۱۰ رشته برتر فنی مهندسی به ترتیب اولویت بازار کار در ادامه معرفی میشود:
1- مهندسی برق
گرایش قدرت
گرایش الکترونیک
گرایش کنترل و ابزار دقیق
گرایش مخابرات
گرایش مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)
۲- مهندسی مکانیک
گرایش طراحی جامدات
گرایش حرارت و سیالات
پیشنهاد ویژه سایت ایران مدرس: چگونگی کسب درآمد بالا از کار و شغل تدریس خصوصی
۳- مهندسی عمران
گرایش عمران
گرایش نقشه برداری
گرایش آب
۴- مهندسی صنایع
گرایش برنامه ریزی و تحلیل سیستم ها
گرایش تولید صنعتی
گرایش تکنولوژی صنعتی
گرایش ایمنی صنعتی
پیشنهاد می شود مقاله 50 گام اساسي براي راه‌اندازی يك کسب و کار را هم بخوانید.
۵- مهندسی شیمی
گرایش صنایع پتروشیمی
گرایش طراحی فرایندهای نفت
گرایش صنایع پالایش
گرایش صنایع گاز
گرایش صنایع غذایی
۶- مهندسی کامپیوتر
گرایش نرم افزار
گرایش سخت افزار
مطالعه این مقاله هم می تواند مفید باشد: ورود دانشجویان به بازار کار
۷- مهندسی مواد
گرایش متالورژی صنعتی
گرایش متالورژی استخراجی
گرایش سرامیک
۸- مهندسی هوافضا
۹- مهندسی معماری
۱۰- مهندسی فناوری اطلاعات (IT)
پیشنهاد می کنیم مقاله 9 گام برای توفیق در محیط کار را هم مطالعه نمائید.
هدف
"یکی از بهترین تعریف هایی که از مهندسی برق شده است، این است که محور اصلی فعالیت های مهندسی برق، تبدیل یک سیگنال به سیگنال دیگر است. که البته این سیگنال ممکن است شکل موج ولتاژ یا شکل موج جریان و یا ترکیب دیجیتالی یک بخش از اطلاعات باشد.
مهندسی برق دارای 4 گرایش است که در زیر بطور اجمالی به بررسی آنها می پردازیم و در قسمت معرفی گرایشها به تفصیل در مورد هر کدام صحبت خواهم کرد.
مهندسی برق- الکترونیک
الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در دوره گاز، خلاء و یا نیمه رسانا و اثرات و کاربردهای آن می پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الکترونیک در زمینه ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها، فعالیت می کند. به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الکترونیک را می توان به دو شاخه اصلی "ساخت قطعه و کاربرد مداری قطعه" و "طراحی مدار" تقسیم کرد.
مهندسی برق- مخابرات
مخابرات، گرایشی از مهندسی برق است که در حوزه ارسال و دریافت اطلاعات فعالیت می کند. مهندسی مخابرات با ارائه نظریه ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرایندها را به طور بهینه ممکن می سازد. پس هدف از مهندسی مخابرات، پرورش متخصصان در چهار زمینه اصلی این گرایش است شامل فرستنده، مرحله میانی، گیرنده و گسترش شبکه که گسترده هر کدام عبارتند از:
فرستنده: شامل آنتن، نحوه ارسال و ...
مرحله میانی: شامل خط انتقال و محاسبات مربوط و ...
گیرنده: شامل آنتن، نحوه دریافت، تشخیص و ...
گسترش شبکه: مشتمل بر تعمیم خط ارتباطی ساده، ادوات سویچینگ ، ارتباط بین مجموعه کاربرها و ...
مهندسی برق- قدرت
مهندسی قدرت را می توان "تولید نیروی الکتریکی" به روشهای گوناگون و انتقال و توزیع این نیروها با بازده و قابلیت اطمینان بالا، تعریف کرد. پس هدف از مهندسی قدرت، پرورش افرادی کارا در بخشهای تولید، انتقال و توزیع است که گستره این بخش عبارت است از:
تولید: طراحی شبکه های تولید با کمترین هزینه و بیشترین بازده.
انتقال: طراحی شبکه های انتقال، خطوط انتقال، پخش بار بر روی شبکه، قابلیت اطمینان و پایداری شبکه قدرت، طراحی رله ها و حفاظت شبکه، پخش بار اقتصادی (dispaich economic).
توزیع: طراحی شبکه های توزیع حفاظت و مدیریت آن.
مهندسی برق- کنترل
کنترل، در پیشرفت علم نقش ارزنده ای را ایفا می کند و علاوه بر نقش کلیدی در فضاپیماها و هدایت موشکها و هواپیما، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرایندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمده است. به کمک این علم می توان به عملکرد بهینه سیستمهای پویا، بهبود کیفیت و ارزانتر شدن فرآورده ها، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیات تکراری و خسته کننده دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم کنترل عبارت است از کنترل خروجیها به روش معین به کمک ورودیها از طریق اجزای سیستم کنترل که می تواند شامل اجزای الکتریکی، مکانیک و شیمیایی به تناسب نوع سیستم کنترل باشد.
ماهیت
انرژی اگر بنیادی ترین رکن اقتصاد نباشد، یکی از ارکان اصلی آن به شمار می آید و در این میان برق به عنوان عالی ترین نوع انرژی جایگاه ویژه ای دارد. تا جایی که در دنیای امروز میزان تولید و مصرف این انرژی در شاخه تولید، شاخص رشد اقتصادی جوامع و در شاخه خانگی و عمومی یکی از معیارهای سنجش رفاه محسوب می شود.
دانش آموختگان این رشته می توانند در زمینه های طراحی، ساخت، بهره برداری، نظارت، نگهداری، مدیریت و هدایت عملیات سیستم ها عمل نمایند.
گرایش های مقطع لیسانس
رشته مهندسی برق در مقطع کارشناسی دارای 4 گرایش الکترونیک، مخابرات، کنترل و قدرت(1) است. البته گرایش های فوق در مقطع لیسانس تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در 30 واحد یا کمتر متفاوت است. و حتی تعدادی از فارغ التحصیلان مهندسی برق در بازار کار جذب گرایشهای دیگر این رشته می شوند. با این وجود ما برای آشنایی هر چه بیشتر شما گرایشهای فوق را به اجمال معرفی می کنیم.
گرایش الکترونیک
دکتر کمره ای استاد مهندسی برق دانشگاه تهران در معرفی این گرایش می گوید:
"گرایش الکترونیک به دو زیر بخش عمده تقسیم می شود. بخش اول میکروالکترونیک است که شامل علم مواد، فیزیک الکترونیک، طراحی و ساخت قطعات از ساده ترین آنها تا پیچیده ترین آنها است و بخش دوم نیز مدار و سیستم نامیده می شود و هدف آن طراحی و ساخت سیستم ها و تجهیزات الکترونیکی با استفاده از قطعات ساخته شده توسط متخصصان میکروالکترونیک است.
دکتر جبه دار نیز در معرفی این گرایش می گوید:
"گرایش الکترونیک یکی از گرایشهای جالب مهندسی برق است که محور اصلی آن آشنایی با قطعات نیمه هادی، توصیف فیزیکی این قطعات، عملکرد آنها و در نهایت استفاده از این قطعات، برای طراحی و ساخت مدارها و دستگاههای است که کاربردهای فنی و روزمره زیادی دارند."
گرایش مخابرات
مطالعه کنید: ثروتمندترين افرد آكادميك جهان چه کسانی هستند؟!
هدف از مخابرات ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه ای به نقطه دیگر است که این اطلاعات می تواند صوت، تصویر یا داده های کامپیوتری باشد.
دکتر جبه دار در مورد شاخه های مختلف این گرایش می گوید:
"مخابرات از دو گرایش میدان و سیستم تشکیل می شود. که در گرایش میدان، دانشجویان با مفاهیم میدان های مغناطیسی، امواج، ماکروویو، آنتن و ... آشنا می شوند تا بتوانند مناسبترین وسیله را برای انتقال موجی از نقطه ای به نقطه دیگر پیدا کنند.
همچنین یکی از فعالیت های عمده مهندسی مخابرات گرایش سیستم، طراحی فلیترهای مختلفی است که می توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواج اصلی تشخیص و آنها را حذف کرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت کنند.
گفتنی است که امروزه با توسعه مخابرات بی سیم، ارتباط نزدیکتری بین دو گرایش میدان و سیستم ایجاد شده است. برای نمونه در گوشی تلفن همراه ما هم تجهیزات مربوط به مدارهای مخابراتی و هم تجهیزات مربوط به فرستنده و هم آنتن گیرنده را داریم. از همین رو یک مهندس مخابرات امروزه باید از هر دو گرایش بخوبی اطلاع داشته باشد تا بتواند یک دستگاه بی سیم را طراحی کند."
گرایش کنترل
"اگر بخواهیم یک تعریف کلی از کنترل ارائه دهیم، می توانیم بگوییم که هدف این علم، کنترل خروجی های یک سیستم بر مبنای ورودی های آن و با توجه به شرایط ویژه و نکات مورد نظر طراحی آن سیستم می باشد."
دکتر کمره ای در ادامه معرفی علم کنترل می گوید: "علم کنترل فقط در مهندسی برق مورد استفاده قرار نمی گیرد. بلکه در شاخه های دیگری از علوم مهندسی و حتی علوم انسانی کاربرد دارد. به عنوان نمونه کنترل فرآیند تصفیه نفت در یک پالایشگاه، کنترل عملکرد یک نیروگاه برق، سیستم کنترل ناوبری یک کشتی و یا کنترل تحولات و تغییرات جمعیتی نمونه های متنوعی از کاربرد علم کنترل می باشد.
گفتنی است که گرایش کنترل دارای زیر بخش های متنوعی مانند کنترل خطی ، کنترل غیرخطی، کنترل مقاوم، کنترل تطبیقی، کنترل دیجیتالی، کنترل فازی و غیره است."
دکتر جبه دار نیز با اشاره به اینکه گرایش کنترل منحصر به مهندسی برق نمی شود، می گوید:
"در رشته های مهندسی مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی هوافضا، مهندسی سازه و مهندسی های دیگر نیز ما شاهد علم کنترل هستیم اما نوع سیستم کنترلی در هر رشته مهندسی متفاوت است. برای مثال در مهندسی مکانیک نوع کنترل، مکانیکی و در مهندسی شیمی براساس فرآیندهای شیمیایی است. اما در کل هدف مهندسی کنترل، طراحی سیستمی است که بتواند عملکرد یک دستگاه را در حد مطلوب حفظ کند.
دکتر جبه دار در ادامه درباره فعالیت های دیگر مهندسی کنترل می گوید:
"خودکار کردن یا اتوماتیک کردن خط تولید، یکی دیگر از فعالیت های مهندسی کنترل است. یعنی مهندس کنترل می تواند به گونه ای خط تولید را هماهنگ و کنترل کند که محصول تولید شده طبق برنامه تعیین شده و با بهترین کیفیت به دست آید."
گرایش قدرت
حتما بخوانید: چگونگی نگارش رزومه‌های فني و مهندسی
دکتر جبه دار در معرفی این گرایش می گوید:
"هدف اصلی مهندسین این گرایش، تولید برق در نیروگاهها، انتقال برق از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبکه های شهری و در نهایت توزیع آن برای مصارف خانگی و کارخانجات است. بنابراین یک مهندس قدرت باید به روشهای مختلف تولید برق، خطوط انتقال نیرو و سیستم های توزیع آشنا باشد."
دکتر کمره ای نیز در معرفی این گرایش می گوید:
"گرایش قدرت به آموزش و پژوهش در زمینه طراحی و ساخت سیستم های مورد استفاده در تولید، توزیع، مصرف و حفاظت از برق می پردازد.
