ایران مدرس مقاله مطالب علمی تاثیر رژیم گیاهخواری بر دیابت

تاثیر رژیم گیاهخواری بر دیابت

در این مقاله در رابطه با تاثیر رژیم گیاهخواری بر دیابت توضیحات بسیار کامل، جامع و علمی ارائه شده است. همچنین رژیم گیاهخواری و انواع آن مورد بررسی قرار می گیرد.

پیشنهاد ویژه ایران مدرس: استخراج 2 مولکول جدید برای اولین بار در دنیا - کنترل 5 بیماری با کمک پروانه ها

دیابت چیست؟

همانطور که در صفحه دیابت سایت ویکی پدیا توضیح داده شده است، دیابت یا بیماری قند (به انگلیسی: Diabetes mellitus) یک نوع بیماری متابولیکی و مزمن است که نشانهٔ آن قند خون بالاتر از ۱۲۰(میلی‌گرم در دسی لیتر) در یک برههٔ طولانیست. این بیماری سه نوع اصلی نوع ۱، نوع ۲ و بارداری دارد؛ در دیابت نوع ۱ به علت تخریب سلول‌های بتای پانکراس توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود، این نوع از دیابت می‌تواند ناشی از یک بیماری خودایمنی باشد و به دلیل نبود انسولین در بدن فرد مبتلا نیاز حتمی به تزریق انسولین وجود دارد این نوع از دیابت با نام‌های «دیابت وابسته به انسولین» یا «دیابت نوجوانان» نیز شناخته می‌شود. در دیابت نوع ۲، سلول‌های بدن به وجود انسولین پاسخ صحیحی نمی‌دهند و انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام داده و قند موجود در خون را کاهش دهد. این اتفاق در نهایت ممکن است به تخریب سلول‌های بتای پانکراس و توقف کامل تولید انسولین منجر شود. در ابتلای فرد به دیابت نوع دو عوامل ژنتیکی، چاقی و کم‌تحرکی نقش مهمی ایفا می‌کنند. نوع سوم آن دیابت زنانه یا دیابت بارداری نام دارد؛ این بیماری زمانی رخ می‌دهد که زنان باردار بدون سابقه دیابت دچار سطح بالای قند خون شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با دیابت اینجا کلیک کنید.

تعداد مبتلایان دیابت از ۱۰۸ میلیون نفر در سال ۱۹۸۰ برابر با ۲/۵ درصد جمعیت جهان به 537 میلیون فرد بالغ ( ۲۰ تا ۷۹ سال) مبتلا به دیابت در سال ۲۰۲۱ رسیده است. به این معنا که در حال حاضر از هر ۱۰ نفر بالغ در دنیا، یک نفر به دیابت مبتلاست.

مهم ترین عاملی که در ۴۰ سال گذشته موجب این رشد چشمگیر شده است، تغییرات گسترده در برنامه غذایی انسان ها بوده است. از قدیمی ترین رژیم های تاریخ بشر که حتی انسان های اولیه نیز در مواقعی از روی اجبار بر آن پایبند بوده اند، رژیم گیاهخواری است. در اینجا ما می خواهیم بررسی کنیم که:

آیا رژیم گیاهخواری بر بروز یا عدم بروز دیابت اثرگذار است؟

اثر این رژیم بر ظهور دیابت مثبت است یا منفی؟

اثرگذاری رژیم گیاهخواری بر این بیماری چرا و به چه دلیلی اتفاق می افتد؟

رژیم گیاهخواری و انواع آن

برای جواب به این سوالات بهتر است در ابتدا با رژیم گیاهخواری و انواع آن آشنا شویم. در کل اساس رژیم گیاهخواری بر پایه مصرف واحد های گیاهی شامل: میوهها، سبزیجات، غلات، آجیل، دانه ها و حبوبات، از جمله لوبیا، نخود و عدس است.

مطالعه کنید: مصرف هفت غذای مفید برای زنان!

اما رژیم های گیاهخواری مختلف به دلیل تفاوت هایی که دارند به ۶ دسته مختلف تقسیم می شوند:

۱_ لاکتو گیاهخواری ( lacto vegetarian):

این رژیم انواع گوشت، ماهی، مرغ و تخم مرغ و همچنین غذاهایی که حاوی آنها هستند را منع می کند. محصولات لبنی مانند شیر، پنیر، ماست و کره در این رژیم توصیه می شود.

۲_ اوو گیاهخواری ( ovo vegetarian):

این رژیم انواع گوشت، مرغ، غذاهای دریایی و لبنیات را منع می کند اما تخم مرغ را مجاز می داند.

۳_ لاکتو_اوو گیاهخواری ( lacto_ovo vegetarian):

این رژیم انواع گوشت، ماهی و مرغ را منع می کند، اما لبنیات و تخم مرغ را مجاز می داند.

۴_ پسکو گیاهخواری ( pescatarian):

این رژیم مرغ و انواع گوشت بجز ماهی را منع می کند. مصرف ماهی در این رژیم مجاز است و خوردن لبنیات و تخم مرغ نیز به ترجیح هر فرد بستگی دارد هرچند که بیشتر افراد پایبند به این رژیم، لبنیات و تخم مرغ را نیز در وعده های خود جا می دهند.

۵_ گیاهخواری انعطاف پذیر ( flexitarian):

این رژیم نیز مانند سایر رژیم های گیاهخواری تاکید ویژه بر مصرف غذاهای با پایه گیاهی دارد اما در مورد مصرف گهگاهی گوشت و محصولات حیوانی انعطاف پذیر است و با مصرف آنها در مقادیر کم مشکلی ندارد.

