امروزه انجمن‌ها و تشکل‌های دانشجویی نقش مهمی را در پیگیری مشکلات دانشجویان و استیفای حقوق آنها در دانشگاه‌ها ایفا می‌کنند اما برخی از این نهادها و سازمان‌ها فعالیت‌های گسترده‌تری از محدوده درون مرزی و قاره‌ای دارند.
به گزارش سرویس «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، انجمن‌های دانشجویی یا تشکل‌های دانشجویی، سازمان‌هایی هستند که از سوی دانشجویان و در داخل دانشگاه‌ها اداره می‌شوند. اعضای این تشکل‌ها را معمولا دانشجویان تشکیل می‌دهند. این تشکل‌ها اغلب وابسته به اتحادیه‌های دانشجویی هستند و هدف تشکل‌های دانشجویی معمولا تسهیل فعالیت‌ها و ترویج اندیشه‌هاست.
هرچند بیشتر این انجمن‌ها و تشکل‌های دانشجویی فعالیت ملی دارند اما برخی از آنها در قالب سازمان‌های بین‌المللی فعالیت می‌کنند که برخی از مهمترین آنها به شرح زیر است:
- شبکه جهانی دانشجویان برای همکاری با جهان تجارت (BBNM)
- هیئت دانشجویان فنی اروپا (BEST)
- انجمن مبارزه با سرطان
- انجمن دانشجویان مهندسی الکترونیک اروپا (EESTEC)
- شبکه دانشجویی «اراسموس»
- انجمن دانشجویان اروپایی مهندسی صنایع و مدیریت (ESTIEM)
- شبکه دانشجویان زمین‌شناسی اروپا
- انجمن بین‌المللی دانشجویان کشاورزی و علوم مرتبط (IAAS)
- انجمن بین‌المللی تبادل دانشجویان برای تجربیات فنی (IAESTE)
- انجمن فدراسیون بین‌المللی دانشجویان پزشکی (IFMSA)
- فدراسیون جهانی دانشجویان داروسازی (IPSF)
- انجمن بین‌المللی دانشجویان دامپزشکی (IVSA)
- انجمن بین‌المللی دانشجویان تاریخ (ISHA)
- انجمن ملی خوابگاه‌های دانشگاه و کالج (NACURH)
- انجمن دانشجویان در اکتشاف و توسعه فضا
در این گزارش همچنین به معرفی برخی از انجمن‌های دانشجویی قدیمی و بزرگ در چندین کشور مختلف که فعالیت بیشتر و دائمی در سطح ملی دارند پرداخته شده که به قرار زیر است:
بلژیک
انجمن دانشجویی «فلاندرز» در بلژیک که نقش منحصر به فردی در زندگی دانشجویان این کشور ایفا می‌کند. انجمن‌های دانشجویی در این کشور به طور مرسوم فعالیت‌های سیاسی انجام می‌دهند. جایگاه‌ها در این انجمن بسیار انعطاف‌پذیر هستند و بسته به نیازهای انجمن دانشجویی تغییر می‌کنند. انجمن‌های دانشجویی به طور سنتی عادت به شرکت در فعالیت‌های سیاسی داشتند اما امروزه بیشتر فعالیت‌های آن در موارد اجتماعی خلاصه می‌شود. انجمن‌های دانشجویی «فرانکوفون» در بلژیک نیز سنت‌هایی را دارند که قدمت آن به 100 سال قبل بازمی‌گردد. این سنت‌ها شامل استفاده از یک کلاه سنتی بلژیکی در میان اعضای آن است. مهمترین فعالیت این انجمن‌ها برپایی شرکت در فستیوال‌ها و جشن‌های مختلف است.
کانادا
قدیمی‌ترین تشکل دانشجویی در کانادا «انجمن آلما ماتر» در دانشگاه «کوئینز» این کشور است. این تشکل در حال حاضر وسیع‌ترین تشکل در زمینه حضور دانشجویان است. این انجمن همچنین با استخدام بیش از 500 دانشجو به یک بنگاه درآمدزا بدل شده است. فعالیت‌های این انجمن تا امروز تحت نظارت شورای آن بوده است. اعضای این شورای سه نفره سالانه انتخاب می‌شوند که شامل رییس، نایب رییس اجرایی و نایب رییس امور دانشگاهی هستند. پنج عضو هیات نیز هر کدام مسئول رسیدگی به فعالیت خاص مرتبط با زندگی دانشجویی هستند. به علاوه سه مدیر دیگر نیز مسئولیت نظارت بر 14 فعالیت صنفی انجمن «آلما ماتر» را برعهده دارند.
