دندانپزشک به تشخیص و درمان بیماریهای دهان و دندان میپردازد و از همینرو شاید بهتر باشد که عنوان این رشته را دهانپزشکی گذاشت.
در گذشته دندانپزشکی را مساوی با دندانسازی میدانستند. اما امروزه دندانسازی تنها بخشی از دندانپزشکی است. رشته دندانپزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه رعایت بهداشت، پیشگیری و درمان بیماریهای دهان و دندان را آموزش میدهد.
پیشنهاد ویژه ایران مدرس: رایجترین سؤالات داوطلبان آزمون دستیاری دندانپزشکی
دندانپزشکی یک علم تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تامین میکند. همچنین به یاری این علم میتوان بسیاری از بیماریها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.
محتوای دوره:
این مقطع دارای دو دوره مجزای ۲ و ۴ ساله است.
علوم پایه :
که در ۲ سال اول دانشجویان واحدهای علوم پایه مثل بیوشیمی، آناتومی، بافتشناسی، فیزیولوژی، ژنتیک، میکروبشناسی و ایمنیشناسی را میگذرانند.
کارآموزی :
بعد از ۲ سال وارد دوره تخصصی دندانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمینه آسیبشناسی فک و دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، پروتزهای ثابت و اکلوژن، پروتزهای متحرک و فک و صورت ، پریودنتولوژی، ترمیمی و مواد دندانی، بیماریهای دهان و دندان، جراحی دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان و رادیولوژی دهان و فک و صورت میگذرانند. و در نهایت میتوانند بیماریهای دهان و دندان را تشخیص داده و در حد یک دندانپزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند.
پیشنهاد می شود مقاله نگاهی به 10 دستاورد فناورانه پزشکی تأثیرگذار در سال 2013 را هم بخوانید.
عدهای دندانپزشکی را با کار عملی و تکنیکی صرف، یکی میدانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فراگرفته اما در علوم پایه ضعیف باشد، در نهایت یک دندانساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان را فراگرفته است اما از علم پزشکی بینصیب میباشد.
آینده شغلی ، بازار کار، درآمد:
امروزه در کشور ایران نزدیک به ۱۲ هزار دندانپزشک وجود دارد و از سوی دیگر سالانه ۱۸ دانشکده دندانپزشکی دولتی و خصوصی موجود در کشور بیش از ۱۰۰۰ دندانپزشک تربیت میکنند. حال سوال اینجاست که آیا برای این تعداد فارغالتحصیل رشته دندانپزشکی فرصتهای کاری وجود دارد؟
امروزه در کشور ایران فرصتهای شغلی برای دندانپزشکان جوان به دو دلیل عمده محدودتر شده است که یکی از این دلایل پیشرفت بهداشت در کشور ایران است است. یعنی خوشبختانه کشور ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان در جهت پیشگیری و اهداف بهداشتی حرکت کرده و بسیاری از بیماریها را مهار و کنترل کرده است. در نتیجه مردم کمتر به پزشکان و دندانپزشکان مراجعه میکنند. از سوی دیگر در چند سال اخیر رشد پزشکان و دندانپزشکان نسبت به نرخ رشد جمعیت افزایش یافته است. برای مثال اگر تا ۲۰ سال قبل به ازای هر ۲۵ هزار نفر یک دندانپزشک وجود داشت حال به ازای هر ۵ یا ۶ هزار نفر یک دندانپزشک وجود دارد. البته ذکر عوامل فوق به معنای آن نیست که هیچ فرصت شغلی برای دندانپزشکان جوان وجود ندارد بلکه در بسیاری از شهرستانهای کشور، ایران هنوز شاهد کمبود دندانپزشک هستیم. یعنی در حالی که در بعضی از نقاط کشور به ازای هر ۲ هزار نفر یک دندانپزشک داریم، در نقاط محروم کشورمان به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر یک دندانپزشک وجود دارد.
افزایش تعداد دندانپزشک و بیکاری دندانپزشکان جوان :
افزایش تعداد دندانپزشکان جوان بیکار تنها مشکل ایران نیست چون طبق بررسیها و پیشبینیهای جوامع علمی خارج از ایران ، در سال ۲۰۳۰ میلادی بهداشت دهان و دندان مردم به اندازهای خوب خواهد بود که دندانپزشکی عمومی به بخشی از پزشکی عمومی برخواهد گشت و رشته دندانپزشکی تنها جنبه تخصصی پیدا میکند.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه :
عدم تسلط بر علوم پایه و زبان انگلیسی، دانشجو را از مقولات علمی دور میکند و صرفا به او توانایی انجام کارهای عملی این رشته را میدهد.
