدن دو کنتاکت فلزی جریان دار به احتمال قوی بدون ایجاد جرقه انجام گیرد. با توجه به این اصل مهم کلیدهای فشار قوی که کنتاکت های آن در خلاء از هم جدا می شوند ساخته شده است.
مزایا و قسمت های اصلی تشکیل دهنده کلید خلاء: کلید خلاء به طور کلی از سه قسمت اصلی زیر تشکیل شده است: 1) کپسول خلاء از فولاد، کرم ، نیکل با کنتاکتورها 2) نگهدارنده کنتاکتورها و ایزولاتورها 3) وسایل مکانیکی رسانای فرمان قطع و وصل. کلید خلاء امروزه به خاطر دارا بودن مزایایی از قبیل دوام زیاد، مراقبت کم، امکان قطع و وصل سریع مکرر، در شبکه های فشار متوسط تا 30 کیلو ولت بخصوص برای وصل شبکه های کاپاسیتیو بسیار مناسب است.
کلید گاز سخت ( جامد): در پست ها وشبکه های برق کوچک که دارای تاسیسات محدود وفاقد دستگاه کمپرسور و تهیه هوای فشرده می باشند نصب کلیدهای هوایی ( هوای فشرده) مقرون به صرفه نیست و بدین جهت اغلب از کلید اکسپانزیون (آبی) و یا از کلید دیگری به اسم کلید گاز جامد استفاده می شود. در کلید گاز جامد نیز مانند کلیدهای روغنی، گازی که باعث خاموش کردن و برنگشتن جرقه می شود توسط خود جرقه به وجود می آید. لذا قدرت این کلید نیز تابع شدت جریان قطع است. این کلید قابل رویت است که این خود از محاسن کلید است و به آن حالت سکسیونر قابل قطع زیر جریان اتصال کوتاه را می دهد.
کلید sf6: در این نوع کلید از گاز sf6 به عنوان ماده خاموش کننده جرقه و عایق بین دو کنتاکت و نگهدارنده ولتاژ استفاده شده است. گاز sf6 الکترون های آزاد را جذب می کند و ایجاد یون منفی بدون تحرک می کند. در نتیجه مانع ایجاد ابر بهمنی الکترون ها که باعث شکست عایق و ایجاد جرقه می شود می گردد. به طوری که استقامت الکتریکی گاز sf6 به 2 تا 3 برابر استقامت الکتریکی هوا میرسد. گاز sf6 از نظر شیمیایی کاملا با ثبات است و میل ترکیبی آن خیلی کم و غیرسمی می باشد و تقریبا 5 برابر هوا وزن دارد و در مقابل حرارت زیاد نیز پایدار و غیر قابل اشتعال است. در ضمن این گاز دارای قابلیت هدایت حرارتی بسیار زیاد است. لذا علاوه بر اینکه در خاموش کردن جرقه بسیار موثر واقع می شود عایق بسیار با ارزشی می باشد. طرز استفاده از این گاز در کلیدهای فشار قوی عموما بر مبنای انژکسیون گاز متراکم شده sf6 به محل قوس الکتریکی است.
کلید هوایی: در تمام کلیدهایی که تا بحال شرح داده شد ماده اولیه خاموش کننده جرقه مایع است وچون در این نوع کلیدها عواملی که در خاموش کردن جرقه موثر هستند در اثر انرژی خود جرقه از تجزیه روغن تهیه و آماده می شوند، همه آنها کم وبیش تابع شدت جریان زمان قطع هستند. به عبارت دیگر قدرت قطع جرقه تابع شدت جریان است. ولی در کلید هوایی اولا برای خاموش کردن جرقه و خارج کردن یون ها و خنک کردن جرقه از هوای سرد تحت فشار استفاده می شود و در ثانی این تنها کلیدی است که قدرت خاموش کنندگی آن مستقل از جریان است و فقط تابع هوای کمپرس شده ای است که قبلا در یک منبع ذخیره شده و با فشار ثابت و مقدار ثابت برای هر شدت جریانی به داخل محفظه احتراق هدایت می شود.
زمان سرویس های دوره ای کلیدهای هوایی: لازم به ذکر است کلید هوایی هر یکسال یکبار یا حداقل بعد از 3000 قطع و وصل احتیاج به یک سرویس و روغن کاری کامل دارد و پس از 10000_ 25000 قطع و وصل باید به کلی از هم جدا شده و بعضی از قسمت های متحرک آن تعویض و مرمت گردد. برای روغن کاری کلید از روغن کاملا تمیز و بی رنگ (وازلین خالص) استفاده می شود.