به عبارت دیگر دانشجویان این رشته در شاخه تولید با انواع نیروگاههای آبی، گازی، سیکل ترکیبی و ... آشنا می شوند. و در بخش انتقال و توزیع، روشهای مختلف انتقال برق اعم از کابلهای هوایی و زیرزمینی را مطالعه می کنند و در شاخه حفاظت نیز انواع وسایل و تجهیزات حفاظتی که در مراحل مختلف تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، انسانها و تاسیسات را در برابر حوادث مختلف محافظت می کنند، مورد بررسی قرار می دهند که از آن میان می توان به انواع رله ها، فیوزها، کلیدها و در نهایت سیستم های کنترل اشاره کرد.
یکی دیگر از شاخه های قدرت نیز ماشین های الکتریکی است که شامل ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الکتریکی می شود که این شاخه از زمینه های مهم صنعتی و پژوهشی گرایش قدرت است."
آینده شغلی، بازار کار، درآمد
"امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت های شغلی زیادی برای مهندسین برق فراهم شده است و اگر می بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده اند.
همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه ای نباشد بلکه به یاری آگاهی های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده اند."
دکتر کمره ای نیز در این زمینه می گوید:
"اگر یک فارغ التحصیل برق دارای توانایی های لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم."
یکی از اساتید مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در مورد فرصت های شغلی فارغ التحصیلان این رشته می گوید:
"طبق نظر کارشناسان و متخصصان انرژی در کشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان کنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور، سالانه باید حدود 1500 مگاوات به ظرفیت تولید کشور افزوده شود که این نیاز به احداث نیروگاههای جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و قدرت دارد.
فرصت های شغلی یک مهندس کنترل نیز بسیار گسترده است چون در هر جا که یک مجموعه عظیمی از صنعت مهندسی مثل کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و ... وجود داشته باشد، حضور یک مهندسی کنترل ضروری است.
و بالاخره یک مهندس مخابرات یا الکترونیک می تواند جذب وزارتخانه های ارتباطات و فن آوری اطلاعات، صنایع، دفاع و سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی شود."
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه
الف) توانایی علمی: "مهندسی برق نیز مانند مابقی رشته های مهندسی بر مفاهیم فیزیکی و اصول ریاضیات استوار است و هر چه دانشجویان بهتر این مفاهیم را درک کنند، می توانند مهندس بهتری باشند. در این میان گرایش الکترونیک وابستگی شدیدی به فیزیک بخصوص فیزیک الکترونیک و فیزیک نیمه هادی ها دارد. در گرایش مخابرات نیز درس فیزیک اهمیت بسیاری دارد زیرا دروس اصلی این رشته بخصوص در شاخه میدان شامل الکترومغناطیس و امواج می شود."
داشتن ضریب هوشی بالا و تسلط کافی بر ریاضیات، فیزیک و زبان خارجی از ضرورتهای ورود به این رشته است.
ب) علاقمندیها: دانشجوی برق باید ذهنی خلاق و تحلیل گر داشته باشد. همچنین به کار با وسایل برقی علاقه داشته باشد چون گاهی اوقات با دانشجویانی روبرو می شویم که در ریاضی و فیزیک قوی هستند اما در کارهای عملی ضعیف اند. چنین دانشجویانی برای رشته های مهندسی مناسب نیستند و بهتر است رشته های ذهنی و انتزاعی مثل ریاضی یا فیزیک را انتخاب کنند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی برق که مدرک خود را در یکی از چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، قدرت و کنترل می گیرد، می تواند در یکی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته ای که برق زیر مجموعه ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق- الکترونیک، برق- قدرت، برق- مخابرات (شامل گرایش های: میدان، سیستم، موج، رمز، مایکرونوری) برق- کنترل، مهندسی پزشکی (گرایش بیوالکتریک)، مهندسی هسته ای (دو گرایش مهندسی راکتور و مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی کامپیوتر (معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیک) است. برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی، می توان، در هر یک از زیرشاخه های تخصصی*تر گرایشهای یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. امکان ادامه تحصیل در کلیه گرایشهای یاد شده در مقطعهای کارشناسی ارشد و تا حد زیادی در دوره دکتری، در داخل کشور وجود خواهد داشت. رشته برق به دلیل کاربردی بودن آن در بسیاری از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امکان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانشها را فراهم می کند.
درسهای تخصصی مهندسی برق به تفکیک زیر شاخه
درسهای تخصصی مهندسی برق–الکترونیک
درسهای تخصصی مهندسی برق- مخابرات
معماری کامپیوتر
گرایش معماری کامپیوتر در رشته مهندسی کامپیوتر تنها گرایشی است که دانشجویان دارای مدرک کارشناسی از گرایش سخت افزار می*توانند بطور مستقیم و بدون نیاز به گذراندن واحدهای جبرانی به تحصیل در آن بپردازند. لازمه این امر موفقیت در کنکور سراسری کاشناسی ارشد و به اتمام رساندن تحصیل در گرایش فوق الذکر است. با توجه به دروسی که در این گرایش از گرایشهای کارشناسی ارشد، ارائه می*شوند دانشجو می*تواند توانایی*های متفاوتی را کسب کند که در زیر به آن*ها اشاره می*شود:
طراحی و ساخت مدارهای دیجیتال : به عنوان مثال می*توان به اکثر قریب به اتفاق مدارهای منطقی، سیستم*های دیجیتال، بردهای تبلیغاتی، سیستم*های کنترل دیجیتال در اکثر وسایل امروزی، سیستم*های موبایل و ... اشاره کرد که یک دانشجوی کوشای گرایش معماری توانایی طراحی و ساخت آنها را در پایان دوره تحصیلی خود خواهد داشت.
معماری کامپیوتر : نحوه طراحی و ساخت کامپیوترها و مدارهای کامپیوتری به وسیله اجزای ساده منطقی از دیگر توانمندی*های این دانشجویان خواهد بود.
طراحی و ساخت مدارهای واسط : نحوه ساخت مدارهایی که بتوانند کامپیوترها و سیستم*های کامپیوتری متفاوت را (از جمله میکروپروسسورها ، میکروکنترلر ها و ... ) به یکدیگر متصل کنند . سیستم*های کامپیوتری با کاربردهای خاص (مانند مودم و ...) نیز از این دسته مدارها شناخته می*شوند.
طراحی و ساخت سیستم*های بلادرنگ : سیستم*های کامپیوتری که در حین انجام چند عمل مختلف، ضمانت می*کنند اعمال خاصی در زمان*های مشخص یا به تعداد مشخصی انجام خواهند شد.
کنترل : برای مثال سیستم*هایی که دما را کنترل می*کنند. در این سیستم ورودی*ها می*توانند شدت کار دستگاه*های خنک کننده و یا گرم کننده و خروجی هم می*تواند دمای محیط باشد.
میکروکنترل*ها وسیستم های تعبیه شده : سیستم*هایی که در آنها یک یا چند پردازشگر کامپیوتری یا میکروکنترلر تعبیه شده تا اعمال سیستم و قسمت*های مختلف آن را کنترل کنند.
VLSI : که همان درس VLSI ای است که کارشناسان رشته کامپیوتر در طول تحصیل خود گذرانده*اند با این تفاوت که به صورت عمیق*تر و لایه*ای*تری به آن پرداخته شده تا با دانستن fabrication دقیق مدارهای مجتمع در مقیاس بزرگ، یک کارشناس ارشد گرایش معماری توانایی طراحی دقیق یک چنین سیستم و مداری را جهت تولید، داشته باشد.
انتقال داده : دانشجوی کارشناسی ارشد معماری کامپیوتر، علاوه بر شناخت کافی از روش*های انتقال داده و اطلاعات به سیستم*های کامپیوتری و دیجیتال قادر خواهد بود. سیستم های بدیع و تازه ای را طراحی و پیاده سازی کند (که لازمه آن داشتن توانایی بسیار بالا در شناخت لایه های طراحی یک سیستم انتقال داده است).
مهندسی نرم افزار
این گرایش در کنار گرایش الگوریتم و محاسبات از گرایش*هایی است که دانشجویان دارای مدرک کارشناسی از گرایش نرم افزار می*توانند بطور مستقیم و بدون نیاز به گذراندن واحدهای جبرانی به تحصیل در آن بپردازند تفاوت این دو گرایش در ضریب دروس تخصصی نرم افزار در کنکور کارشناسی ارشد است. به این صورت که این دروس در گرایش مهندسی نرم افزاربا ضریب ۲ اعمال می*شوند حال آنکه در گرایش الگوریتم و محاسبات ضریب ۳ منظور می*شود. در نتیجه دانشجویانی که تسلط کامل*تری به دروس نرم افزاری دارند برای تحصیل در رشته مهندسی نرم افزار می*بایست نسبت به دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل در گرایش الگوریتم و محاسبات را دارند، دارای توانایی های ریاضی و کامپیوتر پایه بیشتری باشند. با توجه به دروسی که در این گرایش از گرایش*های کارشناسی ارشد، ارائه می*شوند دانشجو می*تواند توانایی های متفاوتی را کسب کند که در زیر به آنها اشاره می*شود:
طراحی و پیاده سازی پایگاه داده**ها : با توجه به آنچه که یک کارشناس مهندسی نرم افزار در طول تحصیل فرا می*گیرد ، یک کارشناس ارشد قدرت طراحی و پیاده سازی پایگاه های داده پیچیده تر و دقیق تر با حداقل خطا و همرنگ*تر با سیستم های روز دنیا را دارا خواهد شد.
مهندسی نرم افزار : به خودی خود معقوله بسیار پیچیده ای در مورد روش*های مدیریت، طراحی، پیاده سازی و نگهداری برنامه*ها و پروژه*های نرم افزاری است و کارشناس ارشد، قدرت کنترل تمام موارد بالا را در برنامه های عظیم نرم افزاری خواهد آموخت.
سیستم های عامل : دانشجویان کارشناسی در طول تحصیل خود به طور تئوری و غیر سنگینی با سیستم*های عامل و زیر و بم های آنها آشنا می*شوند حال آنکه کارشناس ارشد مهندسی نرم افزار تا جایی پیش می*رود که بتواند یک سیستم عامل مستقل و جدید و در عین حال شایسته را پیاده سازی کند.
اتوماسیون اداری : اتوماتیک کردن روند فعالیت*های یک اداره موسسه یا سازمان به وسیله کامپیوتر.
برنامه نویسی همروند : به وجود آوردن همزمان چند برنامه در کامپیوتر و مدیریت آنها.
الگوریتم*های موازی : شکستن الگوریتم*ها به قسمت هایی که میتوانند به صورت همزمان توسط چند پردازنده انجام شوند به منظور افزایش سرعت اجرای الگوریتم.
طراحی و ساخت کامپایلرها : بر خلاف کارشناسان نرم افزار که نسبت به کامپایلرها شناخت پیدا می*کنند ، کارشناسان ارشد، قدرت طراحی و ساخت این قسمت مهم از دنیای تولید نرم افزار را خواهند آموخت.
شبیه سازی و گرافیک کامپیوتری : هم در معقوله مهندسی نرم افزار طبقه بندی شده و کارشناس ارشد از آموزش*های قدرتمندی جهت انجام آنها بهره خواهد برد.
زمینه*های اشتغال : با توجه به گسترش روزافزون دنیای کامپیوتر امروزه بیش از هر زمان دیگری نیاز به متخصصان کامپیوتر احساس می*شود. امروزه یک مهندس کامپیوتر اگر علاقمند به کار باشد، هیچ وقت با مشکل بیکاری روبه رو نمی*شود. به خصوص مهندسین نرم افزار فرصت*های شغلی بیشتری داشته و برای کارکردن نیاز به امکانات و تجهیزات زیادی ندارند. فرصت*های شغلی این رشته به حدی گسترده و متعدد است که نه تنها فارغ التحصیلان این رشته به راحتی جذب بازار کار می شوند بلکه دانشجویان دو سال آخر این رشته نیز می توانند وارد بازار کار شده و فعالیت کنند. برای مهندسین سخت افزار هم امکان کار در شرکت*های تولید کننده قطعات و دستگاه*ها و مراکز صنعتی - تولیدی بسیار فراهم است و از نظر سطح درآمدی هم با توجه به دانش و پشتکار شخصی در حد قابل قبول و ایده آلی قرار دارند. از طرفی با توجه به استفاده روزافزون از شبکه اینترنت زمینه کار در این موضوع نیز بسیار مهیاست.