هرآنچه که یک دانشآموز در درس زیستشناسی دوره دبیرستان خود فرا میگیرد به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد بخصوص دو بخش فیزیولوژی و آسیبشناسی که دانشجویان دندانپزشکی در دو سال اول تحصیل خود با وسعت و عمق بیشتری نسبت به دوره دبیرستان مطالعه میکنند.
همچنین دانشجوی این رشته باید از دستهایی ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان نیاز به دستهایی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام داد.
برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی و قابلیت انجام کارهای بسیار دقیق علمی، عملی، کلینیکی برای داوطلبان این رشته بسیار ضروری است. خلاقیت و مهارت در کار دست و همچنین برخورداری از خلاقیت و دید هنری، دانشجو را در انجام کارهای عملی این رشته و انجام مهارتهای لازم در پیاده کردن آموختههای آن، کمک بسیار میکند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
امکان ادامه تحصیل فوق دکترا در رشتههای مختلف دندانپزشکی در ایران وجود دارد.
مطالعه مقاله آشنایی با رشته و دانش انفورماتیک پزشکی هم می تواند مفید باشد.
تعداد و عناوین واحدهای اصلی و اختصاصی:
طول دوره دندانپزشکی پنج سال است و درسهای آن در سه بخش : عمومی ، پایه و اختصاصی برنامهریزی شده است که از لحاظ نحوه تعلیم و تدریس، به درسهای نظری ، عملی نظری، عملی تقسیم میشود.
این دوره شامل دو مرحله است:
مرحله اول (۵/۱ سال) :
در این مرحله دانشجویان درسهای نظری و عملی علوم پایه و عمومی را در دانشگاه (کلاس و آزمایشگاه) میگذرانند.
مرحله دوم (۵/۳ سال) :
در این مرحله دانشجویان درسهای تخصصی را در دانشگاه (کلاس و بخشهای کلینیکی) فرا میگیرند و به منظور برخورداری از کارایی آموزشی- درمانی، بیشتر این دوره تحصیلی را در بخشهای کلینیکی دانشکده و بیمارستانهای وابسته به ارایه خدمات بهداشتی و درمانی میپردازند؛ لازم به تذکر است که گذراندن درسهای پایه برای ورود به دوره کلینیکی (مرحله دوم) ضروری است.
نظام آموزشی مطابق آییننامه مصوب شورای عالی برنامهریزی است و هر واحد درس نظری ۱۷ ساعت و هر واحد درس عملی ۳۴ ساعت است. کل واحدهای درسی این دوره ۲۰۳ واحد است.
درسهای پایه
درس های پایه به درسهایی گفته میشوند که زمینهساز ورود دانشجو به درسهای اصلی و تخصصی و فراگیری آنهایند. در این رشته درسهای پایه جمعا به تعداد ۴۳ واحد درسی است که عبارتند از: فیزیک پزشکی ، بیوشیمی ، بافتشناسی انسانی، جنینشناسی، تشریح ، ژنتیک انسانی، میکروبشناسی، ایمنی شناسی، فیزیولوژی، روانشناسی عمومی، آسیبشناسی عمومی.
درسهای اختصاصی
درسهای تخصصی به درسهایی گفته میشود که اطلاعات و آگاهیهای لازم را درباره رشته تخصصی به دانشجو داده، او را با مفاهیم تخصصی و عمده رشته مورد نظر آشنا میکند و آموزشهای لازم را به او میدهند.
در رشته دندانپزشکی درسهای تخصصی عبارتند از: کالبدشناسی و مرفولوژی دندان، زبان خارجی اختصاصی، جنین و بافتشناسی فک و دهان ، آسیبشناسی دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، بیماریهای دهان و تشخیص ، بیولوژی دهان، پریودنتولوژی، دندانپزشکی ترمیمی(پروتز متحرک پارسیل، پروتز ثابت ، پروتز کامل) جراحی دهان و فک و صورت ، دندانپزشکی کودکان، رادیولوژی دهان ، گوش و حلق و بینی ، نظام پزشکی و طب قانونی، بهداشت عمومی و اکولوژی ، بهداشت محیط زیست ، دندانپزشکی مجتمعی ، بیماریهای روانی ، بیماریهای درونی، فارماکولوژی ، بهداشت دهان و تغذیه و ندانپزشکی پیشگیری مواد دندانی و پایاننامه (رساله).