کلید روغنی: این کلید که در سال های 1910 تا 1925 از متداولترین کلیدهای فشار قوی با قدرت زیاد به شمار می رفت. در کلید روغنی در درجه اول از روغن به عنوان عایق استفاده می شود و بدین جهت هر چه فشار الکتریکی شبکه بیشتر باشد حجم روغن داخل کلید نیز زیادتر می گردد. به طوری که وزن روغن در کلید روغنی 220 کیلوولت نزدیک به 20 تن می رسد و همین حجم زیاد روغن یکی از بزرگترین معایب این نوع کلید بخصوص در موقع آتش سوزی است. کلید قدرت علاوه بر اینکه جریان اتصال کوتاه را قطع می کند باید قادر باشد مدار اتصال کوتاه شده ای را نیز به شبکه برق وصل کند.
کلید اکسپانزیون: کلید اکسپانزیون کلیدی است که در آن از آب به عنوان ماده خاموش کننده جرقه استفاده شده است و به همین جهت اغلب کلید آبی نیز نامیده می شود. یکی از بهترین خواص این کلید این است که چون آب داخل محفظه احتراق قابل اشتعال نیست هیچگونه انفجاری کلید را تهدید نمی کند و مانند کلیدهای روغنی باعث آتش سوزی نمی شود. هر قطب کلید دارای یک محفظه احتراق مخصوص خود است که با مقداری آب و ماده ضدیخ پر شده است. در کلیدهای اکسپانزیون با ولتاژ زیاد به جای آب از روغن مخصوصی که نقطه اشتعال آن خیلی بالا است استفاده می شود.
معرفی کلید خلاء و بخش های اصلی آن: کلید خلاء و بخش های اصلی آن در این بخش معرفی می گردد. نظر به اینکه اصولا حامل های باردار ( الکترون های آزاد) باعث هدایت جریان در فلزات و ایجاد قوس الکتریکی در عایق ها می شوند لذا در خلاء کامل چون هیچ عنصری وجود ندارد که حامل الکترون ها باشد باید جدا شدن دو کنتاکت فلزی جریان دار به احتمال قوی بودن ایجاد جرقه انجام گیرد. با توجه به این اصل مهم کلیدهای فشار قوی که کنتاکت های آن در خلاء از هم جدا می شوند ساخته شده است. کلید خلاء به طور کلی از سه قسمت اصلی زیر تشکیل شده است: 1_ کپسول خلاء از فولاد، کرم، نیکل با کنتاکتورها 2_ نگهدارنده کنتاکتورها و ایزولاتورها 3_ وسایل مکانیکی رسانای فرمان قطع و وصل
این مقاله را هم بخوانید: تولید برق با بادبادک‌های زیرآبی
کلید قدرت یا دژنکتور - کلید قدرت یا دژنکتور به صورت اختصار در این بخش مورد بررسی قرار می گیرد.
دژنکتور کلیدی است که می تواند در موقع لزوم جریان عادی شبکه و در موقع خطا جریان اتصال کوتاه و جریان اتصال زمین ویا هر نوع جریانی با هر اختلاف فازی را سریع قطع کند. یکی دیگر از مشخصات مهم کلید قدرت یا دژنکتور، زمان تاخیر در قطع کلید است .این زمان بر حسب تعریف عبارت است از حد فاصل زمانی بین لحظه فرمان قطع توسط رله مربوطه و آزاد کردن ضامن قطع کلید تا خاموش شدن کامل جرقه.
سلول دژنگتوردار: این سلول به عنوان سلول محافظ ترانس یا فیدر در نظر گرفته می شود و همچنین وظیفه محدود کردن دیماند را در پستهای اختصاصی بهعده دارد. این سلول دارای یک دستگاه کلید و یک رله می باشد که رله بعد از تشخیص خطا فرمان قطع را به کلید می دهد. رله یا مستقیما در مسیر جریان مدار قرار گرفته که به ان رله پرایمر گویند و یا اینکه از طریق CT جریان عبوری از مدار را تحت کنترل دارند که به آن رله ثانویه می گویند. در سلول قبل از دیژنکتور یک دستگاه سکسیونر ساده (غیر قابل قطع زیر بار) قرار می دهند. سکسیونر ساده باید با دیژنکتور اینترلاک داشته باشد .دیژنکتور مورد استفاده 630 آمپر- 24 کیلو ولت و جریان اتصال کوتاه قابل قطع 16 کیلو آمپر می باشند .هر دیژنکتور باید دارای یک یوبین قطع ، یک بوبین وصل و یک دستگاه موتور جهت شارژ فنر باشد. معمولا ولتاژ مدار فرمان آنها 110 ولت AC می باشد. در هنگام تشخیص خطا رله، بوبین قطع را تحریک نموده و دیژنکتور مدار را قطع می نماید.