بازار کار رشته مهندسی شبکه :
مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
مطالعه و بررسی سرعت و کیفیت شبکه*های موجود
ارتقا کیفیت شبکه های موجود
ایجاد شبکه های کامپیوتری
بازار کار رشته مهندسی نرم افزار :
مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز
فعالیت مستقل برای تولید نرم افزارهای کوچک تا متوسط
بررسی راه*های مکانیزه کردن فعالیت*های سازمانی
برنامه نویسی و تولید کد
تست و بررسی برنامه های تولید شده
بازار کار رشته مهندسی سخت افزار :
فعالیت، تحقیق و مطالعه در شرکت های سخت افزاری حاضر که قابلیت مقابله با شرکت های دیگر در سرتاسر نقاط جهان را دارند.
طراحی و پیاده سازی سیستم های کامپیوتری سفارشی
ارتقا کیفیت سخت افزار موجود بوسیله اصلاح های نرم افزاری و سخت افزاری
وضعیت نیاز کشور به این رشته :
رشته کامپیوتر که باعث جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات شده است ، رشته روز و رشته آینده است تا جایی که پیش بینی می شود تا ۱۰ سال دیگر در کشورهای پیشرفته مردم همان قدر که بر نیروی برق وابسته هستند به شبکه اینترنت وابسته خواهند شد. با توجه به توضیحات گفته شده روند رو به رشد استفاده از کامپیوتر در زندگی روزانه اشتغال و موقعیت کاری برای فارغ التحصیلان این رشته فراهم است تا در قالب شرکتهای تولیدکننده نرم افزار، شرکتهای تولیدکننده قطعات، مراکز صنعتی - تولیدی، شرکتها و موسسات خدماتی، مراکز آموزشی و ... مشغول به کار شده و فعالیت کنند. با توجه به پیشرفت کند ایران نسبت به جامعه جهانی کامپیوتر در سالهای اخیر نیاز به مهندسین خلاق و کوشا در این زمینه کاملاً احساس می شود.
روند رو به رشد استفاده از کامپیوتر در محافل عمومی و خصوصی، استفاده گسترده از شبکه اینترنت و زمینه های مرتبط با آن، فراهم آمدن شرایط آموزش و تجارت الکترونیک همه و همه دست به دست هم داده اند تا از اکنون چشم انداز روشنی نسبت به آینده این رشته وجود داشته باشد به نحوی که فعالان در این زمینه از آینده معلوم و مطمئنی برخوردار خواهند بود. تنها نگرانی به قسمت نرم افزار مربوط می شود که باید مهندسان خلاق ایرانی اقدام به تهیه نرم افزارهای گوناگون و کارآمد کرده تا تنها مصرف کننده صرف نباشیم.
مطالعه مقاله چه می‌کنید وقتی ایده کاری بزرگی در ذهن دارید؟ هم مفید است.
رشته مهندسی مکانیک(اتومکانیک)
· هدف
· گرایش*های مقطع لیسانس:
o الف – گرایش مکانیک در طراحی جامدات
o ب – گرایش مکانیک در حرارت و سیالات
o ج - گرایش مکانیک در ساخت و تولید
o گرایش مهندسی دریا
· آینده شغلی ، بازارکار، درآمد:
· توانایی*های مورد نیاز و قابل توصیه :
· وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
· مصاحبه با دانشجوی مشغول به تحصیل
· وضعیت نیاز کشور به این رشته
· نکات تکمیلی
هدف
در حقیقت رشته مکانیک بخشی از علم فیزیک است که با استفاده از مفاهیم پایه علم فیزیک و به تبع آن ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آنها می*پردازد و می*کوشد تا با توجه به نتایج بررسی*های خود ، طرحی نو در زمینه فن*شناسی و صنعت ارائه دهد و در راه پیشرفت انسان گامی به جلو بردارد.
به عبارت دیگر رشته مکانیک، رشته پیاده کننده علم فیزیک است چون برای مثال بررسی حرکت خودرو و عوامل موثر بر روی آن برعهده فیزیک است. اما این که چگونه حرکت آن تنظیم گردد بر عهده مکانیک می*باشد.
دکتر آریا الستی استاد مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف در معرفی این علم می*گوید:
«علم مکانیک به تحلیل حرکت و عوامل ایجاد کننده حرکت مانند نیروها و گشتاورها و شکل حرکت می*پردازد. اما مهندسی مکانیک تا حدودی با علم مکانیک تفاوت دارد چرا که یک مهندس مکانیک علاوه بر علم مکانیک باید بسیاری از علوم دیگر را یاد گرفته و بعضی از هنرها را نیز کسب کند. شاید بتوان گفت که رشته مهندسی مکانیک ، رشته تحلیل و طراحی سیستم*های دینامیکی و استاتیکی است.»
دکتر محمد دورعلی یکی دیگر از اساتید مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف نیز در معرفی این رشته می*گوید:
«رشته مهندسی مکانیک را شاید بتوان از نقطه*نظر تنوع موضوعات تحت پوشش، جامع*ترین رشته مهندسی به شمار آورد. چون رشته مهندسی مکانیک در برگیرنده تمامی علوم و فنونی است که با تولید ، تبدیل و استفاده از انرژی، ایجاد و تبدیل حرکت و انجام کار، تولید و ساخت قطعات و ماشین*آلات و به کارگیری مواد مختلف در ساخت آنها و همچنین طراحی و کنترل سیستم*های مکانیکی، حرارتی و سیالاتی مرتبط می*باشد.
به عبارت دیگر محاسبات فنی، مدلسازی و شبیه*سازی ، طراحی و تهیه نقشه*ها ، تدوین روش ساخت ، تولید و آزمایش تمامی ماشین*آلات و تاسیسات موجود در دنیا ، با تکیه بر توانایی*های مهندسان مکانیک انجام می*گیرد.»
گرایش*های مقطع لیسانس:
رشته مهندسی مکانیک دارای سه گرایش «طراحی جامدات ، حرارت و سیالات، ساخت و تولید» در مقطع لیسانس می*باشد که البته دانشگاه صنعتی شریف دارای گرایشهای دیگری نیز هست.
در شروع آموزش مهندسی در ایران ، مهندسی مکانیک با برق یکی بود و «الکترومکانیک» نامیده می*شد. اما این دو رشته حدود 45 سال پیش از هم جدا شدند و به مرور رشته*های دیگری مانند مهندسی شیمی و مواد نیز از مهندسی مکانیک جدا شد و مهندسی مکانیک به عنوان رشته مهندسی مکانیک عمومی ارائه گردید. ولی با پیشرفت صنعت و نیاز صنایع به تخصص*های مختلف در این زمینه، از مهندسی مکانیک عمومی دو گرایش «طراحی جامدات» و «حرارت و سیالات» و بعد از آن «ساخت و تولید» بیرون آمد و بالاخره باید به مهندسی دریا اشاره کرد که هنوز در دانشگاه صنعتی شریف به عنوان یکی از گرایشهای مهندسی مکانیک ارایه می*شود. ما در این*جا به معرفی اجمالی هر یک از گرایشهای فوق می*پردازیم.
الف – گرایش مکانیک در طراحی جامدات
هدف تربیت آزمایشگاهی متخصصانی است که بتوانند در مراکز تولید و کارخانه*ها اجزاء و مکانیزم ماشین*آلات مختلف را طراحی کنند. دروس این دوره شامل دروس نظری، آزمایشگاهی، کارگاه و پروژه و کارآموزی است. فارغ*التحصیلان می*توانند در کارخانجات مختلف نظیر خودروسازی ، صنایع نفت، ذوب فلزات و صنایع غذایی و غیره مشغول شوند و برای این دوره امکان ادامه تحصیل تا سطح کارشناسی ارشد و دکتری در داخل یا خارج از کشور وجود دارد. موفقیت داوطلبان به آگاهی آنها در دروس جبر و مثلثات، هندسه ، فیزیک و مکانیک همچنین آشنایی و تسلط آنان به زبان خارجی بستگی فراوان دارد. از جمله دروس این دوره می*توان دروس مقاومت مصالح، طراحی و دینامیک را نام برد. در این رشته زمینه اشتغال و بازارکار خوب وجود دارد و مطالب ارائه شده در طول تحصیل برای دانشجویان محسوس و قابل لمس است.
ب – گرایش مکانیک در حرارت و سیالات
این رشته در به کاربردن علوم و تکنولوژی مربوط جهت طرح و محاسبه اجزاء سیستمهایی که اساس کار آنها مبتنی بر تبدیل انرژی ، انتقال حرارت و جرم است به متخصصان کارآیی لازم را می*دهد و آنها را جهت فعالیت در صنایع مختلف مکانیک در رشته حرارت و سیالات (نظیر مولدهای حرارتی، انتقال سیال نیروگاههای آبی، موتورهای احتراقی و ... ) آماده می*سازد. فارغ*التحصیلان این دوره قادر به طراحی و محاسبه اجزا و سیستمها در بخشهای عمده*ای از صنایع نظیر صنایع خودروسازی ، نیروگاههای حرارتی و آبی، صنایع غذایی، نفت، ذوب فلزات و غیره هستند.
فارغ*التحصیلان این دوره می*توانند تا مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در داخل یا خارج از کشور ادامه تحصیل دهند. داوطلبان این رشته باید در دروس ریاضی و فیزیک تسلط داشته و با یک زبان خارجی آشنا باشند. دروس این رشته شامل مطالبی در زمینه*های حرارت و سیالات ، می*باشد.
نظر دانشجویان: با توجه به اینکه اصولا تحصیلات دانشگاهی به خصوص در زمینه*های مهندسی نیاز صد در صد به علاقه*مندی داوطلب دارد، بنابراین عدم داشتن علاقه* و همچنین عدم تقویت دروس اساسی و پایه*ای در بخش مکانیک مانند ریاضی، فیزیک – مکانیک ، شیمی ، رسم فنی (تجسم بالا داشتن) و هوش نسبتا خوب و عدم روحیه تجزیه و تحلیل در مسائل باعث دلسردی و از دست*دادن انگیزه تحصیل و رکورد شدید در تحصیلات خواهد شد.
ج - گرایش مکانیک در ساخت و تولید
هدف تربیت کارشناسانی است که با به کاربردن تکنولوژی مربوط به ابزارسازی، ریخته*گری ، جوشکاری، فرم دادن فلزات ، طرح کارگاه یا کارخانه*های تولیدی آماده کار در زمینه ساخت و تولید ماشین*آلات صنایع (کشاورزی ، نظامی، ماشین*سازی، ابزارسازی ، خودروسازی و ... ) باشند. فارغ*التحصیلان این دوره قادر خواهند بود در صنایعی مانند ماشین*سازی، ابزارسازی، خودروسازی ، صنایع کشاورزی، صنایع هوایی و تسلیحاتی به ساخت و تولیدی ماشین*آلات، طراحی کارگاه و یا کارخانه تولیدی بپردازند و نظارت و بهره*برداری و اجرای صحیح طرحها را عهده*دار شوند. داوطلبان این رشته باید در دروس ریاضی، فیزیک و مکانیک از آگاهی کافی برخوردار باشند. دروس این دروه شامل مطالبی در مورد نحوه تولید، طراحی قالبهای پرس، طراحی قید و بندها، کار و برنامه*ریزی با ماشینهای اتوماتیک، اصول کلی و نحوه کار با ماشینهای دستی و تعمیر و نصب تمام سرویسهای صنعتی می باشد و درصد نسبتا بالایی از آنها به صورت عملی ارائه می*گردد. داوطلب باید سالم باشد تا بتواند کارهای کارگاهی را به خوبی انجام دهد و استعداد کارهای فنی را داشته باشد. با توجه به خودکفایی صنایع کشور این رشته دارای بازار کار خوبی است.
