شاخصهاي تدريس موفق (3) در این بخش ارائه شده است. این مقاله که در رابطه با شاخص های تدریس موفق است دو بخش دیگر هم دارد که در ادامه ارائه شده است.
برای مشاهده شاخصهاي تدريس موفق بخش اول کلیک کنید: شاخص های موفق تدریس 1
برای مشاهده شاخصهاي تدريس موفق بخش دوم کلیک کنید: شاخص های موفق تدریس 2
روشن است كه تعداد واحدهاي هر ماده درسي محدود ميباشد. از اين رو، لزوم آشنايي فراگير با أهمّ مطالب و اطلاعات عمومي و بعضاً مطالب تخصصي آشكار ميگردد؛ لذا بديهي است كه مطالب ارايه شده علاوه بر پوشش دادن تمامي سر فصلهاي تعيين شده، بايد با تعداد واحدهاي مربوط متناسب بوده و از اطناب يا ايجاز مخلّ به دور باشند كه اين موضوع نيز به طرح درسي كه از قبل تهيه مي شود، بستگي دارد. مطالبی که در این مقاله ارائه شده است برای مدرسین زبان انگلیسی، ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی، عربی و تمامی دروس دیگر موثر و مفید است.
استاد با تجربه ميداند كه مثلاً در يك جلسه 90 دقيقه اي چه حجمي از مطالب را مي توان ارايه كرد. البته لازم نيست استاد همه 90 دقيقه را به ارايه درس و بيان مطالب بپردازد.
اگر استاد همواره بيش از آنچه كه بايد در يك جلسه گفته شود، ارايه كند، علاوه بر اين كه مطالب عمق كافي را نخواهد داشت و فراگير هم از پذيرش و درك آن همه مطالب ناتوان خواهد بود، عملاً كلاسها زودتر از موعد مقرر تعطيل خواهد شد و برعكس اگر استاد هميشه كمتر از آنچه كه بايد گفته شود ارايه دهد، از ارايه همه سرفصل هاي تعيين شده باز خواهد ماند و يا در جلسات پاياني ترم حجم زيادي از مطالب باقيمانده را سربسته و خلاصه بيان خواهد كرد.
علاوه بر زمان، ظرفيت يادگيري فراگيران نيز از اهميت ويژه اي برخوردار است و بايد مورد توجه استاد قرار گيرد.
چنانچه مطلب، كمتر از ظرفيت فراگيران ارائه شود، موجب خستگي و بي حوصله شدن آنها نسبت به درس مي شود؛ و در حالت عكس نيز فراگيران با گمان اينكه توانايي فهم مطالب را ندارند، نسبت به درس بي علاقه مي شوند.
البته بايد توجه داشت كه در همه كلاسها نميتوان به يك صورت عمل كرد و براي همه آنها برنامه يكساني ارايه نمود؛ زيرا ظرفيت يادگيري فراگيران با توجه به زمان كلاس، رشته تحصيلي آنان، نوع بحث و.... متفاوت است و استاد متبحر به همه اين مسائل توجه دارد.
در هر حال، توجه به اين مهم ضمن تقويت توانايي يادگيري فراگيران و درك بهتر مطالب، موجب با نشاط نگه داشتن كلاس و جذابيت بيش از پيش درس ميگردد.
پیشنهاد ویژه ایران مدرس: چگونگی کسب درآمد بالا از کار و شغل تدریس خصوصی
روش تدريس، مجموعه فعّاليتهاي برنامهريزي شدهاي است كه در نهايت، نه براي ارائه تدريس بهتر، بلكه براي يادگيري بهتر به كار ميرود. بنابراين روشهاي تدريس، ابزاري هستند كه استاد، با تدبير و ابتكار خود آنها را بكار ميگيرد تا هدفهاي آموزشي مورد نظر بهتر تحقق يابند.
استاد بعد از انتخاب محتوا، بايد خط مشي و روش مناسب تدريس خود را انتخاب كند؛ چون روش او چگونگي فعّاليت فراگيران را براي رسيدن به هدفهاي آموزشي مشخص مي سازد.
آشنايي با روشهاي مختلف تدريس و به كارگيري آنها موجب ميشود كه هدفهاي تعليم و تربيت با سهولت بيشتر و در مدت زمان كوتاهتر تحقق يابند. لذا يكي از امور مهم و لازم براي هر استاد اين است كه به روشهاي مختلف تدريس آشنا باشد و از روش يا روشهاي مناسب استفاده كند و هر اندازه استاد با روشهاي مختلف تدريس آشنا باشد، در موقعيتهاي مختلف براي رسيدن به مقاصد آموزشي، آزادي عمل و توفيق بيشتري خواهد داشت.
طبيعي است كه پس از آشنايي استاد با روشهاي مختلف تدريس، در عمل و به هنگام ارايه درس با تشخيص موقعيت، هدف درس و... روشها و فنون مناسب را به كار خواهد گرفت؛ لذا توصيه ميشود كه روش تدريس همواره يكسان نباشد بلكه براي برقراري كلاس مطلوب و خارج شدن آن از يكنواختي، ايجاد نشاط علمي در كلاس و يادگيري مطلوب و منطقي فراگيران به كارگيري تلفيقي روشهاي مختلف توصيه ميشود.
پیشنهاد می شود مقاله آشنایی با روش های تدریس را هم بخوانید.
البته انتخاب روش تركيبي مناسب بستگي به عواملي دارد كه از آن جمله ميتوان به اين موارد اشاره داشت:
1. نوع موضوع و محتواي درس از لحاظ قابليت ارائه با روشهاي مختلف.
2. تعداد فراگيران
3. ميزان اطلاعات قبلي فراگيران از موضوع درس
4. ميزان وقت تعيين شده براي ارايه درس، كه هر چه وقت كمتري براي ارايه درس تعيين گردد، استفاده از روشهايي مثلِ پرسش و پاسخ نميتواند آن اهداف آموزشي تعيين شده را تحقق بخشد.
5. تسلّط علمي استاد و قدرت مديريت و اداره كلاس
6. حجم مطالبي كه مي بايست ارائه شود.
بدين ترتيب به ضرورت وجود طرح درس مناسب در فرآيند تدريس پي ميبريم؛ زيرا در چنين طرح درسي، روشها و فنون مناسب تدريس براي درسهاي مختلف پيشبيني شده و به استاد فرصت خواهد داد تا متناسب با آن دروس، شيوههاي مناسب تدريس را برگزيند.
مطالعه این مقاله هم می تواند مفید باشد: فنون روان شناختی در تدریس
منبع: نشريه معارف