دیباچه
نفت و گاز و صنایع انرژی از دیرباز رکن اصلی محور اقتصادی کشورهای دارای این ذخایر گرانبها بوده است.
اقتصاد ایران نیز با توجه به منابع و ثروتهای عظیم نفت و گاز در طول ادوار مختلف بطور عمده بر این صنعت استوار بوده ، هست و خواهد بود. در ایران نفت در وحله اول به عنوان یک منبع هنگفت انرژی، اقتصاد کشور را در سیطره خود قرار داده و رشد و توسعه اقتصادی را باعث گردیده و در وحله دوم ، استخراج و صادرات آن بهمراه محصولات و مشتقات مرتبط سبب درآمدهای کلان مملکتی و شهرت بسیار نزد ملل مختلف بوده است.
در سال 2001 ایران چهارمین تولید کننده نفت خام جهان بود. بر طبق آخرین آمار منتشره از مجلات نفت و گازتا کنون، ذخایر نفت ایران در حدود ۱۳۷ میلیارد بشکه می‌باشد که این عدد حدود ۱۰٪ کل ذخایر جهان را شامل می شود ، همچنین ایران دارای ۱۰۴۵ تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز طبیعی می‌باشد که حدود ۱۶٪ از ذخایر کل جهان را دربر می گیرد. تولیدات نفت و گاز ایران شامل گاز مایع، نفت کوره، گازوئیل، نفت سفید و نفتا می‌باشد.
بر اساس شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران بسیاری از میادین انرژی بصورت مشترک با سایر کشورهای همسایه می باشد که دسترسی هر چه سریعتر به این منابع از سوی طرفین سبب تحولی عظیم در پیشرفت ، اقتصاد ، آبادانی و ثروت آن کشور خواهد بود.
با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی به تدریج محاسبات دستی و فعالیتهای سنتی مانند ماکت سازی، نقشه کشی عملیات کاغذی و غیره جای خود را به سیستم های رایانه ای داده است. در این میان و با تولید نرم افزارهای مهندسی روند طراحی ، محاسبات و مدلسازی یک گام اساسی به جلو حرکت کرد و تحولی عظیم در صنعت را رقم زد.
با ظهور نرم افزار PDMS در سال 1974 نوید تغییر و انقلابی در صنعت طلوع کرد و این نرم افزار هوشمند طراحی و مدلسازی که توسط کمپانی AVEVA (CADCENTRE) انگلستان و با قابلیت انعطاف بالا و مدیریت بانک اطلاعاتی فوق العاده ایجاد شده بود در بازه زمانی 40 سال توانست تمام نرم افزار های رقیب و مشابه خود را پشت سر گذارد ، به طوری که در حال حاضر در اکثریت کشور های دنیا این نرم افزار پرچم دار طراحان و مدلسازان در صنایع مختلف انرژی می باشد.
تعریف این نرم افزار به گونه ای بوده که قابلیت طراحی و مدلسازی واحدهای مختلف فرآیندی را از صفر تا صد دارا می باشد . استفاده همزمان چندین کاربر ، خروجیهای متنوع و مختلف به سایر فرمتها و نرم افزارها ، بانک اطلاعاتی فوق العاده قوی ، امنیت بسیار بالا ، استفاده از پایگاه داده ها ، تعریف سطوح دسترسی مختلف بر مبنای نیاز پروژه ، امکان مدلسازی توسط دپارتمانها و شرکتهای مجزا و دهها ویژگی انحصاری و ممتاز دیگر سبب غیر قابل رقابت بودن آن در مدلسازی و طراحی صنایع مختلف انرژی در مقایسه با سایر نرم افزارها می باشد.
در کشورهای مختلف علی رغم هزینه های فوق العاده بالا در ارتباط با خرید یا اجاره این نرم افزار، بدلیل قابلیتهای فوق الذکر اکثریت شرکتهای قدر و معظم از این نرم افزار در مدلسازی و طراحی واحد فرآیندی استفاده می نمایند. مثال عملی این گفتار کسب رتبه اول در استفاده از این نرم افزار در بین شرکتهای اروپایی ، استرالیایی و کشورهای حوزه خلیج فارس می باشد.
در کشور عزیزمان ایران نیز این نرم افزار با تفاوتی چشمگیر نسبت به سایر رقبا به عنوان اولین و مهمترین نرم افزار طراحی و مدلسازی واحد فرآیندی در صنایع مختلف انرژی مشتمل بر نفت ، گاز ، آب و فاضلاب ، نیروگاههای بخار و اتمی ،صنعت فولاد ، صنایع تولید مس ، صنایع معدنی ، نساجی ، خطوط تولید رنگ ،واحدهای خوراکی ، ایستگاههای تقویت فشار و سایر صنایع مرتبط استفاده می شود.