آینده شغلی ، بازارکار، درآمد:
در حال حاضر دانشجوی توانمند مهندسی مکانیک پس از فارغ*التحصیلی مشکل کاریابی ندارد چرا که به گفته دکتر دورعلی توسعه سخت*افزاری و رشد مسایل مهندسی ، گرایش به سمت تولید داخل و ایجاد تکنولوژی تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی در داخل کشور به علت محدودیت*های ارزی و کاهش درآمدهای نفتی، باعث رشد چشمگیر بازارکار مهندسان مکانیک در ایران شده است.
دکتر دورعلی در ادامه می*گوید:
«یک مهندس مکانیک در حال حاضر در زمینه*های مختلفی فعالیت می*کند که از جمله آنها می*توان به موارد زیر اشاره کرد
:طراحی و ساخت تمامی ماشین*آلات و قطعات آنها، اعم از ماشین*آلات تولیدی تمامی صنایع، لوازم خانگی و تجهیزات پزشکی.
:طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاههای فسیلی، اتمی ، خورشیدی ، بادی و آبی.
:طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم*های انتقال و تصفیه آب، سیستم*های مکانیکی و کنترلی پالایشگاهها و کارخانجات شیمیایی.
:طراحی و ساخت تاسیسات حرارتی و برودتی ساختمانها و اماکن، بالابرها و آسانسورها و سیستم*های حمل و نقل.
:ساخت ماشین*آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذسازی ، سیمان ، نساجی ، نمک و کنسانتره .
:طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی.
:ساخت تجهیزات دفاعی مانند تانک، راکت، اژدر و پلهای متحرک
:ساخت روبات*ها ، بازوهای مکانیکی و سیستم*های تولید.
در ضمن یک مهندس مکانیک می*تواند به عنوان کارشناس و مشاور فنی در بانک*ها ، شرکت*های سرمایه*گذاری و بیمه و شرکت*های بازرسی و نظارت امور بین*المللی فعالیت بکند.»
دکتر الستی نیز در این زمینه می*گوید:
«در همه جای دنیا یک فارغ*التحصیل مهندسی مکانیک مثل یک موم خام است که دانش کافی دارد و در هر زمینه*ای که کار کند می*تواند در آن زمینه متخصص بشود.
برای مثال می*تواند در تحلیل و طراحی خودرو، در طراحی و ساخت ماشین*های ابزار و حتی در تدوین و تولید برنامه*های کامپیوتری فعالیت بکند. یعنی رشته مکانیک زمینه کار و زمینه انتخاب بسیار گسترده*ای را در مقابل فارغ*التحصیلان این رشته قرار می*دهد.»
دکتر قرشی نیز در مورد فرصت*های شغلی، گرایش مهندسی دریا می*گوید:
«بدون شک چون مهندسی دریا نسبت به گرایش*های دیگر رشته مکانیک تخصصی*تر است، فرصت*های شغلی آن نیز محدودتر می*باشد اما با این وجود فارغ*التحصیلان این گرایش می*توانند در کارخانه*های کشتی*سازی کشور مثل کارخانه کشتی*سازی «صدرا» در بوشهر ، کارخانه «نکا» در شمال و «اروندان» در خلیج فارس مشغول به کار گردند و یا در سازمان بنادر و کشتی*رانی وظیفه ساخت سکوهای شناور را بر عهده بگیرند.»
توانایی*های مورد نیاز و قابل توصیه :
«مکانیک بهشت ریاضیات است.» این جمله زیبا از «لئونارد اولر» ریاضی*دان بزرگ سوئیسی، بیانگر ارتباط تنگاتنگ ریاضیات با مکانیک است. در واقع مهندسی مکانیک بخصوص در گرایش حرارت و سیالات از مباحث و مسایل ریاضی بسیار استفاده می*کند. از سوی دیگر همان*طور که پیش از این گفتیم مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش*آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در کتاب فیزیک خود آشنا می*شوند و این علم بخصوص در گرایش طراحی جامدات اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد.
دکتر الستی در مورد توانایی*های لازم برای دانشجوی این رشته می*گوید:
«فعالیت در رشته مهندسی مکانیک بسیار متنوع است و در نتیجه هم دانشجوی علاقه*مند به کارهای تئوریک می*تواند جذب این رشته شده و در بخش*های نظری و تئوری فعالیت کند و هم دانشجوی خلاق و علاقه*مند به طراحی و ساخت وسایل و دستگاههای مختلف می*تواند این رشته را انتخاب نماید. اما بدون شک یک مهندس مکانیک موفق کسی است که به یاری دو بال علم و عمل پیشرفت کند. به همین خاطر من در دانشگاه ، دانشجویان را تشویق می*کنم که پروژه*های تحقیقاتیشان تلفیقی از کار تئوریک و عملی باشد.»
دانشجوی این رشته باید از نظر جسمی آمادگی کار در محیطهای پرجمعیت و کارخانجات دور از شهر را داشته باشد.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی میسر می*باشد. در دوره کارشناسی ارشد 32 واحد و در دوره دکترا 48 واحد درسی ارایه می*گردد.
رشته*های مشابه و نزدیک به این رشته :
رشته مهندسی مکانیک به عنوان جامع*ترین رشته مهندسی دارای دروس مشترک با اغلب رشته*های مهندسی دیگر نظیر مهندسی دریا ، مهندسی شیمی، مهندسی هوا فضا و ... می*باشد.
مصاحبه با دانشجوی مشغول به تحصیل
مهندسی مکانیک جامع*ترین رشته مهندسی است که در آن با اصول اساسی طراحی تمامی سیستمهای محیط پیرامون آشنا می*شویم . دروس این رشته غالبا کاربردی بوده و در ارتباطی تنگاتنگ با دروس ریاضیات و فیزیک است. دانشجوی این رشته باید فردی خلاق و دارای قدرت تجسم کافی باشد تا بتواند در طراحی مکانیزمها موفق باشد.
وضعیت نیاز کشور به این رشته
دانش مکانیک دانش زندگی است . در هر مجتمع و کارگاه صنعتی نیاز به فارغ*التحصیلان این رشته امری ضروری و مشهود است و با توجه به حرکتهای صنعتی این چندساله اخیر کشور مهندسین مکانیک بیش از پیش در گرداندن چرخ صنعت دخیل شده*اند و راه همواره برای رشد و ترقی آنها گشاده است.
******************
رشته مدیریت و شاخه های آن
مديريت هدف :
فارغ*التحصيلان اين رشته با گرايشهاي متفاوت مي*توانند پس از اتمام تحصيلات، مسووليتهاي متفاوت مديريتي را در سطح كشور بر عهده گيرند و با اتكاء به آموخته*هاي خود در زمينه*هاي بازرگاني، مالي ، صنعتي ، دولتي و ... به راحتي فعاليت كنند.
مديريت علم اداره و هدايت سازمانهاست. به گونه*اي كه موجب افزايش بهره*وري ، كارايي و اثر بخشي آنها گردد. به عبارت ديگر مديريت، دانش بين رشته*اي است كه از علوم مختلف مانند رياضيات، جامعه*شناسي و روانشناسي براي بهبود عملكرد سازمانها ياري مي*جويد.
دكتر حقيقي استاد مديريت بازرگاني دانشگاه تهران در بيان تاريخچه اين رشته مي*گويد:
«دانش مديريت در اواخر قرن 19 و اوايل قرن 20 براي بهتر اداره كردن سازمانهاي يك جامعه، بخصوص سازمانهاي صنعتي و تجاري جامعه مطرح گرديد.
در واقع پيدايش مباحث مديريت به انقلاب صنعتي و نياز صنايع به مديران متبحر باز مي*گردد و بتدريج با تخصصي*تر شدن هرچه بيشتر علوم، مديريت نيز به شاخه*هاي مختلفي اعم از بازرگاني ، دولتي ، صنعتي ، مالي، بيمه ، گمركي ، بيمارستاني و شاخه*هاي متعدد ديگر تقسيم مي*شود.»
گرايش*هاي مقطع ليسانس :
رشته مديريت در كشور ما داراي شاخه*هاي متعددي مي*باشد كه از آن جمله مي*توان به مديريت بازرگاني ، صنعتي، دولتي ، جهانگردي ، بيمه ، بيمه اكو، امور گمركي و امور بانكي اشاره كرد و همچنين از شاخه*هاي تخصصي*تري مثل مديريت كميسرياي دريايي و يا اداره امور بيمارستانها نام برد.
آينده شغلي، بازار كار ، درآمد:
به جرات مي*توان گفت كه يك فارغ*التحصيل رشته مديريت اگر در طي تحصيل به خوبي مطالعه و تحقيق كرده و فرد كارآمدي باشد، هيچ*وقت بيكار نخواهد ماند. چرا كه امروزه شركت*ها براي اين كه بتوانند در مقايسه با رقيبان، كالا يا خدمات را در زماني كمتر، با هزينه پايين*تر و كيفيت بالاتر به مشتريان تحويل دهند، به مديراني متبحر نياز دارند.
براي مثال در يك كارخانه كنتورسازي كه روزانه 700 كنتور با 26 نفر توليد مي*كرد اكنون با حضور يك مديرعامل توانا و آشنا با فن مديريت ، روزانه 1050 كنتور با 13 نفر در هر خط توليد ساخته مي*شود، همچنين ارزبري هر كنتور از 12 دلار به 9/1 دلار كاهش يافته است.
مدير عامل اين شركت در بخشي از خاطرات خود مي*گويد:
«در اوايل دوران مديريت شركت با يكي از كاركنان آشنا شدم كه از روي شرارت چندين بار با مدير عامل پيشين درگير شده بود اما بعد از اجراي طرح نظام مشاركت كه در آن علاوه بر همكاري جسمي از همكاري قلبي و روحي كاركنان نيز در پيشبرد اهداف كارخانه استفاده مي*شود، همين فرد بيش از 250 طرح ارائه داد كه تنها يك طرح وي 50 هزار مارك صرفه*جويي ارزي و 40 ميليون تومان صرفه*جويي سالانه براي شركت به همراه داشته است.»
بدون شك چنين مديري نه تنها بيكار نمي*ماند بلكه اوست كه در ميان فرصت*هاي شغلي مختلف ، بهترين را انتخاب خواهد كرد.
«چون در رشته*هاي مديريت اشتراك و تداخل دروس نسبتا بالاست، بنابراين ضرورتي ندارد كه فرصت*هاي شغلي آنها را تفكيك كنيم اما اگر بخواهيم چنين كاري را انجام دهيم، بايد بگوييم كه فارغ*التحصيل مديريت دولتي مي*تواند در موسسات دولتي و عمومي و خدماتي مشغول به كار گردد. مديريت بازرگاني در سازمانهاي اقتصادي و بازرگاني فعاليت كند و مديريت صنعتي براي كار در سازمانهاي صنعتي و توليدي مناسبتر است.»
دكتر ضرغام نيز در مورد فرصت*هاي شغلي فارغ*التحصيل مديريت جهانگردي مي*گويد:
«يك عقيده كلي در اين گرايش وجود دارد و آن اين است كه براي متخصص جهانگردي كار بي*نهايت است و البته اين بستگي به خلاقيت و نوآوري فارغ*التحصيل اين رشته دارد تا بتواند نيازهاي بازار كار اين صنعت را يافته در آن قسمت مشغول به كار گردد. هر چند در حال حاضر به دليل كمبود نيروي كار متخصص در صنعت جهانگردي كشور ، تمامي دانشجويان اين رشته جذب بازار كار مي*شوند و مي*توانند در دفاتر خدمات مسافرتي به عنوان مدير فني و يا تورگردان و يا در سازمان ايرانگردي و جهانگردي وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامي مشغول به كار گردند.»
