در این مقاله در رابطه با رگ های خونی و مویرگ ها از کتاب زیست دهم توضیحاتی ارائه می شود. رگ های خونی شامل سرخرگ ها،مویرگها ،سیاهرگ ها هستند. دیواره ی همه ی سرخرگ ها و سیاهرگ ها از سه لایه اصلی تشکیل شده است.
1-لایه ی داخلی ،یک لایه بافت پوششی سنگفرشی است که در زیر آن غشای پایه قرار گرفته است.
2-لایه ی میانی، ماهیچه ی صاف است که همراه این لایه رشته های کشسان زیادی وجود دارد.
3-لایه ی خارجی،بافت پیوندی است.
برای مشاهده لیست مدرسین فعال در زمینه تدریس خصوصی زیست دهم و سایر مقاطع بر روی عبارت تدریس خصوصی زیست شناسی کلیک کنید.
سرخرگ ها:
کار سرخرگ ها حفظ پیوستگی خون،کمک به فشار خون و هدایت خون می باشد. با انقباض بطن ها مقدار زیادی خون با فشار وارد سرخرگ می شود. دیواره ی سرخرگ ها به علت بافت ماهیچه ای و کشسان زیاد گشاد می شوند و حجم زیادی از خون را در خود جای می دهند. با ورود خون به سرخرگ های کوچک،قطر این رگ ها تغییر زیادی پیدا نمی کند و در برابر خون مقاومت می کنند. میزان مقاومت در زمان انقباض ماهیچه ی صاف بیشتر و در هنگام استراحت کمتر می شود. میزان کم و زیاد شدن مقاومت ، میزان ورود خون به مویرگ ها را تنظیم می کند.
مطالعه مقاله چگونه برای امتحان و کنکور زیست بخوانیم هم مفید است.
فشار خون:
نیرویی است که از سوی خون بر دیواره سرخرگ وارد می شود و ناشی از انقباض دیواره ی بطن ها یا سرخرگ هاست. بیشتر سرخرگ ها برای محافظت بیشتر در قسمت های عمقی هر اندام قرار گرفته اند به علت فشار زیاد در سرخرگ ها در صورت بریدگی خون با فشار خارج می شود که برای بدن خطرناک است. فشار خون مربوط به سرخرگ آئورت و انشعابات سرخرگ آئورت است. و به کمک دستگاه فشار خون می توان فشار خون را اندازه گرفت. معمولا فشار خون با دو عدد (معمولا 120 روی 80) بیان می کنند .این دو عدد به ترتیب معرف فشار بیشینه و فشار کمینه بر حسب میلی متر جیوه است. فشار بیشینه فشاری است که انقباض بطن چپ روی دیواره سرخرگ وارد می کند و فشار کمینه مربوط به استراحت قلب است. نوشیدن قهوه موجب افزایش ضربان قلب و افزایش فشار خون می شود.
توصیه می شود این مقاله را هم بخوانید: بهترین استاد زیست کنکور
مویرگ ها
دیواره ی مویرگ ها از یک لایه بافت پوششی همراه با غشای پایه ساخته شده اند. غشای پایه در سطح بیرونی مویرگ ها نوعی صافی برای محدود کردن عبور مولکول ها بسیار درشت را به وجود می آورد. در مویرگ لبه ی یاخته های پهن و نازک روی هم قرار گرفته اند و منافذی را به وجود می آورند که عبور مواد را امکان پذیر می سازد.
سرخرگ های کوچک به مویرگ ها منتهی می شوند و امکان تبادل مواد بین خون و یاخته های بدن را فراهم می کند. به علت کم بودن فاصله ی مویرگ تا یاخته های بدن. تبادل سریع مواد از طریق انتشار را آسان تر می کند. فاصله ی بیشتر یاخته های بدن تا مویرگ هها حدود 02% میلی متر است. اندازه و تعداد منافذ مویرگ در بافت های مختلف بدن بسیار متفاوت است. مثلا مویرگ های مغز ممکن است هیچ منفذی نداشته باشند، ولی در مویرگ های جگر و طحال منافذ پزرگی وجود دارد که مولکول های درشت می توانند ار آنها عبور کنند.
مطالعه این مقاله هم پیشنهاد می شود: چگونه زیست کنکور را 100 بزنیم
انواع مویرگ ها
1-مویرگ های پیوسته: یاخته های بافت پوششی بسیار به هم نزدیک هستند و ارتباط تنگاتنگی با هم دارند که ورود و خروج مواد را به شدت کنترل می کنند.
2-مویرگ ها ی منفذ دار: یاخته های بافت پوششی منافذ گسترده دارند که با لایه ای پروتئینی پوشیده شده اند و عبور مولکول های درشت مثل پروتئین ها را توسط این لایه پروتئینی محدود می کند. در کلیه ها، روده و غدد درون ریز وجود دارند. غدد درون ریز مثل غدد تیروئید .پاراتیروئید ، غدد فوق کلیه، بخشی از لوزالمعده و هیپوفیز پیشین هستند.
رایگان دانلود کنید: دانلود رایگان سوال، جزوه و تست کنکور زیست شناسی
3-مویرگ های ناپیوسته: فاصله ی یاخته های بافت پوششی بسیار زیاد است و تشکیل حفره را می دهند که مولکول های درشت می توانند از آنها عبور کنند. در مغز استخوان،جگر و طحال وجود دارند.
منبع: ایران مدرس