در این بین تولید نسخه 12.1 این نرم افزار بدلیل جهش فوق العاده ، امکانات ، هوشمندی و قابلیتهای متنوع نسبت به نسخ قبلی بعنوان انقلابی در این نرم افزار به شمار می آید. امکان تحلیل داده های مختلف ، امکان استفاده در پروژه های چون ساخت ( AS-BUILT ) ، اتصال با داده های ابر نقاط ، درک خروجیهای اسکن لیزری، اتصال به P&ID ، لینکهای متعدد به سایر نرم افزارهای مهندسی و بازرگانی و در نهایت خیز بلند در جهت User Friend نمودن نرم افزار از مهمترین ویژگیهای آخرین نسخه نرم افزار تا حین نگارش کتاب می باشد.
با توجه به آنکه بسیاری از شرکتها و کاربران نرم افزار از نسخ پایینتر مانند 12 و 11.5 و 11.6 در پروژه ها استفاده می کنند در قسمتهایی که روش مدلسازی و تعاریف در این نسخ متفاوت بوده است ، هر قسمت و قابلیتهای مختلف آن تشریح شده است بطوریکه کلیه کاربران این نرم افزار صرفنظر از نسخه ایکه با آن مدلسازی می نمایند امکان استفاده از مرجع فوق را داشته باشند. با بیان دیگر در این کتاب علاوه بر بررسی مو شکافانه ی آخرین نسخه نرم افزار ، اطلاعات و موارد تکمیلی نسخ قبل نیز بطور کامل تحت پوشش قرار گرفته است.
بالغ بر 15 سال تجربه کاری در زمینه انجام و اجرای پروژه های مختلف درصنایع انرژی کشور ، انجام خدمات مشاوره در اکثریت شرکتهای مهندسی مشاور و کارفرمایان محترم ، آموزش بالغ بر 5000 نفر از مهندسان ، دانشجویان و علاقه مندان در بالاترین سطح آموزشگاه علمی و تخصصی آکادمیک کشور ( مجتمع فنی عالی نوین پارسیان ) ما را بر آن داشت که در طی مدت 2 سال و با حمایت و همکاری مقطعی بالغ بر 10 نفر از مهندسان و طراحان زبده کشور و با مدیریت اینجانبان، تالیف ، نگارش و گردآوری کاملترین مرجع طراحی و مدلسازی نرم افزار PDMS را به یاری خداوند متعال به جامعه مهندسی کشور تقدیم نماییم.
فی الواقع مهمترین دلیل همت ما در نگارش این مجموعه نفیس و ذی قیمت که حاصل سالیان سال تجربه تدریس ، تالیف و سابقه کاری مرتبط با ماژولهای مختلف نرم افزار در بالاترین سطح مهندسی کشور است، حمایت و یاری رسانی به مهندسان ، دانشجویان ، کاربران و علاقه مندان این نرم افزار جهت انجام پروژه های صنعتی کشور می باشد.
و از آنجایی که حضرت حافظ می فرمایند:
نه هر که چهره برافروخت، دلبری داند نه هر که آینه سازد، سکندری داند
هزار نکته‌ی باریک‌تر ز مو این‌جاست نه هر که سر بتراشد قلندری داند
ما بر آن شدیم تا فقدان مرجعی مناسب و راه گشا در بازار جهت استفاده مهندسان از قابلیتهای متعدد این نرم افزار و همچنین درخواست طیف گسترده ای از دانشجویان، همکاران و مهندسان عزیز در جهت نگارش مرجع قابل استناد در این صنعت را پاسخ گفته ، در این امر خطیر وارد شده و خداوند متعال را شاکریم که این فرصت را به ما اعطا نمود که دین خود را به همکاران خود و صنعت نفت و گاز کشور عزیزمان ادا نموده و فارغ از کوچکترین جنبه بازاری و یا نیاز به کسب شهرت و صرفا جهت کمک به علاقه مندانیکه در هیاهوی تبلیغات آموزشگاههای کم سابقه، اساتید کم تجربه و کتب رنگینی که متاسفانه کمترین سطح علمی را در خود ندارند ، به تالیف مجموعه فوق بپردازیم.
جهت استحضار خوانندگان ذکر این نکته ضروری است که مجموعه پیشرو بهیچوجه ترجمه اطلاعات از اسناد نسخ اصلی نرم افزار نبوده و در نگارش هر بند از توضیحات ، مثالها ، تمرینها و انجام پروژه های عملی از صنایع مختلف کشور روزها بلکه هفته ها زمان صرف شده است. اغراق نیست اگر بگوییم زمان لازم جهت تالیف این کتاب معادل فعالیت انجام یک پروژه مهندسی در طی مدت 2 سال و با نیروی تقریبی 10 الی 15 نفر بوده است.