دكتر يوسفي نيز در مورد فرصتهاي شغلي فارغ*التحصيل بيمه مي*گويد:
«علاوه بر شركتهاي بيمه دولتي كه به متخصصان رشته مديريت نياز دارند، شركت*هاي بازرگاني و حمل و نقل كه در ارتباط با تجارت بين*المللي هستند نيز فارغ*التحصيلان اين گرايش را جذب مي*كنند.»
وي در ادامه در مورد فرصت*هاي شغلي فارغ*التحصيل بيمه اكو مي*گويد:
«فارغ*التحصيل اين گرايش چون به زبان انگليسي تسلط كامل دارد، راحت* جذب بازار كار مي*شود و حتي بعضي از شركت*هابه ما نامه مي*نويسند و از ما مي*خواهند كه دانشجويان را پس از فارغ*التحصيل شدن به شركت آنها معرفي كنيم.»
دكتر يوسفي همچنين در مورد فرصت*هاي شغلي مديريت امور گمركي مي*گويد:
«فارغ*التحصيل اين رشته مي*تواند در گمرك*ها ، شركت*هاي صادرات و واردات، حمل و نقل ، بيمه ،* فرودگاهها و در مناطق مرزي مشغول به كار گردد.»
توانايي*هاي مورد نياز و قابل توصيه :
داوطلب بايد از توان كافي در درسهاي رياضي،* آمار، اقتصاد و زبان انگليسي دوره دبيرستان برخوردار باشد و درك بالايي در فهم مطالب به ويژه در زمينه امور مالي داشته باشد.
قدرت رهبري، اعتماد به نفس ، روابط اجتماعي خوب، توان تجزيه و تحليل و قدرت بيان قوي از ويژگي*هاي لازم براي دانشجوي رشته مديريت در تمامي گرايش*ها است.
همچنين به گفته دكتر حقيقي استاد مديريت بازرگاني دانشگاه تهران ، دانشجوي اين رشته بخصوص در گرايش*هاي بازرگاني و صنعتي بايد به مسائل تجاري و اقتصادي و محيط بازار علاقمند بوده و در دروس رياضي ، زبان انگليسي و ادبيات فارسي قوي باشد. چون در رشته مديريت براي تجزيه و تحليل مطالب بايد در درس رياضي قوي بود و همچنين براي دسترسي به منابع مختلف اين رشته، تسلط به زبان انگليسي بسيار اهميت دارد و بالاخره يك مدير بايد بتواند مطالب را به درستي و زيبايي بيان كرده و بنويسد وگرنه شنونده و يا خواننده مطالب او خسته خواهد شد. به همين دليل بايد در درس ادبيات قوي بوده و از نگارش خوبي بهره*مند باشد.
دكتر اصغرزاده يكي ديگر از اساتيد مديريت دانشگاه تهران نيز معتقد است كه دانشجوي رشته مديريت بخصوص مديريت صنعتي بايد در دروس رياضي و آمار قوي باشد و به همين دليل بهتر است كه دانشجويان اين گرايش از بين داوطلبان رشته علوم رياضي فيزيك انتخاب شوند.
دكتر شهيدي استاد مديريت صنعتي دانشگاه تهران نيز در مورد توانايي*هاي لازم براي دانشجويان اين رشته مي*گويد:
«دانشجوي رشته مديريت بايد خلاقيت، نوآوري و قدرت تشخيص خوبي داشته باشد تا بتواند نتيجه تصميمي را كه امروز مي*گيرد، در آينده ارزيابي كند و بدين وسيله از انجام كارهاي بي*فايده كه گاه مي*تواند ضرر و زيانهاي غيرقابل جبراني نيز به همراه داشته باشد، جلوگيري كند.»
دكتر ضرغام استاد مديريت جهانگردي دانشگاه علامه طباطبايي نيز در مورد ويژگي*هاي لازم براي دانشجوي اين گرايش مي*گويد:
«دانشجوي مديريت جهانگردي لازم است كه به تاريخ و فرهنگ خود و به درس جغرافيات علاقمند باشد و همچنين از روابط اجتماعي خوبي برخوردار بوده و به يك زبان خارجي مثل انگليسي ، فرانسه و يا عربي مسلط باشد تا بتواند با جهانگردان خارجي به راحتي ارتباط برقرار كند.»
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر:
فارغ*التحصيل مقطع كارشناسي مديريت مي*تواند در مقطع كارشناسي ارشد در گرايشهاي مختلف : بازرگاني داخلي ، بازاريابي بين*الملل ، مالي ، تحول بازاريابي و بيمه به تحصيل ادامه دهد. اين گرايشها در دانشگاههاي داخل كشور ارايه مي*شود. در دوره دكتري نيز گرايشهاي: مديريت منابع انساني، پژوهش*هاي عملياتي رفتار سازماني و … ارايه مي*شود.
در دوره كارشناسي ارشد 32 واحد و دوره دكترا 45 واحد درس اختصاصي ارايه مي*شود.
وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر:
البته يك فارغ*التحصيل رشته مديريت نبايد انتظار داشته باشد كه از همان بدو امر به عنوان مدير يك شركت يا كارخانه مشغول به كار گردد. چون بخشي از مطالب و محتواي كلاسهاي مديريت بايد از محيط و سازمانهاي جامعه گرفته شود. بنابراين فارغ*التحصيل اين رشته در ابتدا بايد به عنوان يك كارشناس در رده*هاي پايين*تر وارد بازار كار شده و سپس به مرور پله*هاي ترقي را طي كند. يعني مي*تواند در طيف وسيعي از شركت*ها و سازمانها مانند شركت*هاي تجاري، توليدي، مالي ، بانك*ها ، موسسه*هاي بيماه، سازمانهاي حسابرسي و موسساتي كه با تجارت خارجي سر و كار دارند به عنوان مسوول تداركات ، كارگزيني، امور مالي ، بازاريابي و … مشغول به كار گردد.
مديريت دولتي : فارغ*التحصيلان مي*توانند مشاغلي از قبيل: كارشناس اداري، امور كاركنان ، تشكيلات و روشها، طبقه*بندي مشاغل ، حقوق و دستمزد، برنامه*ريزي پرسنلي و نظاير آن و قبول مسووليت در سمت مديران سطوح مياني و سرپرستي واحدهاي اداري و خدماتي وزارت*خانه*ها و سازمانهاي دولتي و شهرداريها را عهده*دار شوند.
مديريت بازرگاني: فارغ*التحصيلان گرايش مديريت بازرگاني مي*توانند در موسسه*هاي بازرگاني، اموري مانند تداركات ، كارگزيني، امور مالي، و بازاريابي را عهده*دار شوند.
مديريت صنعتي: اين فارغ*التحصيلان مي*توانند در قسمتهاي مديريت توليد، اداره و حفاظت فني و قسمت كنترل مرغوبيت كالا مشغول به كار شوند.
نكات تكميلي:
«تداخل در رشته*هاي مختلف مديريت، نسبت به شاخه*هاي مختلف رشته*هاي ديگر بيشتر است. يعني محتواي 70 درصد دروس اين رشته در همه شاخه*ها مشترك مي*باشد زيرا اصول مديريت در رابطه با سازمانهاي مختلف تفاوت چنداني ندارد و تفاوت آنها تنها در نوع وظايف، فعاليت*ها و امور سازمانها است. به همين دليل يك دانشجوي مديريت در هر شاخه*اي كه درس بخواند، تنها با خواندن چند درس تخصصي مي*تواند در شاخه ديگر نيز فعاليت كند. در نتيجه دانشجو نبايد حساسيت زيادي نسبت به نوع گرايش خود داشته باشد.
در اينجا لازم است گفته شود كه رشته مديريت از داوطلبان هر سه گروه آزمايشي علوم رياضي و فني ،*علوم تجربي و علوم انساني دانشجو مي*پذيرد.
معرفي گرايشهاي رشته مديريت :
مديريت بازرگاني
رشته مديريت بازرگاني در مفهوم عام آن شامل طيف وسيعي از مديريت*ها مي*شود زيرا بيشتر سازمانهاي تجاري ، صنعتي و خدماتي مثل بانكها، شركت*هاي بيمه و يا كارخانجات صنعتي به دنبال سود هستند و در نتيجه يك موسسه بازرگاني محسوب مي*شوند. و از همين*رو در كشور ما تا چند سال پيش، گرايش مديريت بازرگاني شامل گرايش*هاي مختلف اين رشته مانند مديريت صنعتي ، مديريت بيمه و مديريت جهانگردي و مديريت بازرگاني بود. اما امروزه با پيشرفت علم مديريت و تخصصي*تر شدن اين رشته ، مديريت بازرگاني كاربرد محدودتري پيدا كرده است و به گفته دكتر سيد جوادين استاد مديريت بازرگاني دانشگاه تهران دروس تخصصي اين رشته در زمينه شناخت بازار، مسائل بازاريابي، تجارت ، داد و ستد، معاملات بين*المللي و صادرات و واردات است و در نهايت يك دانشجوي مديريت بازرگاني به عنوان يك مدير تجاري تحصيل كرده ، مي*تواند امور تجاري را تفكيك كرده و اداره كند و به ياري قدرت خلاقه خويش در ايجاد بازار جديد، ارائه خدمات متنوع و تازه ، ابداع روشهاي جديد در عرضه و توزيع، كارآفرين باشد.
دكتر سيد جوادين در ادامه مي*گويد:
«براي مثال يك فارغ*التحصيل مديريت بازرگاني بايد بتواند براي كالاهاي موجود، بازار جديدي پيدا كرده و يا روشهاي مطلوب توزيع را در سيستم دولتي طراحي كند. چون امروز يكي از بزرگترين مشكلات كشور ما رساندن محصولات كشاورزي مثل برنج، چاي و مركبات به بازار و به دست مصرف كننده است.»
دكتر حقيقي نيز در معرفي اين گرايش مي*گويد:
«گرايش مديريت بازرگاني به بررسي اصول، روشها و مهارتهايي مي*پردازد كه اداره كنندگان سازمانهاي اقتصادي، خدماتي و بازرگاني بايد از آن اطلاع داشته باشند. براي مثال نحوه تصميم*گيري در مورد روشهاي توليد، فروش ، سرمايه*گذاري، بازاريابي ، جذب نيروي انساني و دهها مساله ديگر كه در هر موسسه بازرگاني براي يك مدير مطرح مي*گردد، در اين گرايش آموزش داده مي*شود.»
مديريت صنعتي
قرن حاضر، قرن رقابت و بهره*وري است و لازمه بقا در اين قرن، درك زمان و شرايط و برنامه*ريزي براي استفاده از اين دگرگونيها و همراه ساختن خود با اين تحولات است و اين به معناي آن است كه امروزه نمي*توان يك واحد صنعتي پيشرفته و بزرگ را كه توليد آن از كميت و كيفيت بالايي برخوردار است، با تكيه بر مديريت سنتي كه موروثي بوده و از پدر به پسر منتقل مي*شود، اداره كرد. بلكه بايد با استفاده از مديران كارآمد در بخش*هاي مختلف يك واحد صنعتي، مثل بخش توليد و يا بخش نيروي انساني، راه رسيدن به هدف را هموار نمود.
براي مثال حضور يك كارشناس مديريت صنعتي كه مسووليت نيروي انساني را بر عهده بگيرد، در هر واحد صنعتي ضروري است تا وي بتواند با استفاده از دانش آكادميك خويش ، مشاركت ،* مهارت و انگيزه* نيروي انساني واحد صنعتي مورد نظر را افزايش دهد.
دكتر شهيدي استاد مديريت صنتي دانشگاه تهران با اشاره به همين امر مي*گويد:
«يكي از علل عدم موفقيت صنايع ما اين است كه اكثر مسوولين واحدهاي صنعتي ، فارغ*التحصيل مديريت صنعتي نيستند. گرايشي كه مديران نيروهاي انساني سازمانهاي صنعتي را تربيت مي*كند.»
