رييس دانشكده مهندسي علوم آب دانشگاه شهيد چمران اهواز با بيان اين كه تحصيل و علم نبايد باعث سرخوردگي جوانان شود، به ضرورت جامع‌نگري در برنامه‌ريزي‌هاي توسعه تحصيلات تكميلي به منظور هماهنگي با برنامه‌ريزي‌هاي توسعه اشتغال كشور تأكيد كرد و گفت: روند كنوني گسترش تحصيلات تكميلي با توجه به نبود كار براي فارغ‌التحصيلان، در آينده مشكلاتي براي مسئولان ايجاد مي‌كند.
دكتر سعيد برومندنسب درگفت‌وگو باخبرنگار دانشگاهي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) منطقه خوزستان، با بيان اينكه برنامه‌ريزي براي اشتغال فارغ‌التحصيلان مقاطع تحصيلات تكميلي انجام نشده يا به آن بسيار كم توجه شده است، عنوان كرد: متأسفانه تنها روي گسترش صرف تعداد ورودي‌هاي دوره‌هاي تحصيلات تكميلي كار مي‌شود اما به اين جنبه كه اين دانشجويان پس از فارغ التحصيلي بايد كجا كار كنند، زياد توجهي نشده است.
توجه صرف به توسعه كمي دوره‌هاي تحصيلات تكميلي چالش‌زاست
وي خاطرنشان كرد: برنامه‌ريزان كلان كشور بايد در توسعه تحصيلات تكميلي به اشتغال فارغ التحصيلان اين مقاطع توجه كنند تا يك فارغ‌التحصيل دكتري دنبال كاري نباشد كه قبلا به يك فارغ‌التحصيل كارشناسي داده مي‌شد، البته در حال حاضر همان كار هم براي يك فارغ‌التحصيل دكتري وجود ندارد و از اين جهت در آينده با مشكل مواجه خواهيم شد؛ تحصيل مطلوب است اما به شرطي كه برنامه‌ريزي براي اشتغال فارغ‌التحصيلان هم انجام شود.
رئيس دانشكده مهندسي علوم آب دانشگاه شهيد چمران اهواز تصريح كرد: برنامه‌ريزي‌هاي هماهنگ نبايد تنها در بحث توسعه تحصيلات تكميلي در تمام حوزه‌ها لحاظ شود بلكه اگر قرار است جمعيت كشور افزايش يابد، لازم است برنامه‌ريزي‌هايي در جهت افزايش امكانات بهداشتي، مسكن و تفريحي هم انجام شود در غير اين صورت اين توسعه جمعيتي به يك مشكل تبديل مي‌شود. مشكلاتي كه هم اكنون در جامعه وجود دارد ناشي از همين عدم توجه به رشد جمعيت و ايجاد يك جمعيت جوان هشت ميليوني است كه از توان و تخصص برخوردار است و متأسفانه به دليل عدم برنامه‌ريزي براي اين جمعيت جوان، دولت اكنون ناچار است با راه‌هاي مختلف آن‌ها را مشغول كند تا از مشكلات اجتماعي كاسته شود.
گسترش تحصيلات تكميلي بدون برنامه‌ريزي در آينده به عنوان يك مشكل بروز مي‌كند
برومندنسب همچنين در پاسخ به گلايه‌هاي صاحبان صنعت مبني بر مهارت نداشتن فارغ‌التحصيلان دانشگاهي خاطرنشان ساخت: داشتن نيروهاي متخصصي مانند نيروهاي جوان ايران آرزوي بسياري از كشورها مانند ايتاليا، آلمان و فرانسه است. متأسفانه در كشور ما به دليل آن كه براي به‌كارگيري اين فارغ‌التحصيلان برنامه‌ريزي نشده، گسترش تحصيلات تكميلي در آينده به عنوان يك مشكل بروز مي‌كند.
وي افزود: با وجود آن كه تمام تلاش مجموعه دانشگاه، دادن مهارت‌هاي كافي به دانشجويان است، كمبودها و خلاءهاي احتمالي مي‌تواند با ارتباط دانشگاه و مراكز صنعتي از طريق گذراندن بخشي از دوره تحصيلي دانشجويان در آن صنايع به عنوان كارآموزي، رفع شود كه البته اين كار در حال حاضر انجام مي‌شود به همين دليل زياد به گلايه‌هاي مسئوولان صنعت معتقد نيستيم. از سوي ديگر هنگامي كه خود را با فارغ‌التحصيلان فعلي مقايسه مي‌كنم، دانشجوياني كه اكنون تربيت مي‌شوند نسبت به حدود 20 سال گذشته از مهارت‌هاي بيشتري بهره‌مند هستند و از طرفي به علت فراگيري اصول در دانشگاه مي‌توانند نقايص مهارتي خود را در مدت كوتاهي رفع كنند.
فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌هاي كشور به راحتي در خارج از كشور مشغول به‌كار مي‌شوند
رئيس دانشكده مهندسي علوم آب دانشگاه شهيد چمران تصريح كرد: بخشي از دوره تحصيلات تكميلي انجام پايان‌نامه است كه در اين زمينه، دانشجو براي انجام يك كار پژوهشي پرورش داده مي‌شود و اين همان مهارت است. در حال حاضر بسياري از فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌هاي كشور به راحتي در خارج از كشور مشغول به‌كار مي‌شوند. اگر بپذيريم فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌هاي ما فاقد مهارت‌هاي لازم هستند، چه طور در كشورهاي ديگر به راحتي استخدام مي‌شوند؟
لزوم تقويت بخش ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها
برومندنسب با تأكيد بر لزوم تقويت بخش ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها، اظهارداشت: بايد بخشي از كارهاي پژوهشي دوره‌هاي تحصيلات تكميلي به صورت مشترك با ادارات و ارگان‌هاي مختلف كشور انجام شود و پايان‌نامه‌ها در ارتباط با اولويت‌هاي تحقيقاتي ارگان‌هاي مربوطه باشد. اين كار در كشورهاي خارجي انجام و موضوع تحقيقات دانشجويان در رابطه با نيازهاي ارگان‌هاي مرتبط انتخاب مي‌شود كه علاوه بر تأمين نيازهاي تحقيقاتي سازمان‌ها، رفع كمبودهاي دانشگاه و كسب مهارت براي دانشجو را به دنبال دارد.
وي افزود: در واقع بايد اعتباري براي انجام كارهاي تحقيقاتي سازمان‌ها در رابطه با نيازهاي پژوهشي آن‌ها منظور و آيين‌نامه‌هاي مربوطه براي واگذاري طرح‌هاي پژوهشي به دانشگاه‌ها، تدوين شود؛ در اين صورت تحقيقات دانشجويان در دوره‌هاي تحصيلات تكميلي خط و مشي پيدا مي‌كند. همچنين بروكراسي‌هاي اداري بايد ساده‌سازي شود زيرا بسيار اتفاق مي‌افتد كه تحقيق يك دانشجو به اتمام مي‌رسد اما طرح تحقيقاتي وي هنوز تصويب نشده و بودجه طرح داده نشده‌است. در واقع يك اختلاف زماني بين آغاز كار تحقيقاتي و تأمين بودجه توسط كارفرما وجود دارد كه لازم است كاغذ بازي‌ها و بروكراسي‌هاي پيچيده اداري تا حد امكان ساده شود.
رئيس دانشكده مهندسي علوم آب دانشگاه شهيد چمران اهواز درباره وضعيت فارغ‌التحصيلان اين دانشكده توضيح داد: دانشكده مهندسي علوم آب يك دانشكده تخصصي و تحصيلات تكميلي منحصر به فرد در كشور است كه تعداد دانشجويان تحصيلات تكميلي آن بيش از دانشجويان مقطع كارشناسي است؛ از سوي ديگر رشته‌هاي مهندسي علوم آب به گونه‌اي است كه تمام استان‌خوزستان مانند يك آزمايشگاه بزرگ در اختيار دانشجويان و اساتيد دانشكده قرار دارد. همچنين پتانسيل جذب دانشجو و توسعه تحصيلات تكميلي به ميزان 50 درصد ظرفيت موجود در دانشكده وجود دارد زيرا دانشكده مهندسي علوم آب قطب علمي آب در كشور است و به همين دليل اعتبارات خوبي به آن اختصاص داده مي‌شود اما هنوز نتوانستيم از تمام پتانسيل دانشكده و همكاران دانشمند خود جهت رفع نيازهاي صنعت استفاده كنيم كه بخشي از آن به همان پيچيدگي‌هاي اداري بر مي‌گردد.
توان جذب دانشجوي خارجي در رشته مهندسي علوم آب
برومندنسب تصريح كرد: در حال حاضر اين دانشكده در مقطع كارشناسي ارشد داراي پنج گرايش آبياري و زهكشي، سازه‌هاي آبي، مهندسي رودخانه، هيدرولوژي و منابع آب و مهندسي محيط زيست و در مقطع دكتري داراي سه گرايش آبياري و زهكشي، سازه‌هاي آبي و هيدرولوژي و منابع آب است و تاكنون دانشجويان زيادي تربيت كرده كه منشاء خدمات بسيار خوبي در سطح كشور بوده‌اند. در حال حاضر براي پذيرش دانشجوي خارجي هم آمادگي داريم و اين آمادگي به مسوولان دانشگاه و استان اعلام شده‌‌است اما هنوز اين رشته در پرديس بين‌المللي دانشگاه راه‌اندازي نشده است.
وي با بيان اينكه از چشم‌انداز 20 ساله كشور در حوزه گسترش تحصيلات تكميلي فراتر هستيم، خاطرنشان ساخت: در چشم انداز 20 ساله، نسبت دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تكميلي به دانشجويان كارشناسي 50 درصد پيش‌بيني شده در حالي كه هم اكنون اين نسبت در دانشكده مهندسي علوم آب بيش از 60 درصد است.
کلمات کلیدی: اشتغال فارغ‌التحصيلان تحصيلات تكميلي، دوره تحصیلات تکمیلی، اشتغال دانشجویان ارشد و دکتری، استخدام فوق لیسانس و دکتری