متذکر می شویم دقت و وسواس مولفان در انتخاب مطالب ، مثالها ، تمرینها ، نحوه نگارش و سایر موارد در طی مدت 2 سال در بالاترین سطح ممکن صورت گرفته است. همچنین بایستی اذعان گردد که انتخاب ناشر نیز از مهمترین دغدغه های مولفان کتاب جهت تحویل این مرجع ذی قیمت جهت چاپ آن و تحویل به بازار علمی کشور بوده است و امروزه مفتخریم که انتشارات آفرنگ به مدیریت آقای دکتر کوروش عظیمی به دعوت ما پاسخ مثبت گفتند و زحمت چاپ این مجلد را بر عهده گرفتند.
کادر مجرب فنی و پاسخگویی مناسب ، کیفیت فوق العاده مجلدهای چاپ شده توسط انتشارات آفرنگ ، ارزش گذاری به کیفیت مطالب ارایه شده به ایشان ، بررسی فنی کلیه آثار چاپ شده آفرنگ توسط مدیریت مجموعه ، دقت و وسواس بی همتا در راهنمایی مخاطبان ، خوانندگان و اساتید و نگاه فرهنگی به اثر زیر چاپ از مهمترین وجه تمایز ایشان نسبت به سایر ناشران فعال در این سیطره بوده که ما را در همکاری با ایشان مصممتر از پیش نمود. مجددا از زحمات و تلاشهای مصرانه ایشان تشکر نموده و امیدواریم همواره در راس کیفیت و خدمت به صنعتهای مختلف مهندسی ، در این مسیر دشوار فرهنگی ممتاز و بی همتا باشند.
برخود واجب می دانیم که ازکلیه همکاران ، دوستان و مهندسان عزیز که در چاپ این مجموعه گرانبها ما رایاری نمودند تشکر نماییم . تشکر ویژه از آقایان مهندسین فاضل ، رجبی ، دهنایی ، همدانی و خانم مهندس نامدار که لطف شایانی در پیشبرد اثر فوق داشتند می نماییم.
از همکاران و مدیریت مجموعه مهندسی روبش صنعت که تمامی حمایتهای سخت افزاری و نرم افزاری را در چاپ این اثر فراهم نمودند و زمان لازم جهت بررسی ، بازنگری ، ویرایش و نگارش آنرا در اختیار اینجانب قرار دادند سپاسگزارم و امیدوارم در تمامی مراحل کاری و خدمتگزاری به صنعت مهندسی کشور موفق و پیشرو باشند.
این مجلد تقدیم به مهندسان و دانشجویانی است که در طی سالیان تالیف و چاپ این کتاب ، همواره به اینجانبان دلگرمی داده و انتظار دسترنج چندین ساله ی تدریس و تجربه فعالیت با این نرم افزار را بعنوان مرجعی مستند و قابل اطمینان داشته اند.
بهمین منظور و جهت رفع مشکلات احتمالی شما عزیزان و همچنین بروزرسانی دانش خود در ارتباط با آخرین مطالب پایپینگ و نرم افزارهای مرتبط با آن، سایت Plantdesign.ir جهت خدمات رسانی به شما عزیزان راه اندازی و امکان دسترسی به اطلاعات ، ماکروها ، نرم افزارها ، معرفی به کارفرمایان ، مشاوره در انجام پروژه های مهندسی ، آموزش تخصصی و اطلاعات در زمینه آخرین تکنولوژیها و نرم افزارهای مهندسی مهیا شده است . شما از طریق این وب سایت و طرح سوال خود در قسمت تماس با ما می توانید پشتیبانی 24 ساعته تیم مهندسی و همچنین مولفین مجموعه را داشته باشید. همچنین ارتباط مستقیم با اساتید و مولفان کتاب به شرح ذیل میسر می باشد:
m.ganjei@gmail.com
k1.asheghi@gmail.com
MASOUDSHAEF@GMAIL.com
عناوین و فصول مطرح شده در کتاب :
با توجه به اینکه ساختار نرم افزار PDMS به گونه ای طراحی شده است که مدلسازی و طراحی سه بعدی کلیه واحدهای فرآیندی را در بر گیرد ، تقسیم بندی فصول این کتاب بر مبنای ماهیت استفاده دپارتمانهای مختلف مهندسی جهت انجام فعالیتهای پروژه ای در نظر گرفته شده است:
در فصل اول کتاب پیکره و ساختار اصلی نرم افزار در قالب ماژولهای نرم افزار تشریح می شود ، این قسمت اطلاعات کلی و جامع از توانایی نرم افزار جهت به خدمت گیری دپارتمانهای مختلف مهندسی را بررسی و رویکرد نرم افزار در تولید مدارک خروجی واحدها را تشریح می سازد.