دكتر اصغرزاده يكي ديگر از اساتيد مديريت صنعتي دانشگاه تهران نيز در معرفي اين گرايش مي*گويد:
«مديريت صنعتي داراي سه بعد اصلي فني و تكنيكي ، بعد مالي و بعد رفتاري و اجتماعي مي باشد كه بعد فني و تكنيكي در دروس تحقيق در عمليات و كنترل پروژه ، بعد مالي در درسهايي مثل حسابداري صنعتي و بعد رفتاري و اجتماعي در دروس رفتار سازماني، مديريت منابع انساني و تئوريهاي مديريت بيان مي*گردد. و البته بعضي از دروس اين گرايش مانند مديريت توليد و عمليات به هر سه اين ابعاد مي*پردازد.»
وي در ادامه در مورد تفاوت دو رشته مديرت صنعتي و مهندسي صنايع مي*گويد:
«در رشته مهندسي صنايع دانشجويان بيشتر به مطالعه بعد فني و تكنيكي صنايع مي*پردازند اما رشته مديريت صنعتي به دو بعد مالي و رفتاري صنايع تاكيد بيشتري دارد.»
يكي ديگر از اساتيد مديريت دانشگاه تهران نيز در همين زمينه مي*گويد:
«رشته مهندسي صنايع و مديريت صنعتي ، مشتركات فراواني دارند زيرا دروس مديريت در هر دو رشته از اهميت بسياري برخوردار است اما آنچه كه باعث تمايز دو رشته از يكديگر مي*شود، آن است كه رشته مديريت صنعتي بيشتر به مديريت نيروي انساني مي*پردازد ولي رشته مهندسي صنايع به مديريت فني توجه دارد.
براي مثال در يك كارخانه روش توليد يك محصول و بررسي جزئيات آن بر عهده مهندس صنايع مي*باشد و اداره نيروي كارخانه مورد نظر و ارتباط واحد صنعتي فوق با محيط اطرافش بر عهده مديريت صنعتي است.»
مديريت دولتي
شاخه مديريت دولتي همان*طور كه از نامش پيداست، متخصصاني را تربيت مي*كند بتوانند درآينده اداره سازمانهاي دولتي را بر عهده بگيرند. زيرا اداره يك سازمان دولتي با اداره سازمانهاي بازرگاني و صنعتي متفاوت است.
براي مثال چون در يك بخش دولتي، رقابت وجود ندارد، كاركنان تمايلي به افزايش ارتقاي خدمات ندارند و اين وظيفه مديريت است كه بتواند در چارچوب قوانين و مقررات دولتي، با خلاقيت و نوآوري خويش، كارآيي و بهره*وري كاركنان را افزايش دهد.
دكتر طالقاني استاد مديريت دولتي دانشگاه تهران در معرفي اين گرايش مي*گويد:
«هدف ما در رشته مديريت دولتي، تربيت مديران شايسته*اي است كه بتوانند وظايف پنجگانه محوله را به نحو احسن در سازمانها و تشكيلات دولتي كشور انجام دهند.
اين وظايف عبارتند از : 1- برنامه*ريزي و اجراي آن . 2- سازمان*دهي يا تقسيم وظايف بين كاركنان يك سازمان به نحوي كه با تقسيم كار بتواند مهارت پرسنل خود را در پرداختن به كارهاي جزئي افزايش دهد. 3- عمليات امور استخدامي و يا كارگزيني كاركنان جديد 4- هدايت و راهبري، چون ما معتقديم كه يك مدير پس از استخدام نيروي جديد، نمي*تواند آن را به يكباره به محيط كار اعزام كند بلكه بايستي تحت هدايت و آماده*سازي لازم قرار گيرد تا بالاترين انگيزش*هاي مادي و معنوي در او به وجود آيد 5- نظارت و كنترل ، كه از جمله بخشهاي بسيار حساس است چون در اين مرحله يك مدير با اندازه*گيري ، سنجش علميات و توجه به شاخص*هاي كنترل بررسي مي*كند كه آيا توانسته*است به اهداف تعيين شده در برنامه*ريزي خويش دست يابد يا خير؟ و در صورت لزوم اقدامات اصلاحي را در جهت پيشگيري از انحرافات احتمالي به اجرا مي*گذارد.
البته وظايف فوق شامل همه شاخه*هاي مديريت مي*شود اما متخصصان مديريت دولتي به اين وظايف بشدت اعتقاد دارند.»
مديريت امور گمركي
گرايش مديريت امور گمركي به منظور تربيت كارشناسان و مديراني ايجاد شده است كه ضمن احاطه كلي بر دانش مديريت و مقوله بازرگاني و تجارت بين*الملل، دانش كافي در كليه زمينه*هاي كارشناسي مرتبط به امور گمركي را كسب نمايند زيرا بدون اشراف بر موازين و مقررات و تكنيك*هاي گمركي ، اساسا توفيق در امر بازرگاني خارجي ميسر نخواهد شد. در نتيجه لازم است كه تعدادي از دانشجويان رشته مديريت بطور تخصصي در زمينه مقررات بين*المللي و كنوانسيونهاي گمركي مطالعه كرده و شناخت لازم را درباره سازمان*ها و مجامع* گمركي بين*المللي و ساير سازمانها و مجامعي كه بخشي از فعاليت*ها آنان منجر به وضع معيارهايي در سطح جهاني در زمينه مسايل گمركي مي*گردد، پيدا كنند.
دكتر يوسفي نيز درباره اين گرايش مي*گويد:
«گمرك در خدمت تجارت جهان است و گرايش مديريت امور گمركي نيز بخشي از مديريت تجاري و بازرگاني است كه در آن نحوه بررسي كالاهاي وارداتي و صادراتي و نحوه تنظيم اظهارنامه*ها و چگونگي ايجاد تعرفه*هاي مالياتي آموزش داده مي*شود. همچنين دانشجويان مي*آموزند بر اساس سياست اقتصادي كشور، كالاهاي ممنوعه و غير ممنوعه را شناسايي كنند.»
مديريت جهانگردي
کشور ما 1648000 كيلومتر مربع وسعت دارد و هر گوشه*اش جلوه و لطفي تازه ، رمز و رازي ديگر و زيبايي و صلابتي دوچندان دارد. از ايران سخن مي*گويم كشوري كه مي*توان در يك فصل هم در آبهاي نيلگون جنوبش تني به آب زد و هم در كوهستانهاي سپيدپوش شمالش، به ورزشهاي زمستاني پرداخت. سرزميني كه مي*توان در كويرش به آسمان پرستاره نزديك شد و در جنگلهاي انبوهش معني واقعي رنگ سبز را دريافت. دياري كه هر وجب از خاكش ، با تو از تمدني كهن سخن مي*گويد.
اما چرا كشوري با اين همه جلوه و جذابيت ، تنها سهم اندكي از صنعت سودآور جهانگردي را به خود اختصاص داده است؟
نتيجه يك نظرخواهي كه از خبرنگاران خارجي به عمل آمده است، نشان مي*دهد كه بسياري از آنها بر اين اعتقادند كه مديريت ضعيف يكي از عوامل ركود صنعت جهانگردي در كشور ما است. چون لازمه توسعه و تقويت صنعت جهانگردي، اطلاع از زمينه*هاي اقتصادي، اجتماعي ، جغرافيايي و فرهنگي كشور است تا بتوان امكانات موجود و همچنين مسائل و مشكلاتي كه در راه توسعه اين صنعت وجود دارد، شناسايي كرد و سپس بر اساس تحقيقات موجود، يك برنامه*ريزي دقيق و عملي داشت. و البته چنين كاري تنها به ياري مديراني كارآمد و متخصص در صنعت جهانگردي امكان*پذير است. تخصصي كه در شاخه مديريت جهانگردي آموزش داده مي*شود.
دكتر ضرغام استاد مديريت جهانگردي دانشگاه علامه طباطبايي در معرفي تاريخچه اين رشته مي*گويد:
«صنعت جهانگردي بعد از جنگ جهاني دوم رونق يافت اين صنعت در آن زمان در دست سرمايه*داران بزرگي بود كه هدفي جز جلب مشتري بيشتر و در نتيجه سود بيشتر نداشتند. و به همين دليل با مخالفت مردم مناطق توريستي مواجه شدند. چون مردم مي*ديدند كه كمپاني*هاي بزرگ بهترين مناطقشان را اشغال كرده و چشم*اندازهايشان را كور مي*كنند و در نهايت نيز تنها آب و هواي بد، شلوغي راه و سرو صدا عايد آنها مي*شود.
اين اختلاف باعث شد كه صنعت جهانگردي دچار يك تغيير و تحول عمده گردد و بتدريج تبديل يك مقوله علمي شود. علمي ميان رشته*اي كه امروزه داراي گرايشهاي مختلفي اعم از مردم*شناسي جهانگردي، جامعه*شناسي جهانگردي ، حقوق جهانگردي و مهمتر از همه مديريت جهانگردي مي*باشد .
گرايشي كه دانشجويان را براي عهده*دار شدن فعاليت*هاي اجرايي برنامه*هاي جهانگردي آماده مي*كند. يعني متخصص اين رشته در نهايت بايد بداند كه چه نوع جهانگردي را جذب كند؟ چگونه جذب كند، و چگونه بازارهاي جهانگردي جديدي براي جذب توريست ايجاد نمايد»
وي در ادامه در مورد تفاوت اين گرايش با گرايش*هاي ديگر مديريت مي*گويد:
«جهانگردي كالاي خاصي است كه با كالاهاي ديگر تفاوت بسيار دارد چون اين كالا همانجا كه توليد مي*شود، مصرف مي*گردد و نمي*توان آن را انبار كرد و يا در فصل ديگري مصرف نمود. به همين دليل كالاي جهانگردي، بازار ويژه*اي مي*طلبد و تخصص خاصي نيز براي دست*يابي به اين بازار لازم است. تخصصي كه رشته مديريت جهانگردي آموزش داده مي*شود.
مديريت بيمه
بيمه يكي از شاخص*هاي توسعه در كشورهاي پيشرفته است چون هر سرمايه*داري كه بخواهد در كشوري سرمايه*گذاري كند، بايد اطمينان داشته باشد كه در صورت بروز هر گونه حادثه*اي يا خطري، سرمايه وي مصون خواهد بود. از همين*رو در كشورهاي پيشرفته از بيمه به عنوان صنعت بيمه ياد مي*كنند به اين معني كه همزمان با توسعه صنعت ، بيمه نيز توسعه خواهد يافت و همچنين بر اين اعتقادند كه هر فردي نمي*تواند وارد اين صنعت شود بلكه بايد متخصص و دانش*آموخته اين صنعت باشد . در نتيجه در دانشگاههاي بزرگ و معتبر دنيا، رشته بيمه به عنوان يك رشته مستقل كه داراي دو زيرشاخه عمده بيمه*هاي زندگي و غيرزندگي است، تدريس مي*شود.
در كشور ما نيز گرايش مديريت بيمه در دانشگاهها و مراكز آموزش عالي تدريس مي*شود اما به دليل اينكه در كشور ما صنعت بيمه دولتي است، در آن رقابت ديده نمي*شود و در نتيجه رشته مديريت بيمه نيز جايگاه واقعي خويش را پيدا نكرده است.
يكي از دانشجويان مديريت بيمه دانشگاه تهران در همين زمينه مي*گويد:
«دروس تخصصي رشته مديريت بيمه در دانشگاههاي ايران شامل آموزش انواع بيمه از جمله بيمه اموال ، بيمه اشخاص، بيمه مسووليت و ... است . در حالي كه دروس اين رشته بايد خيلي پربارتر از موارد فوق باشد. براي مثال در دانشگاههاي خارج از كشور ، دانشجويان چگونگي ارزيابي ريسك را فرا مي*گيرند. يعني ياد مي*گيرند كه چگونه بايد ريسك كالايي كه قرار است بيمه شود، ارزيابي كنند. كاري كه نياز به محاسباتي چند دارد.»