استونی
«انجمن دانشجویی استونی» بزرگترین و قدیمی‌ترین انجمن دانشجویی در این کشور است که تمام اعضای آن را دانشجویان مرد تشکیل می‌دهند. این انجمن در سال 1870 میلادی در دانشگاه «تارتو» تشکیل شد. این انجمن بیش از 800 عضو در استونی و خارج از آن دارد.
آلمان
در آلمان به رغم کمبود حمایت‌های دانشگاه‌ها و فشارهای ناشی از اختلافات، انجمن‌های دانشجویی بسیار پراکنده و متنوع هستند و عمدتا اعضای زیادی را جذب نمی‌کنند که البته معروف‌ترین آنها انجمن دانشجویی «Verbindungen» است.
هند
تشکل‌های دانشجویی هند نیز نقش مهمی را در مبارزه برای استیفای حقوق دانشجویان در این کشور ایفا می‌کنند.
اندونزی
انجمن‌ها و تشکل‌های دانشجویی در اندونزی از زمان مبارزات آزادی در این کشور به شکل قابل ملاحظه‌ای فعال شده‌اند که مهمترین این تشکل‌ها «انجمن اسلامی دانشجویان اندونزی» است.
ایرلند
در ایرلند انجمن‌های دانشجویی متعددی وجود دارند که فعالیت‌های متنوعی را پوشش می‌دهند. این فعالیت‌ها شامل مناظرات، فعالیت‌های هنری، فعالیت‌های تحت دانشکده، فعالیت‌های سیاسی و بازی‌های مختلف می‌شوند. میزان حمایت از این تشکل‌ها در هر دانشگاهی نسبت به دانشگاه‌های دیگر متفاوت است. این تشکل‌ها معمولا از سوی «هیئت رئیسه» دانشگاه و در راس آن یک بازرس اداره می‌شوند.
هلند
در هلند اشکال مختلفی از تشکل‌های دانشجویی فعالیت می‌کنند که عمده فعالیت‌های آنها معطوف به فعالیت‌های مذهبی، روابط اجتماعی، سنتی، فرهنگی و ورزشی شده است.
نروژ
تاریخ تشکل‌های دانشجویی در نروژ به سال 1813 میلادی بازمی‌گردد که «انجمن دانشجویان نروژ» در «اسلو» تاسیس شد. تشکل‌های اصلی دانشجویی نروژ در شهرهای اسلو، «تراندهایم» و «برگن» فعالیت می‌کنند. این انجمن‌ها در فعالیت‌هایی نظیر فراهم کردن خوابگاه‌های دانشجویی، تئاتر، مناظرات سیاسی، رادیویی و تلویزیونی و بحث‌های فرهنگی مشارکت می‌کنند.
سوئد
در سوئد نیز معمولا فعالیت‌های دوران فراغت از تحصیل توسط انجمن‌های دانشجویی برگزار می‌شوند. تشکل‌های دانشجویی سوئد تمامی موارد مربوط به فعالیت‌های فرهنگی – ورزشی دانشجویان را تحت پوشش قرار می‌دهند. انجمن‌های کوچکتر نیز عمدتا انجام فعالیت‌های مذهبی و سیاسی و سرگرمی را برعهده دارند.
به گزارش ایسنا، انجمن‌های دانشجویی در دانشگاه‌های اغلب کشورهای جهان براساس دسته‌بندی موضوعی فعالیت می‌کنند که بیشترین عناوین آنها عبارتند از:
- انجمن اجتماعی که هدف آن ترویج آداب اجتماعی در میان دانشجویان است.
- انجمن مناظره‌ای که هدف آن انجام مناظره‌ها و سخنرانی‌هاست.
- انجمن دانشکده‌ای که وظیفه هماهنگی و یکپارچگی دانشجویان یک دانشکده را برعهده دارد.
- انجمن فیلم که نمایش و نقد و بررسی فیلم‌ها از وظایف این انجمن است.
- انجمن‌های ورزشی و کوهنوردی که فعالیت‌های ورزشی و تفریحی را مدیریت می‌کنند.
- انجمن دانشجویان بین‌المللی که هدف آنها معرفی دانشجویان بین‌المللی به یکدیگر است.