دانشجویان در سال چهارم با تایید استاد راهنما، موضوعی را برای پایاننامه انتخاب وراجع به آن تحقیقاتی را آغاز مینمایند، ولی واحد پایاننامه در سال آخر محاسبه خواهد گردید که در آن زمان دانشجو پایاننامه را به هیات داوران منتخب ارایه و از آن دفاع مینماید.
خلاصهای از مطالب مطرح شده بعضی از درسهای تخصصی الزامی:
اندودنتیکس: مطالب این درس شامل بررسی اتیولوژی، تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریهای پالپی و بافتهای نگهدارنده دندانناشی از ضایعات پالپ به منظور حفظ سلامت و نگهداری دندانهای طبیعی است.
بیماریهای دهان و تشخیص : در درس بیماریهای دهان و تشخیص، به شناسایی ، تشخیص کلینیکی و پاراکلینیکی ضایعات حفره دهان و درمان ضایعات مخاطی آن و ارتباط آن با سایر بیماریهای بدن پرداخته میشود.
پروتزهای دندانی: در این درس در ارتباط با مسایل ترمیمی و بازسازی دستگاه جونده (دندانها و ساختمان مجاور کناری صورت) از طریق پروتزهای ثابت، متحرک (پارسیل و کامل) و فک و صورت بحث میشود. همچنین مسایل مربوط به اصول اکلوژن در این رشته مورد تدریس علمی عملی قرار میگیرد.
رادیولوژی: درس رادیولوژی یکی از درسهای دندانپزشکی و از علوم اساسی جهت دستیابی و شناسایی حالات طبیعی و غیرطبیعی استخوان فکها و دندانها میباشد.
دندانپزشکی کودکان: درس دندانپزشکی کودکان، قسمتی از درسهای دندانپزشکی است که شامل : تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری دهان و دندان کودکان، معلولان و معلولان ذهنی و شناسایی رابطه آن با سلامت عمومی آنها میباشد.
دندانپزشکی ترمیمی : این درس شامل بررسی اتیولوژی ، تشخیص ، پیشگیری و درمان و ترمیم ضایعات بافتهای سخت دندانی به منظور حفظ سلامت و زیبایی دندانهای طبیعی و بافتهای نگهدارنده آنهاست.
رشته های مشابه و نزدیک به این رشته :
وجوه مشترک علمی وسیعی که این رشته با رشته پزشکی دارد، به دندانپزشک این مهارت را میدهد تا با شناخت همه جانبه ساختمان بدن و فیزیوپاتولوژی آن خدمات و درمانهای لازم را در راستای تخصصی خود ارایه دهد.
وضعیت نیاز کشور ایران به این رشته در حال حاضر :
اگرچه اهمیت رشته دندانپزشکی در شهرهای بزرگ و متوسط تا حدود زیادی روشن است، اما متاسفانه هنوز این رشته نتوانسته است ارزش والای خود را در شهرهای کوچک و روستاها، آنچنان که باید نشان دهد. گرایش روزافزون داوطلبان به این رشته و مراجعه رو به افزایش شهروندان به شاغلان این حرفه ، میتواند اهمیت قابل ملاحظه و نیاز به متخصصان را در این رشته ، حتی در مقایسه با سایر رشتههای پزشکی به وضوح نشان دهدنکات تکمیلی :
دشواریها و مشکلات تحصیل در این رشته :
دندانپزشکی حرفهای است که با کارهای عملی بر روی بیمار همراه است، بنابراین امکان انتقال بیماریهای عفونی مثل هپاتیت یا ایدز از بیمار به پزشک بسیار زیاد است و دندانپزشکان باید همواره به اصول کنترل عفونت توجه داشته باشند چون یک کوتاهی یا اشتباه میتواند برای آنها عواقب ناخوشایندی داشته باشد. همچنین یک دندانپزشک باید بطور مرتب نرمش و ورزش کند تا دچار کمردرد و پادرد مزمن نگردد.