وي در ادامه مي*گويد: «البته اگر در ايران نيز بيمه جنبه خصوصي پيدا كند، بدون شك اين گرايش نيز متحول شده و شكوفايي لازم را پيدا خواهد كرد.»
دكتر سيد جوادين استاد مديريت دانشگاه تهران نيز در معرفي اين گرايش مي*گويد:
«دانشجوي مديريت بيمه نحوه اداره سازمانهاي بيمه و چگونگي رفتار با بيمه*گذارها را فرا مي*گيرد تا بتواند آنها را به بيمه*گذاري ترغيب و تشويق كند. همچنين دانشجويان درباره انواع فعاليت*هاي بيمه مثل بيمه عمر، ماشين، خدمات درماني و غيره اطلاعات لازم را كسب كرده و چگونگي فعاليت در اين زمينه*ها را بر اساس پايه و مباني مديريتي فرا مي*گيرند.»
مديريت بيمه اكو
« با جهاني شدن اقتصاد در دنياي آينده، تجارت نقش بسيار مهمي را ايفا مي*كند در تجارت نيز موضوعاتي مثل بيمه و قوانين حقوقي آن، اهميت كليدي دارد. بنابراين روزبه*روز به متخصصان بيمه نياز بيشتري احساس مي*شود تا جايي كه اين رشته از حالت بومي به صورت بين*المللي درآمده است.»
دكتر يوسفي رييس موسسه آموزشي بيمه اكو دانشگاه علامه طباطبايي در ادامه مي*گويد:
«به همين دليل بيمه اكو كه يك دانشكده تخصصي است در ايران ايجاد شده است. اين دانشكده دانشجويان خود را از بين علاقه*مندان كشورهاي عضو پيمان منطقه*اي اكو انتخاب مي*كند.
چرا كه وجود نهادهايي مثل دانشكده، در تقويت همكاري و روابط متقابل فرهنگي ، اقتصادي و تجاري مي*تواند بسيار موثر باشد.»
دكتر يوسفي در مورد اين گرايش مي*گويد:
«در اين گرايش موضوعات مختلف مديريتي ، اقتصادي ، حقوقي ، حسابداري و تجاري آموزش داده مي*شود و دانشجويان درباره نقش بيمه در ايجاد امنيت سرمايه*گذاري و امنيت اقتصادي و رفاهي جامعه مطالعه مي*كنند.»
وي در مورد تفاوت دو گرايش مديريت بيمه اكو و مديريت بيمه مي*گويد:
«اولين تفاوت اين دو گرايش در اين است كه تمامي دروس رشته مديريت بيمه اكو به زبان انگليسي است و از همين*رو ، ما در مرحله اول 10 برابر ظرفيت دانشگاه ، دانشجو مي*پذيريم و سپس از بين داوطلبان فوق ، افرادي را كه تسلط بيشتري به زبان انگليسي دارند، انتخاب مي*كنيم. همچنين در اين گرايش، به قوانين حقوق بين*الملل و تجارت بين*الملل توجه بيشتري مي*شود.»
*******************************
رشته حسابداری
به نظر می*رسد فارغ*التحصیلان دوره*های تحصیلات تکمیلی این رشته، آمادگی و پختگی بیشتری برای حضور در بازار کار دارند.
فرصت*های شغلی یک حسابدار بسیار گسترده است و از پایین*ترین سطح تا بالاترین سطح را در بر می*گیرد. با وجود این که در دانشگاههای مختلف کشور اعم از دولتی ، غیرانتفاعی و آزاد، دانشجویان بسیاری در رشته حسابداری تحصیل می*کنند، اما تعداد فارغ*التحصیلان بیکار این رشته از سایر رشته*ها کمتر است. چون از یک موسسه کوچک گرفته تا بزرگترین کارخانه*های کشور حداقل برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به حسابدار نیازمند هستند.
همچنین دانش حسابداری در بخش مالیات کاربرد وسیعی دارد. چون محاسبه سود به یاری حسابداری امکان*پذیر است و تعیین مقدار سود نیز مبنای محاسبه مالیات شرکتها اعم از دولتی و خصوصی می*باشد.
فارغ*التحصیلان این رشته پس از اتمام تحصیل می*توانند در سطوح مختلف و شاخه*های متفاوت عهده*دار انجام امور مالی گردند که شرح آن چنین است:
حسابداری:
فارغ*التحصیلان می*توانند در کلیه مؤسسات و واحدهای تجاری، اعم از دولتی یا خصوصی به عنوان حسابدار در شاخه*های زیر مشغول کار شوند.
حسابداری مالی: در کلیه شرکتها و مؤسسات تجاری و غیرانتفاعی.
حسابداری صنعتی : در کلیه واحدهای صنعتی و شرکتهای تولیدی.
حسابداری دولتی : در کلیه سازمانها و ادارات دولتی به عنوان حسابدار یا عامل ذی حساب.
حسابداری مالیاتی : در ادارات دارایی.
حسابداری بیمه : در مؤسسات بیمه .
حسابداری بانکها : در شعبه*ها و سرپرستی بانکها .
همچنین حسابداران پس از مدتی اشتغال به کار حسابداری می*توانند در سمت مدیریت مالی واحدهای تجاری ، ایفای نقش نمایند.
حسابرسی :
فارغ*التحصیلان رشته حسابداری قادرند با توجه به شاخه*های حسابداری در حرفه حسابرسی شاغل شوند. شاغلان حرفه حسابرسی در یک تقسیم*بندی کلی به دو گروه اصلی تفکیک می*شوند :
حسابرسان داخلی : این گروه از حسابرسان ، کارمند واحد مورد رسیدگی هستند، و در واقع رابط میان هیأت مدیره و شرکت بوده و گزارش رسیدگی خود را به طور هفتگی ، ماهانه یا سالانه به مدیرعامل و هیأت مدیره ارائه می*دهند . این گروه از حسابرسان عملیات داخل واحد تجاری را رسیدگی می*کنند.
حسابرسان مستقل: این گروه از حسابرسان، افرادی هستند که در مؤسسات حسابرسی مشغول به کار هستند و بر اساس قرارداد میان شرکتها یا سازمانها با این مؤسسات، عملیات حسابداری و مالی واحد تجاری را بر اساس اصول و موازین حسابداری مورد رسیدگی قرار می*دهند و گزارش خود را به مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه می*کنند. در واقع حسابرسان مستقل، رابط میان صاحبان شرکت و هیأت مدیره شرکت می*باشند.
در حال حاضر در ایران ، سازمان حسابرسی به عنوان یک سازمان دولتی ، بزرگترین مؤسسه حسابرسی است و در کنار آن سایر موسسات حسابرسی دولتی و خصوصی مشغول فعالیت می*باشند.
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر
آموزش حسابداران و شرکت مؤثر آنها در فراهم*آوری اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد و تجزیه و تحلیل این اطلاعات برای توسعه پایدار در کشور در حال توسعه*ای مانند ایران اهمیت فراوانی دارد. چرا که وجود اطلاعات دقیق، اعتماد برانگیز، بموقع و مربوط به فعالیت*های اقتصادی، نه تنها لازم بلکه حیاتی است. علاوه بر این اطلاعات مالی حاصل از فعالیت*های اقتصادی که بوسیله نظام*های حسابداری گزارش می*شود، می*تواند از انحراف مسیر پیش*بینی شده ، اتلاف منابع اقتصادی و اخلال در برنامه*های توسعه اقتصادی جلوگیری کند.
فارغ*التحصیلان توانمند این رشته مشکلی در زمینه کار ندارند ؛ چون هر فرد سرمایه*گذار و هر مؤسسه اعتباری برای سرمایه*گذاری یا اعتبار دادن به حسابدار نیاز دارد.
****************************
مهندسی شیمی :
مهندسی شیمی علم کاربرد ریاضیات، شیمی، فیزیک و اقتصاد در فرآیند تبدیل مواد خام به مواد باارزش*تر یا سودمندتر است. مهندسی شیمی را می*توان بطور کلی علم استفاده از موازنه جرم، موازنه انرژی و موازنه اندازه حرکت برای طراحی و کنترل واحدهای فرآیندی شیمیایی از قبیل واحد*های یک پالایشگاه پتروشیمی، صنایع چوب و کاغذ و غیره در نظر گرفت.
مهندسی شیمی عمدتاً در طراحی و نگهداری فرآیندهای شیمیایی برای تولید انبوه به کار می*رود. به این بخش از مهندسی شیمی، مهندسی فرآیند گفته می*شود.
فرآیندهای مجزایی که توسط یک مهندس شیمی به کار گرفته می*شوند (مانند تقطیر، استخراج و...)، عملیات واحد نام داشته و شامل واکنش شیمیایی، عملیات انتقال جرم، انتقال حرارت و انتقال اندازه حرکت هستند. این فرآیندها برای سنتز شیمیایی یا جداسازی شیمیایی با هم ترکیب می*شوند.
سه قانون فیزیکی اساسی در مهندسی شیمی، اصل بقای جرم، اصل بقای انرژی و اصل بقای اندازه حرکت هستند. انتقال ماده و انرژی در یک فرآیند شیمیایی با استفاده از موازنه جرم و انرژی برای کل واحد، عملیات واحد یا بخشی از آن ارزیابی می*شود. مهندسین شیمی اصول ترمودینامیک، سینتیک واکنش و پدیده*های انتقال را به کار می*گیرند.
مهندسی شیمی نوین، گستره*ای فراتر از مهندسی فرآیند را در بر می*گیرد. هدف اصلی مهندسی شیمی استفاده از دانش شیمی در خلق مواد و محصولات بهتر برای دنیای امروز است. امروزه مهندسین شیمی علاوه بر فرآیندهای تولید مواد اولیه پایه، بلکه در تو سعه و تولید محصولات باارزش و متنوع شرکت دارند. این محصولات شامل مواد ویژه و کارآمد برای صنایعی همچون هوافضا، خودروسازی، پزشکی، صنایع الکترونیک، کاربردهای محیط زیست و صنایع نظامی است. به عنوان مثال*هایی از این محصولات می*توان به الیاف، منسوجات و چسب*های بسیار قوی، مواد زیست*سازگار و داروهای جدید اشاره کرد. امروزه مهندسی شیمی ارتباطی تنگاتنگ با علوم زیست*شناسی، مهندسی پزشکی و اغلب شاخه*های مهندسی دارد.
گرایش*های مهندسی شیمی
•مهندسی صنایع پتروشیمی
•مهندسی صنایع گاز
•مهندسی صنایع پلیمر
•مهندسی صنایع غذایی
•مهندسی پالایش
•مهندسی صنایع شیمیایی معدنی
•مهندسی طراحی فرآیندهای صنایع نفت
•مهندسی بیوتکنولوژی
دروس مهندسی شیمی در ایران:
بر اساس مصوّبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، علاوه بر دروس عمومی و علوم پایه که دانشجویان فنّی مهندسی موظف به گذراندن آن هستند، سایر دروس این رشته به دو دسته «اصلی» و «تخصّصی» تقسیم می*شوند. دروس اصلی آن دسته از دروس هستند که تمامی دانشجویان مهندسی شیمی با هر گرایشی آنها را می*گذرانند و دروس تخصصی به دروسی اطلاق می*شود که با توجه به گرایش، دانشجو موظف به گذراندن آنها است.
دروس اصلی
•موازنه انرژی و مواد
•مکانیک سیّالات
•انتقال حرارت
•انتقال جرم
•طرّاحی رآکتورهای شیمیایی
•کنترل فرآیند
•کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی
•ترمودینامیک
•عملیّات واحد
دروس تخصّصی بسته به گرایش متفاوت است.