کليد قدرت يا ديژنکتور: در يک پست فشارقوی کليد قدرت يا ديژنکتور يکی از اساسی ترين اجزای آن می باشد. کليدهای قدرت ولتاژ نامی نقش اصلی در قطع و وصل نمودن ، وارد و خارج کردن نيروگاه ، مصرف کننده ها ، فيدر ها و خطوط انتقال در شبکه را به عهده دارند. بطورکلی مانور در شبکه جهت تغيير در سيستم توزيع و انتقال انرژی توسط کليدهای قدرت صورت می پذيرد. در زمان ايجاد عيب يا خطا بر روی شبکه کليدها قسمت معيوب را به سرعت از شبکه جدا کرده تا بدين وسيله از آسيب رساندن به نيروگاه ، وسايل و تجهيزات پست که ايجاد و تجهيز آن هزينه ی هنگفت در بر دارد ، جلوگيری بعمل آيد. عملکرد صحيح و بموقع کليد ها بسيار اهميت دارد.
انتخاب کلید قدرت و انواع کلید قدرت یا دژنکتور
موارد انتخاب کلید قدرت و انواع کلید قدرت یا دژنکتور در این بخش مورد بررسی قرار می گیرد.
موارد انتخاب کلید قدرت:
برای انتخاب کلید قدرت باید به نکات زیر توجه کرد: 1) ولتاژ نامی کلید که معمولا برابر ولتاژ شبکه ای است که کلید در آن نصب می شود و می تواند در حدود 15% هم از ولتاژ شبکه کوچکتر باشد. اغلب به خاطر به وجود آوردن اطمینان بیشتر در استحکام شبکه از کلیدی استفاده می شود که ولتاژ نامی آن از ولتاژ شبکه قدری بزرگتر باشد.2) جریان نامی که مساوی با بزرگترین جریان کار معمولی شبکه است 3) قدرت نامی قطع کلید که باید با قدرت اتصال کوتاه در محل کلید مطابقت کند 4) نوع فرمان وصل کلید: دستی – الکتریکی و یا کمپرسی توسط هوای فشرده 5) طریقه نصب کلید: کشوئی- ثابت 6) نوع قطع کننده اتوماتیک : قطع کننده پریمر یا قطع کننده زکوندر 7) برای نصب در شبکه آزاد یا شبکه سرپوشیده.
انواع کلید قدرت یا دژنکتور:
کلید قدرت با توجه به کاربردهایی که دارد در انواع مختلف ساخته می شود و مورد استفاده قرار می گیرد که عبارتند از: 1) کلید روغنی 2) کلید اکسپانزیون 3) کلید هوایی 4) کلید گاز سخت(جامد) 5) کلید SF6 6) کلید خلاء.
مطالعه نمائید: چگونگی کاهش برق مصرفی یخچال
موارد استعمال و انواع مختلف سکسیونرها (کلید بدون بار) - موارد استعمال و انواع مختلف سکسیونرها در این بخش ارائه شده است.
موارد استعمال سکسیونرها:
سکسیونرها وسایل ارتباط دهنده مکانیکی و گالوانیکی قطعات و سیستم های مختلف می باشند و در درجه اول به منظور حفاظت اشخاص و متصدیان مربوطه در مقابل برق زدگی به کار برده می شوند. بدین جهت طوری ساخته می شوند که در حالت قطع یا وصل محل قطع شدگی یا چسبندگی به طور واضح و آشکار قابل رویت باشد. یعنی در هوای آزاد انجام گیرد. سکسیونر وسیله ای است برای ارتباط کلید قدرت به شین و یا هر قسمت دیگری از شبکه که دارای پتانسیل است. لذا طبق قوانین متداول الکتریکی جلوی هر کلید قدرتی از 1 کیلو ولت به بالا و یا در هر دو طرف در صورتی که آن خط از دو طرف پتانسیل می گیرد سکسیونر نصب گردد.
