آموزش زیست شناسی - دستگاه گوارش نشخوارکنندگان و گوارش در هیدر در این بخش ارائه شده است. برای مطالعه در زمینه دستگاه گوارش نشخوارکنندگان، گوارش در هیدر و .... ادامه این مطلب را بخوانید.
پیشنهاد ویژه ایران مدرس: دانلود تست کنکور سراسری زیست شناسی 1 - فصل چهارم: تغذیه و گوارش
دستگاه گوارش نشخوارکنندگان
دستگاه گوارش نشخوارکنندگان مانند گاو، گوسفند، گوزن و بز، برای استفاده از سلولز موجود در مواد غذایی سازگاری پیدا کرده است. معده این جانوران چهاربخش است و مواد گیاهی طی مراحی زیر از بخش های مختلف دستگاه گوارش عبور می کند.
1- جانور ابتدا مواد گیاهی را نیمه جویده از دهان وارد مری می کند.
2- مواد گیاهی نیمه جویده وارد سیرابی می شوند.
3- سپس مواد نیم جویده وارد نگاری می شوند.
4- بازگشت مواد غذایی از نگازی به مری و دهان
پیشنهاد می شود مقاله آموزش زیست شناسی - حرکات لوله ی گوارش و ساختار لوله گوارشی انسان را هم بخوانید.
5- جویدن مجدد مواد و سپس انتقال از دهان به مری
6- ورود مواد غذایی نشخوار شده به هزارلا (آب گیری)
7- انتقال مواد آب گیری شده به شیردان (گوارش شیمیایی)
8- ورود مواد گوارش یافته به روده
9- دفع مواد غذایی هضم نشده از مخرج
در رابطه با اجزا دستگاه گوارش نشخوارکنندگان به نکات زیر توجه کنید:
1-ترتیب ورود غذا (سیرابی->نگاری->هزارلا->شیردان)
2- ترتیب قرار گرفتن از جلو به عقب(نگاری->هزارلا->شیردان->سیرابی)
3- از نظر اندازه
4- سیرابی و نگاری: شروع گوارش شیمیایی سلولزی
5- شیردان: معده اصلی گاو است و گوارش شیمیایی نشاسته را انجام می دهد.
6- روده: محل کامل شدن گوارش شیمیایی و جذب غذاست.
در سیرابی و نگاری مقدار قابل توجهی از سلولز موجود در مواد گیاهی تجزیه می شوند. در شیردان آنزیم های گوارشی جانور، موجب گوارش شیمیایی غذا می شوند. در شیردان مواد غذایی همراه با باکتری هایی که با ان وارد شده اند گوارش می یابند و مقدار زیادی از مواد غذایی آماده جذب می شوند. باکتری ها با سرعت بسیار تولید مثل می کنند و بنابراین مقدار آنها تقریبا همیشه در لوله گوارش جانور ثابت می ماند. دستگاه گوارش نشخوارکنندگان به علت سازگاری بیش تری که برای زندگی باکتری های تجزیه کننده ی سلولز و گوارش کامل غذا پیدا کرده است، نسبت به علف خواران دیگر مانند فیل و اسی کارایی بیش تری دارد. علف خواران آنزیم تجزیه کننده سلولز را ندارند بلکه برای تجزیه سلولز و استفاده از مواد غذایی آن وابسته به باکتریهای تجزیه کننده سلولز مستقر در لوله گوارش خود هستند و بین آنها رابطه همزیستی از نوع هم یاری وجود دارد.
به صورت رایگان دانلود نمائید: دانلود کتاب زیست شناسی و آزمایشگاه 1 - زیست شناسی پایه دهم
گوارش در هیدر
هیدر جانوری ساده، ابتدایی و بی مهره از گروه کیسه تنان است که به دلیل داشتن کیسه گوارشی به این نام خوانده می شود. کیسه گوارشی فقط یک راه به خارج دارد آن دهان جاندار است. کیسه گوارشی به گوارش و توزیع غذا بین سلول های جاندار می پردازد. هیدر می تواند ذرات غذایی بسیار بزرگتر از سلول های خود را ببلعد.
مواد گوارش نیافته در کیسه گوارشی از طریق دهان به خارج رانده می شوند. کیسه گوارشی قابلیت انعطاف دارد و می تواند ذرات غذایی بزرگ را در خود جای دهد. هیدر جانداری صیاد است و صید خود را با نیش های زهری خود می کشد. جاندار با کمک بازوهای خود شکار را وارد دهان خود می کند.
در روی بازوهای هیدر سلول های خاصی به نام سلول گزنده وجود دارد. این سلول ها دارای نیش بوده و مقداری زهر در کیسه کنار انها ذخیره می شود. هنگامی که جانوری کوچک مانند سخت پوستان کوچک مثل دافنی به آنها نزدیک می شود این سلول ها نیش های زهری خود را به سوی صید پرتاب می کنند. این نیش ها در پیکر صید فرورفته و آن را فلج می کنند. سپس بازوها شکار را گرفته و سمت دهان هدایت می کند.
مطالعه مقاله چگونه زیست کنکور را 100 بزنیم هم پیشنهاد می شود.
نوعی دیگر از کیسه تنان به نام شقایق دریایی نیز روی بازوهای خود خارهای گزنده ای دارد که برای جانوران سمی است در حالی که دلقک ماهی ها از نیش این شقایق دریایی در امان اند و در میان بازوهای ان مخفی می شوند. بین دلقک ماهی ها و شقایق دریایی یک نوع همزیستی معروف به نام هم سفرگی وجود دارد که در آن یک طرف یعنی دلقک ماهی ها و طرف دیگر شقایق دریایی نه سود می برد نه زیان.
هنگامی که طعمه درون کیسه گوارشی هیدر قرار می گیرد (بلع)، بعضی از سلول های پوشاننده کیسه،آنزیم های هیدرولیز کننده ترشح می کنند تاژک هایی که از بعضی سلول ها بیرون زده اند غذا را با آنزیم های گوارشی مخلوط می کنند آنزیم هابخش نرم بدن صیدرا به ذرات کوچکتر تجزیه می کنند (گوارش برون سلولی). هنگامی که بعضی بخش های بدن شکار به ذرات کاملا ریز تبدیل شده این ذرات وارد سلول های پوشاننده کیسه گوارشی می شوند و بقیه مراحل گوارشی خود را درون سلول ها می گذرانند. (گوارش درون سلولی). باقی مانده بدن صید که گوارش نیافته است. از راه دهان خارج می شود. (دفع) بنابراین گوارش هیدر ابتدا برون سلولی و سپس درون سلولی است.
برای مشاهده لیست مدرسین زیست شناسی کلیک کنید: تدریس خصوصی زیست شناسی
منبع: ایران مدرس