در فصل دوم کلیات مدلسازی و محیط کاری نرم افزار برای کاربران تشریح و آیکونهای کاربردی و منوهای مورد نیاز که در طول فعالیتهای طراحی و مدلسازی به کرات استفاده می شود رونمایی خواهد شد.
شایان ذکر است که مطالعه این فصل برای کلیه کاربرانیکه در در فصول مختلف نرم افزار فعالیت دارند اکیداً توصیه می شود و به عبارت دیگر حکم پیشنیاز مطالعه سایر فصول را جهت مدلسازی و طراحی بر عهده دارد.
فصل سوم و چهارم به منزله شریان و قلب کتاب می باشد که با رویکرد پاسخگویی به نیاز بیشمار کاربران و مخاطبان اصلی نرم افزار طراحی شده است. از آنجا که نقشه های خروجی و اجرایی دپارتمان لوله کشی و پایپینگ محصول مستقیم این نرم افزار می باشند ، عمده مخاطبان نرم افزار را می توان به گروههای مکانیک ، لوله کشی و شیمی اختصاص داد. دو فصل مذکور با تشریح مبانی مدلسازی و طراحی آغاز و با ذکر مثالهای متعدد و کاربردی سعی در تفهیم عناوین مختلف این فصول به کاربران دارد. نکات تکمیلی طراحی ، تمرینهای متعدد ، رعایت اصول مهندسی و بررسی و تحلیل مشکلات در پروژه های مختلف از مهمترین چشم اندازهای مولفان در تالیف این فصل بوده است.
فصل پنجم مختص مهندسان معماری ، عمران و سازه با گرایشهای مختلف می باشد که نحوه مدلسازی و طراحی قسمتهای اشاره شده در واحدهای فرآیندی را بطور کامل تشریح می سازد.
از آنجا که محیط ASL در نسخه جدید نرم افزار بطور کامل متفاوت و دگرگون شده است ، تشریح این فصل در قالب دو نسخه متفاوت 11 و 12 برای کاربران درنظر گرفته شده است که با توجه به رویکرد کاربران در استفاده از نسخ نرم افزار در پروژه های متفاوت امکان فراگیری را برای مهندسان عزیز فراهم می سازد.
فصل ششم مدلسازی تاسیسات در واحدهای مختلف فرآیندی را در تشریح می سازد و مثالهای مختلف در این قسمت سعی در جبران کاستیهای آموزشی در سیلابس آموزشگاههای مختلف برای کاربران عزیز دارد
در فصل هفتم و هشتم گزینه های مورد نیاز برای مدلسازی اجزا مختلف دپارتمانهای برق و ابزار دقیق بیان شده است . مدلسازی کابلها و سایر اجزای مورد نیاز از جمله مواردی است که در این کتاب بصورت انحصاری مطرح و جهت تفهیم آن مثالهای مختلفی ارایه شده است.
فصل نهم فصل مدیریتی نرم افزار می باشد ، چنانچه شما مخاطبی از گروه مدیران ، هماهنگ کننده ها و سرپرستان بخشها می باشید که مستقیما مدلسازی و طراحی نمی نمایید و از موارد مدیریتی نرم افزار مانند تولید گزارشها ، بررسی برخوردها و .... بهره می برید این فصل تمامی نیازهای مورد نیاز شما در نرم افزار PDMS را برطرف می نماید.
با توجه به اهمیت جانمایی المانها و تعیین مختصات مختلف آنها در نرم افزار محیطی به نام Model Editor تعبیه شده است که با توجه به امکانات فراوان آن می توان کلیه جانمایی المانهای متفاوت در واحد فرآیندی را از طریق این گزینه عملی نمود. به دلیل کاربرد حیاتی و فوق العاده آن فصل دهم اختصاص به تشریح این محیط از نرم افزار دارد.
و در نهایت فصل یازدهم برگ برنده شما در به چالش کشیدن اطلاعات فراگیری شده از کتاب و آشنایی عملی با مدارک پروژه و نحوه مدلسازی آن در نرم افزار می باشد.این فصل برگ زرینی در آموزش نرم افزار برای مخاطبان می باشد که بصورت کاملاً عملی کاربران را در موقعیت انجام پروژه قرار خواهد داد.