انواع مختلف سکسیونر:
سکسیونر را می توان از نظر ساختمانی به انواع مختلف زیر تقسیم نمود:
الف) سکسیونر تیغه ای ب) سکسیونر کشوئی ج) سکسیونر دورانی د) سکسیونر قیچی ای
جداکننده یا سکسیونر و خصوصیات و انواع آن
در این مقاله توضیحاتی در مورد جداکننده یا سکسیونر و خصوصیات و انواع آن ارائه می گردد.
جداکننده يا سکسيونر:
پس از قطع بار يا جريان اتصالی توسط کليد قدرت ، برای جدا کردن تجهيزات تحت ولتاژ از سکسيونر استفاده می شود. قطع سکسيونر در سيستم فشار متوسط عمدا بطور دستی و در سيستم های فشار قوی و فوق فشار قوی عمداً بوسيله ی موتور و از راه دور انجام می شود.
خصوصيات کار سکسيونر:
۱- سکسيونر بر خلاف کليد قدرت توانايی قطع جريان بار و يا جريان عيب را نداشته وتنها پس از قطع جريان عبوری از آن باز و بسته می شود.
۲- سکسيونر ها عمداً بطور دستی عمل کرده و دارای فرمان قطع اتوماتيک از راه دور توسط رله ها ودستگاه های حفاظتی نمی باشد.
۳- سکسيونر برای قطع جريان عيب ساخته نشده ، لذا به منظور محافظت شبکه در مقابل اتصالی ها به کار نمی رود.
۴- سکسيونر هنگام انجام بازرسی ، سرويس ، تعميرات و کار بر روی تجهيزات فشار قوی باز و بسته میشوند . بنابراين موقع کار عادی شبکه همواره بسته است.
۵- سکسيونر ها قبل از کليدهای قدرت بسته شده و بعد از قطع کليدهای قدرت قابليت بازشدن را دارند. اصطلاح برداشتن ولتاژ از روی تجهيزات سيستم های قدرت مربوط به باز شدن سکسيونر ها است.
انواع سکسيونر:
سکسيونر را می توان از نظر ساختمانی به انواع مختلف زير تقسيم کرد :
۱- تيغه ای
۲- کشويي
۳- اهرمی
۴- دورانی
۵- قيچی ای
سکسیونر قابل قطع زیر بار:
به علت اینکه در بیشتر شبکه ها و پست های کوچک، کلید قدرت و سکسیونر و وسایل اضافی مربوط به چفت و بست آنها مبالغ زیادی را از مخارج و هزینه کل تاسیسات را شامل می گردد. وبه علت اینکه در اغلب موارد نصب کلید قدرت با مزایای قطع و وصل سریع آن احتمالا لازم و ضروری نیست، کلید سکسیونر قابل قطع زیر بار طرح و ساخته شد. کلید فشار قوی قابل قطع زیر بار در ضمن اینکه باید وظیفه یک سکسیونر را انجام دهد یعنی در ضمن برداشتن ولتاژ یک قطع شدگی قابل رویت و مطمئن در مدار شبکه فشار قوی به وجود آورد. باید قادر باشد مانند یک دژنکتور قدرت های کوچک الکتریکی را نیز قطع کند. لذا هر سکسیونر قابل قطع زیر باری باید دارای وسیله ای برای قطع فوری جرقه باشد.
چگونگی کارکرد سکسیونر قابل قطع زیر بار:
سکسیونر قابل قطع زیر بار اصولا دارای قدرت وصل بسیار زیاد است و می تواند جریان های با شدت 25_75 کیلوآمپر (ماکسیمم موثر) را به خوبی وصل کند ولی قدرت قطع آن کم و از 1500_400 آمپر یعنی در حدود جریان نامی آن تجاوز نمی کند. لذا نتیجه می شود که این کلیدها برای قطع جریان اتصال کوتاه ساخته نشده و مناسب هم نمی باشند. به همین دلیل در صورتی می تواند سکسیونر قابل قطع زیر بار در شبکه فشار قوی مورد استفاده قرار گیرد که این کلید مجهز به قطع کننده جریان اتصال کوتاه گردد و یا اینکه جریان اتصال کوتاه شبکه از قدرت قطع کلید تجاوز نکند.