۶_ گیاهخواری وگان ( vegan vegetarian):

این رژیم سفت و سخت ترین رژیم گیاهی است که تمامی محصولات حیوانی اعم از گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ و حتی در برخی موارد عسل را منع می کند.

حتما بخوانید: میوه قرمز بخورید سالم بمانید

بررسی میزان تاثیر گیاهخواری بر بیماری دیابت

در زمینه تاثیر گیاهخواری بر بیماری دیابت تحقیقات و مطالعات زیادی انجام شده که تقریبا نتیجه همه آنها بر تاثیر مثبت رژیم های گیاهخواری در پیشگیری و درمان دیابت دارند، به نحوی که احتمال ابتلا به دیابت در افراد گیاهخوار تقریبا نصف این احتمال در سایر افراد است. اما این تاثیر چرا و چگونه رخ می دهد؟

۱_ کاهش وزن: اولین دلیل و دلیل اصلی این تاثیر مثبت رژیم های گیاهخواری وقوع کاهش وزن در افراد مبتلا به این رژیم است. رژیم های گیاهی به دلیل چربی کمی که در خود دارند موجب کاهش وزن می شوند. در واقع دریافت محتوای چربی کم و مقادیر بالای فیبر، باعث کاهش واحد انرژی ذخیره شده در واحد حجم می گردد. در واقع وقوع کاهش وزن باعث کنترل قند خون بالا و بهبود حساسیت به انسولین می گردد. اما واضح است که کاهش وزن نمی تواند تنها عامل موثر در بهبود وضعیت دیابت افراد گیاهخوار باشد. مطالعه نمائید: ۱۹ درصد دانش آموزان ایرانی اضافه وزن دارند

۲_ تغییرات در چربی درون سلولی: میزان تجمع چربی درون سلولی به شدت با مقدار مقاومت سلول به انسولین مرتبط است. رژیم های گیاهخواری اغلب دارای انواع چربی کمتری ( به خصوص چربی های اشباع شده ) نسبت به سایر رژیم ها هستند و نتیجه این مورد، کاهش غلظت چربی درون سلولی در سلول های بدن است که به بهبود مقاومت سلول به انسولین منجر می گردد.

۳_ کاهش مصرف چربی های اشباع شده: چربی های اشباع شده در رژیم غذایی می تواند بر حساسیت انسولین اثر منفی بگذارد. مطالعات نشان داده که کاهش مصرف چربی های اشباع شده باعث افزایش حساسیت سلول به گیرنده می گردد.

کلیک کنید: مشاهده لیست مدرسین و اساتید تدریس خصوصی زیست شناسی

۴_ کاهش شاخص گلیسمی یا قند: طبیعی است که رژیم های گیاهی قند کمتری را نسبت به رژیم های دیگر وارد بدن کنند که این امر خود کمک بسزایی به پیشگیری و کنترل دیابت خواهد کرد.

۵_ افزایش مصرف فیبر غذایی: مصرف فیبر غذایی با بروز دیابت و مقاومت به انسولین رابطه عکس دارد. فیبر غذایی از ۴ طریق می تواند به کنترل قند خون کمک کند:

الف_ کاهش مقدار گلوکز جذب شده با ایجاد تاخیر در تخلیه معده

ب_ کاهش مقدار گلوگز جذب شده با تشکیل لایه ضخیم ژله مانند در روده

ج_ تخمیر شدن به پروپیونات در روده بزرگ، که تولید گلوکز را در سلول های کبدی مهار می کند.

د_ افزایش سیری، که باعث کاهش وزن و بهبود حساسیت به انسولین می شود.

از منابع اصلی فیبر می توان به: میوه ها، سبزی ها، آجیل ها و سبوس غلات اشاره کرد.

پیشنهاد می شود بخوانید: زندگی دانشجویی و چالش‌ سلامت

۶_ کاهش ذخیره آهن در بدن: افزایش بیش از اندازه آهن در بدن با مقاومت به انسولین ارتباط مستقیمی دارد. در بدن انسان دو نوع آهن وجود دارد: ۱_آهن هم و ۲_آهن غیر هم. در طبیعت منابع گیاهی دارای آهن غیر هم و منابع حیوانی دارای آهن هم هستند و از آنجا که جذب آهن غیرهم در بدن برخلاف آهن هم در مقادیر بسیار کمتری رخ می دهد ، تغذیه از منابع گیاهی موجب کاهش ذخایر آهن در بدن خواهد شد.

همانطور که دیدیم پایبندی به رژیم گیاهخواری، می تواند اثرات مثبتی بر پیشگیری و کنترل دیابت داشته باشد، پس اگر یک فرد دیابتی هستید، این رژیم هرچند احتمالا بهترین گزینه نباشد اما می تواند جزو انتخاب هایتان باشد.

با توجه به اطلاعاتی که به دست آوردیم حالا می خواهییم به سوالاتی که در ابتدای مطلب از خودتان پرسیدیم پاسخ دهیم:

آیا رژیم گیاهخواری بر بروز یا عدم بروز دیابت اثرگذار است؟ بله.

اثر رژیم گیاهخواری بر ظهور دیابت مثبت است یا منفی؟ اثر مثبت دارد.

اثرگذاری رژیم گیاهخواری بر این بیماری چرا و به چه دلیلی اتفاق می افتد؟

این اثر گذاری به ۶ دلیل اشاره شده اتفاق می افتد:

۱_ کاهش وزن

۲_ تغییرات در چربی درون سلولی

۳_ کاهش مصرف چربی های اشباع شده

۴_ کاهش شاخص گلیسمی یا قند

۵_ افزایش مصرف فیبر غذایی

۶_ کاهش ذخیره آهن

مطالعه این مقاله هم مفید است: گیاهان مفید برای کاهش وزن