کسی که دارای مدرک کاردانی صنایع شیمیایی است ، می تواند در کنکور اختصاصی کاردانی به کارشناسی شرکت کند و بعد از قبولی ادامه تحصیل دهد . که هم می توان در کنکور دانشگاه دولتی ثبت نام نمود و هم در کنکور دانشگاه آزاد
زمان ثبت نام در کنکور کاردانی به کارشناسی رشته صنایع شیمیایی دانشگاه دولتی :
هر ساله سازمان سنجش در بهمن ماه از طریق سایت سازمان اقدام به ثبت نام برای کنکور سراسری کاردانی به کارشناسی تمامی رشته ها می کند ، که می توان از طریق جراید و روزنامه ها مخصوصا هفته نامه پیک سنجش ویا از طریق خود سایت سازمان سنجش از جزئیات روند ثبت نام آگاه شد .
و خود کنکور کاردانی به کارشناسی نیز در مرداد ماه هرسال برگزار می گردد.
کسانی که دارای مدرک کاردانی صنایع شیمیایی هستند ، می توانند در رشته مهندسی تکنولوژی صنایع شیمیایی ثبت نام کنند و بعد ازکنکور اگر مجاز به انتخاب رشته شدند می توانند دانشگاه یا موسسه آموزش عالی مورد نظر خود را انتخاب و بعد از قبولی نهایی به عنوان دانشجوی دوره کارشناسی رشته مهندسی تکنولوژی صنایع شیمیایی ادامه تحصیل دهند.
دوره کارشناسی مهندسی تکنولوژی صنایع شیمیایی دارای یک برنامه چهارترمی است که دو سال به طول می انجامد . که هر دانشگاه متناسب با شرایط خود در هر ترم یک سری از دروس آن را ارائه می دهد .
در اینجا برای آشنائی شما با دروس دوره کارشناسی ، برنامه چهار ترمی یکی از دانشگاه ها را قرارمیدهم .
(البته دانشگاه آزاد نیز دوره کارشناسی رشته صنایع شیمیایی را ارائه می دهد ، که زمان ثبت نام و کنکور آن در تابستان هر سال می باشد ، که برای اطلاعات بیشتر می توان به پایگاه دانشگاه آزاد مراجعه نمود .)
دروس دوره کارشناسی رشته مهندسی تکنولوژی صنایع شیمیایی :
ترم نام درس تعداد واحد نوع درس نام درس پیش نیاز نام درس هم نیاز
نظری عملی
تـــــــرم اول ریاضی عمومی 3 - پایه
فیزیک الکتریسیته و مغناطیس 2 - پایه
آزمایشگاه فیزیک الکتریسیته و مغناطیس - 1 پایه فیزیک الکتریسیته و مغناطیس
شیمی فیزیک 3 - اصلی
آز مایشگاهشیمی فیزیک - 1 اصلی شیمی فیزیک
شیمی آلی (3) 2 - اصلی
آزمایشگاه شیمی آلی (3 ) - 1 اصلی شیمی آلی (3)
انقلاب اسلامی ایران 2 - عمومی ------- -------
اندیشه اسلامی 2 2 - عمومی ------ ------
شیمی تجزیه دستگاهی 2 - تخصصی
آز شیمی تجزیه دستگاهی - 1 تخصصی شیمی تجزیه دستگاهی
تـــــــرم دوم کاربرد برق و الکترونیک در صنایع شیمیایی 1 1 پایه فیزیک الکتریسیته و مغناطیس
ریاضی کاربردی 3 - اصلی ریاضی عمومی
بهداشت و ایمنی در صنایع شیمیایی 1 - اصلی
موازنه مواد و انرژی 2 - تخصصی
صنایع شیمیایی 2 - تخصصی
آشنایی با مبانی دفاع مقدس 2 - عمومی ------ ------
تربیت بدنی 2 - 1 عمومی ------ ------
شیمی رنگ ** 2 - انتخابی شیمی آلی
آزمایشگاه شیمی رنگ ** - 1 انتخابی شیمی رنگ
فرهنگ و تمدن اسلامی 2 - عمومی ------ ------
تــــرم سـوم مکانیک سیالات 2 - اصلی موازنه مواد و انرژی، ریاضی کاربردی
آزمایشگاه مکانیک سیالات - 1 اصلی مکانیک سیالات
انتقال حرارت 2 - اصلی ریاضی کاربردی
آزمایشگاه انتقال حرارت - 1 اصلی انتقال حرارت
ترمودینامیک 2 - اصلی ریاضی کاربردی موازنه مواد و انرژی
تصفیه پسابهای صنعتی 1 1 تخصصی شیمی تجزیه دستگاهی
زبان تخصصی 2 - تخصصی
تفسیر موضوعی قرآن 2 - عمومی -------- --------
کاربرد رایانه در صنایع شیمیایی 1 1 تخصصی
فرایند جداسازی در صنایع شیمیایی ** 2 - انتخابی
آزمایشگاه فرایند جداسازی در صنایع شیمیایی ** - 1 انتخابی فرایند جداسازی در صنایع شیمیایی
تـــرم چهـــارم اصول عملیات واحد 2 - تخصصی ریاضی کاربردی
کارگاه عملیات واحد - 1 تخصصی اصول عملیات واحد
انتقال جرم 2 - تخصصی انتقال حرارت اصول عملیات واحد
کنترل فراینها 2 - تخصصی انتقال جرم
کارگاه کنترل فراینها - 1 تخصصی کنترل فراینها
طراحی رآکتورهای شیمیایی 2 - تخصصی انتقال جرم
تاریخ تحلیل صدر اسلام 2 - عمومی ------ ------
پروژه - 3 تخصصی کنترل فرایند
کارآموزی - 2 تخصصی گذراندن 50 واحد
تعداد واحد دروس عمومی 13 تعداد واحد دروس پایه 8 تعداد واحد دروس اصلی 19 تعداد واحد دروس تخصصی 28 تعداد واحد دروس انتخابی 6 جمع واحدها 74
ادامه تحصیل بعد از گرفتن دیپلم رشته صنایع شیمیایی :
دانش آموزی که موفق به گرفتن دیپلم رشته صنایع شیمیایی می شود ، در اردیبهشت ماه سالی که در آن سال سوم هنرستان را می خواند ، باید از طریق سایت سازمان سنجش در آزمون کنکور کاردانی پیوسته ثبت نام کند و در مرداد ماه همان سال کنکور کاردانی برگزار می گردد . که اگر در کنکور قبول شد ، در یکی از مراکز آموزش عالی به عنوان دانشجوی رشته صنایع شیمیایی پذیرفته می شود.
لازم به ذکر است که هر زمانی سازمان سنجش اقدام به ثبت نام کنکور کاردانی پیوسته کند ، دانش آموزان از طریق مدرسه با خبر می شوند.
دروس دوره کاردانی پیوسته رشته صنایع شیمیایی :
در اینجا شما با دروسی که باید در دوره کاردانی پیوسته رشته صنایع شیمیایی بگذرانید آشنا می شوید .
عنوان دروس و سر فصل آنها و تعداد واحدهای آنها در کل آموزشکده های سطح کشور یکسان است . اما بعضی از آموزشکده ها دوره کاردانی را در چهار ترم برگزار می کنند و بعضی دیگر از آموزشکده ها در پنج ترم . که معمولا اکثرا برنامه پنج ترمه را اجرا می کنند .
برنامه ارائه دروس دوره کاردانی پیوسته رشته صنایع شیمیایی ( برنامه پنج ترمی ) :
ترم اول :
ردیف نوع درس عنوان درس نظری عملی هم نیاز
1 پایه شیمی عمومی 3
2 پایه آزمایشگاه شیمی عمومی 2 2 شیمی عمومی
3 پیش ریاضی پیش دانشگاهی 2
4 پیش فیزیک پیش دانشگاهی 2
5 پیش زبان پیش دانشگاهی 2
6 عمومی فارسی عمومی 3
7 پایه مبانی کامپیوتر و برنامه نویسی 2
8 عمومی معارف اسلامی 2
9 عمومی بهداشت و تنظیم خانواده 1
جمع
ترم دوم :
ردیف نوع درس عنوان درس نظری عملی هم نیاز
1 پایه ریاضی 6 3
2 عمومی زبان عمومی 3
3 اصلی شیمی آلی 2 2
4 اصلی شیمی تجزیه 2 2
5 اصلی آزمایشگاه شیمی تجزیه 2 2 شیمی تجزیه 2
6 اصلی آزمایشگاه شیمی آلی 2 1 شیم آلی 2
7 پایه فیزیک مکانیک 2 ریاضی 6
8 پایه آزمایشگاه فیزیک مکانیک 1 فیزیک مکانیک
9 عمومی اخلاق اسلامی 2
جمع 18 واحد
ترم سوم :
ردیف نوع درس عنوان درس نظری عملی پیش نیاز هم نیاز
1 اصلی ریاضی 7 2 ریاضی 6
2 عمومی وصایای امام ره 1
3 تخصصی ترمودینامیک 2 ریاضی 7
4 تخصصی صنایع شیمیایی 2
5 تخصصی اصول سرپرستی 2
6 تخصصی انتقال حرارت 2 ترمودینامیک
7 تخصصی کارگاه انتقال حرارت 1 انتقال حرارت
8 عمومی تربیت بدنی 1
9 تخصصی مکانیک سیالات 2 ریاضی 7
10 تخصصی کارگاه مکانیک سیالات 2 مکانیک سیالات
جمع واحدها 17
ترم چهارم :
ردیف نوع درس عنوان درس نظری عملی پیش نیاز هم نیاز
1 تخصصی تصفیه آب 1 1 شیمی تجزیه 2
2 تخصصی موازنه مواد و انرژی 2 ترمودینامیک
3 تخصصی شیمی نفت و پلیمر 2 شیمی آلی 2
4 تخصصی کارگاه شیمی نفت و پلیمر 1 شیمی نفت و پلیمر
5 تخصصی ماشین آلات صنایع شیمیایی 2 صنایع شیمیایی
6 تخصصی کارگاه ماشین آلات 1 ماشین آلات صنایع شیمیایی
7 اصلی شیمی معدنی 2 شیمی عمومی
8 اصلی آزمایشگاه شیمی معدنی 1 آز شیمی عمومی 2 شیمی معدنی
9 تخصصی اصول عملیات واحد 2 انتقال حرارت - مکانیک سیالات
10 تخصصی کارگاه اصول عملیات واحد 2 اصول عملیات واحد
جمع واحدها 17 واحد
ترم پنجم :
ردیف نوع درس عنوان درس نظری عملی پیش نیاز هم نیاز
1 تخصصی اصول مقدمات و اندازه گیری 2 مکانیک سیالات- انتقال حرارت
2 تخصصی کارگاه اصول مقدمات 2 اصول مقدمات
3 تخصصی کارآموزی 2 تعداد واحد پاس کرده بالای 60
4 تخصصی کارآفرینی و پروژه 1 1
5 اصلی زبان فنی 2 زبان عمومی
6 عمومی معارف قرآن کریم 1
7 اصلی کاربرد کامپیوتر در صنایع شیمیایی 1 1 مبانی کامپیوتر ریاضی 7
8 اصلی شیمی فیزیک 3 ترمودینامیک
9 اصلی آزمایشگاه شیمی فیزیک 1 آز شیمی عمومی 2 شیمی فیزیک
10 اختیاری آشنایی با دفاع مقدس 2
جمع واحدها 19 واحد
دانشجویان رشته صنایع شیمیایی بعد از پاس کردن دو سوم دروس تخصصی مجاز به انتخاب درس کارآموزی می شوند که مانند دوره دیپلم باید به یک واحد صنعتی مرتبط با صنایع شیمیایی مراجعه کرده و این دوره را بگذرانند . و نهایتا بعد از پاس کردن تمام دروس موفق به اخذ مدرک کاردانی صنایع شیمیایی می شوند