کاربردهای سکسیونر قابل قطع زیر بار:
کلید قابل قطع زیر بار بخاطر اینکه سکسیونر را نیز انجام می دهد بدون اینکه برای قطع آن احتیاج به برداشت بار باشد، برای صرفه جویی در وسایل چفت و بست بین سکسیونر و دژینکتور در خطوط خروجی نیز استفاده می شود.در ضمن سکسیونر قابل قطع زیر بار برای وصل سیم های نقل انرژی، کابل های خروجی، ترانسفورماتورهای کم قدرت و همینطور قطع و وصل مدارها و شبکه های حلقه ای و مسدود بسیار مناسب است. علاوه بر آن می توان از سکسیونر قابل قطع زیر بار برای راه اندازی موتورهای فشار قوی و اتصال خازن ها و سلفهای فشار قوی استفاده کرد. وسیله قطع و وصل این کلیدها اغلب دستی است.
انتخاب سکسیونر از نظر نوع و مشخصات
انتخاب سکسیونر از نظر نوع و مشخصات به صورت مختصر در این بخش مورد بررسی قرار می گیرد.
انتخاب سکسیونر از نظر نوع فقط بستگی به شکل و طرز قرار گرفتن شین ها و شمش بندی شبکه و محلی که باید سکسیونر در آنجا نصب شود دارد. مشخصات فنی واستقامت الکتریکی و دینامیکی سکسیونر عبارتند از : 1) ولتاژ نامی 2) جریان نامی 3)جریان اتصال کوتاه ضربه ای مجاز 4) جریان اتصال کوتاه، کوتاه مدت.
سکسیونر قیچی ای:
سکسیونر قیچی ای برای فشارهای زیاد و خیلی زیاد بسیار مناسب است زیرا به علت اینکه کنتاکت ثابت آن را شین یا سیم هوایی تشکیل می دهد احتیاج به دو پایه عایقی مجزا از یکدیگر که در فشار قوی باعث بزرگی ابعاد و سنگینی وزن آن می شود ندارد و فقط شامل یک پایه عایقی است که چنگک یا تیغه قیچی مانند کنتاکت دهنده روی آن نصب می شود و با حرکت قیچی مانندی با شین یا سیم هوایی ارتباط پیدا می کند. مورد استعمال سکسیونر قیچی ای که به آن سکسیونر یک ستونی نیز گفته می شود در شبکه ای است که دارای دو شین به ازای هر فاز در سطوح و ارتفاع مختلف نسبت به زمین و بالای هم باشد و سکسیونر ارتباط عمودی بین این دو شین را فراهم می سازد.
ساختمان سکسیونر قیچی ای:
کنتاکت ثابت 2) کنتاکت متحرک 3) مفصل های قیچی 4) جعبه ای که مفصل های قیچی را به پایه های ایزولاتور متصل می کند 5) ایزولاتور، عمل ایزوله الکتریکی سکسیونر را نسبت به محل نصب انجام می دهد 6) وسیله ای است که فرمان کنترل را به مفصل های قیچی منتقل می کند 7) پایه ای است که کلید را به فنداسیون متصل می کند 8) وسیله فرمان و یا راه انداز است که میتواند توسط فنر و یا دستی و یا موتوری انجام شود.
سکسیونر دورانی:
سکسیونر دورانی که برای ولتاژهای زیاد به خصوص 60 کیلوولت و 110 کیلوولت ساخته می شود به جای یک تیغه بلند و یک کنتاکت ثابت دارای دو تیغه متحرک و دورانی می باشد که با برورد آنها به هم ارتباط الکتریکی برقرار می شود. در این نوع کلید حرکت تیغه ها به موازات سطح افقی و یا عمود بر سطح محور پایه ها انجام می گیرد و دارای این مزیت است که با کوچک بودن طول بازوی تیغه فاصله هوایی لازم بین دو تیغه به وجود می آید و چون تیغه ها با گردش پایه ها باز و بسته می شوند، عوامل خارجی مثل فشار باد و برف و غیره نمی تواند باعث وصل بی موقع ان گردد. یا به علت یخ زدگی کنتاکت ها در زمستان احتیاج به نیروی اضافی برای باز کردن آنها نیست.
