سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با بیان اینکه ایران در بین کشورهای منطقه از نظر شتاب علمی و نرخ رشد تولیدات علمی استثناست، گفت: ایران حدود یک‌چهارم بروندادهای علمی این منطقه را در اختیار دارد.
جعفر مهراد سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، در مورد پیشرفت‌های تولید علم کشورهای خاورمیانه، گفت: کشورهای ایران و ترکیه به همراه تعدادی از کشورهای عربی سهم خود را از بروندادهای علمی جهان در دهه اخیر افزایش داده‌اند.
به گفته مهراد، نتایج مربوطه از داده‌هایی که از پایگاه‌های استنادی استخراج می‌شود، نشان می‌دهد که این کشورها یک روند رو به رشد پژوهشی را طی می‌کنند.
وی ادامه داد: گرچه باید پذیرفت که علیرغم وجود تعداد زیادی از این کشورها با منابع غنی در منطقه، هنوز درصد کمی از بروندادهای علمی جهان به خاورمیانه تعلق دارد. به عبارت دیگر، این واقعیت را می‌پذیرم که در 10 سال اخیر بروندادهای علمی کشورهای منطقه تنها از 2 درصد به 4 درصد افزایش یافته است. مورد ایران و ترکیه در بین کشورهای منطقه از نظر شتاب علمی و نرخ رشد تولیدات علمی یک استثنا است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ضمن پرداختن به تولیدات علمی منطقه خاورمیانه و مقایسه آن با آمریکا گفت: سهم ایالات متحده از پژوهش‌های علمی جهان در طول یک دهه از 40 درصد به 29 درصد کاهش یافته است. در حالیکه منطقه خاورمیانه سهم خود را به نسبت افزایش داده است.
سرپرست ISC افزود: مطالعات ما نشان می‌دهد که کشورهایی دارای بهترین عملکرد پژوهشی هستند که پیشینه طولانی در پژوهش‌های علمی دارند. منطقه خاورمیانه برونداد غیر یکپارچه دارد و تولیدات علمی این کشورها با هم برابر و قابل مقایسه نیست.
مهراد گفت: ایران حدود یک چهارم از بروندادهای علمی این منطقه را در اختیار دارد. در دنیای عرب تنها مصر، عربستان سعودی و اردن با هم بیش از 90 درصد انتشارات پژوهشی را در میان سایر کشور های عربی به خود اختصاص داده‌اند.
به گفته وی، در دهه اخیر علاوه بر منطقه خاورمیانه، آمریکای لاتین نیز از نظر علمی با سرعت در حال توسعه است.
سرپرست ISC گفت: کشورهای خاورمیانه اصولا از نظر فعالیت‌های پژوهشی ضعیف هستند اما از نظر سنت‌های فکری قوی، که در این بین ایران و مصر در رأس این کشورها قرار دارند. ایران و ترکیه بر روی پژوهش‌های علمی سرمایه‌گذاری زیادی کرده‌اند بدون اینکه از قبل پایه پژوهشی محکمی داشته باشند.
مهراد معتقد است گرچه تعدادی از کشورهای خاورمیانه در حوزه آموزش عالی و تحقیقات علمی سرمایه گذاری‌های کلانی انجام داده اند مانند قطر، عربستان و امارات در 5 سال گذشته، اما توسعه علمی در این کشورها یک شبه اتفاق نخواهد افتاد. بسیاری از سیاست‌های پژوهش علمی این کشورها که دارای منابع غنی هستند در راستای ایفای نقش در سطح جهانی تنظیم شده‌اند و در طول 15 تا 20 سال آینده به نظر می‌رسد این کشورها بتوانند به سطح پژوهشی قابل توجهی توسعه یابند.
کلمات کلیدی: رشد علمی ایران در خاورمیانه، میزان رشد علمی ایران در خاورمیانه، رشد علمی ایران، رتبه علمی ایران در خاورمیانه، شتاب علمی و نرخ رشد تولیدات علمی ایران، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، ISC، تولیدات علمی منطقه خاورمیانه و مقایسه آن با آمریکا