چگونگی کارکرد سکسیونر دروانی:
سکسیونر دورانی به صورت یک فاز ساخته می شود و بسته به نوع شین بندی شبکه سه تای آن به صورت متوالی در کنار هم یا به طور سری پشت سر هم در شبکه سه فاز نصب می گردد. تمام قطب ها توسط اهرم و میله به طور مکانیکی به هم متصل و مرتبط می شوند و دارای فرمان واحد می باشند که معمولا کمپرسی و در حالت اضطراری دستی است. هر یک از سکسیونرهای یک فاز دارای دو پایه عایقی قابل گردش می باشند که تیغه ها در روی آن ها نصب شده است. به طوری که در موقع قطع و یا وصل سکسیونر پایه ها حول محور خود در جهت خلاف یکدیگر به اندازه 90 درجه می چرخند و باعث قطع و یا وصل کنتاکت ها می شوند.
سکسیونر تیغه ای:
این سکسیونرها که برای ولتاژهای تا 30 کیلوولت به صورت یک پل و سه پل ساخته می شوند دارای تیغه یا تیغه هایی هستند که در ضمن قطع کلید عمود بر سطح افقی حرکت می کنند و در بالای ایزولاتور ( پایه) قرار می گیرند. تیغه ها در جریان کم به صورت تسمه و در جریان های زیاد به صورت پروفیل و از مس ساخته می شوند و در هر حال تیغه ها به خاطر جلوگیری از ارتعاشات کلید در موقع عبور جریان اتصال کوتاه به طور دوتایی و موازی نصب می شوند. سکسیونر تیغه ای برای فشار قوی به صورت یک پل ساخته می شود و فرمان قطع و وصل آنها عموما کمپرسی با هوای فشرده انجام می گیرد.
سکسیونر کشوئی:
سکسیونر کشوئی برای کیوسک یا قفسه هایی که دارای عمق کم هستند بسیار مناسب است. در این سکسیونر تیغه متحرک در موقع قطع در امتداد خود حرکت می کند و بدین ترتیب جهت فضای اضافی برای تیغه در حالت قطع از بین می رود. برای جریان های خیلی زیاد که هر قطب از چندین تیغه موازی تشکیل می شود سکسیونر کشوئی دارای این مزیت است که می توان تیغه ها را به صورت لوله ساخت و در داخل هم جای داد. این طریقه باعث می شود که جریان در لوله ها که داخل هم قرار دارند بهتر از تیغه های پهلوی هم تقسیم شود
کلید بدون بار( سکسیونر) و چگونگی کارکرد سکسیونر
کلید بدون بار ( سکسیونر) و چگونگی کارکرد سکسیونر در این بخش ارائه شده است.
کلید بدون بار( سکسیونر):
سکسیونر وسیله قطع و وصل سیستم هایی است که تقریبا بدون جریان هستند به عبارت دیگر سکسیونر قطعات و وسایلی را که فقط زیر ولتاژ هستند از شبک جدا می سازد. تقریبا بدون بار، بدان معنی است که میتوان به کمک سکسیونر جریان های کاپاسیتیو مقره ها، ماشین ها و تاسیسات برقی و کابل های کوتاه و همین طور جریان ترانسفورماتور ولتاژ را نیز قطع نمود و یا حتی ترانسفورماتورهای کم قدرت را با سکسیونر قطع کرد.
چگونگی کارکرد سکسیونر:
سکسیونر یک کلید نیست بلکه یک ارتباط دهنده یا قطع کننده مکانیکی بین سیستم هاست بدون اینکه مداری بسته شود. سکسیونر باید در حالت بسته یک ارتباط گالوانیکی محکم و مطمئن در کنتاکت هر قطب برقرار سازد و مانع افت ولتاژ گردد. سکسیونر باید طوری ساخته شود که در اثر جرم و وزن تیغه یا فشار باد و برف و غیره خود به خود بسته نشود. یا در موقع بسته بودن کلید نیروی دینامیکی شدیدی که در اثر عبور جریان اتصال کوتاه به وجود می آید باعث لرزش تیغه یا احتمالا باز شدن آن نگردد. به همین منظور تیغه سکسیونر به صورت تسمه یا پروفیل های موازی ساخته می شود تا نیروی الکترو دینامیکی حاصل از جریان اتصال کوتاه باعث فشردن هر چه بیشتر تیغه در محل کنتاکت دهنده باشد و از لرزش آن که باعث کوچک شدن سطح تماس می گردد جلوگیری شود.
منبع: ایران مدرس (استفاده از مطالب با ذکر منبع و لینک به سایت ایران مدرس مجاز است)