منبع: www.beytoote.com
----------------------------------------------
پیشنهاد می کنیم مقاله آشنایی با رشته دندانپزشکی را هم بخوانید.
رشته دندانپزشکی
دندانپزشک به تشخيص و درمان بيماریهای دهان و دندان میپردازد و از همينرو شايد بهتر باشد که عنوان اين رشته را دهانپزشکی گذاشت .
در گذشته دندانپزشکی را مساوی با دندانسازی میدانستند. اما امروزه دندانسازی تنها بخشی از دندانپزشکی است. رشته دندانپزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه رعايت بهداشت، پيشگيری و درمان بيماریهای دهان و دندان را آموزش میدهد .
دندانپزشکی يک علم تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زيبايی و ادا کردن کلمات تامين میکند. همچنين به ياری اين علم میتوان بسياری از بيماریها را در مراحل اوليه شناخت و از پيشرفت آن جلوگيری نمود .
محتوای دوره :
اين مقطع دارای دو دوره مجزای ۲ و ۴ ساله است .
علوم پايه :
که در ۲ سال اول دانشجويان واحدهای علوم پايه مثل بيوشيمی، آناتومی، بافتشناسی، فيزيولوژی، ژنتيک، ميکروبشناسی و ايمنیشناسی را میگذرانند
کارآموزی :
بعد از ۲ سال وارد دوره تخصصی دندانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمينه آسيبشناسی فک و دهان، ارتودنسی، اندودنتيکس، پروتزهای ثابت و اکلوژن، پروتزهای متحرک و فک و صورت ، پريودنتولوژی، ترميمی و مواد دندانی، بيماریهای دهان و دندان، جراحی دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان و راديولوژی دهان و فک و صورت میگذرانند. و در نهايت میتوانند بيماریهای دهان و دندان را تشخيص داده و در حد يک دندانپزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند .
عدهای دندانپزشکی را با کار عملی و تکنيکی صرف، يکی میدانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنيک اين رشته را فراگرفته اما در علوم پايه ضعيف باشد، در نهايت يک دندانساز خواهد شد يعنی چنين فردی کار روی دندان را فراگرفته است اما از علم پزشکی بینصيب میباشد .
آينده شغلی ، بازار کار، درآمد :
امروزه در کشور ايران نزديک به ۱۲ هزار دندانپزشک وجود دارد و از سوی ديگر سالانه ۱۸ دانشکده دندانپزشکی دولتی و خصوصی موجود در کشور بيش از ۱۰۰۰ دندانپزشک تربيت میکنند. حال سوال اينجاست که آيا برای اين تعداد فارغالتحصيل رشته دندانپزشکی فرصتهای کاری وجود دارد؟
امروزه در کشور ايران فرصتهای شغلی برای دندانپزشکان جوان به دو دليل عمده محدودتر شده است که يکی از اين دلايل پيشرفت بهداشت در کشور ايران است است. يعنی خوشبختانه کشور ايران نيز مانند ساير کشورهای جهان در جهت پيشگيری و اهداف بهداشتی حرکت کرده و بسياری از بيماریها را مهار و کنترل کرده است. در نتيجه مردم کمتر به پزشکان و دندانپزشکان مراجعه میکنند. از سوی ديگر در چند سال اخير رشد پزشکان و دندانپزشکان نسبت به نرخ رشد جمعيت افزايش يافته است. برای مثال اگر تا ۲۰ سال قبل به ازای هر ۲۵ هزار نفر يک دندانپزشک وجود داشت حال به ازای هر ۵ يا ۶ هزار نفر يک دندانپزشک وجود دارد. البته ذکر عوامل فوق به معنای آن نيست که هيچ فرصت شغلی برای دندانپزشکان جوان وجود ندارد بلکه در بسياری از شهرستانهای کشور، ايران هنوز شاهد کمبود دندانپزشک هستيم. يعنی در حالی که در بعضی از نقاط کشور به ازای هر ۲ هزار نفر يک دندانپزشک داريم، در نقاط محروم کشورمان به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر يک دندانپزشک وجود دارد .
افزايش تعداد دندانپزشک و بيکاری دندانپزشکان جوان :
افزايش تعداد دندانپزشکان جوان بيکار تنها مشکل ايران نيست چون طبق بررسیها و پيشبينیهای جوامع علمی خارج از ايران ، در سال ۲۰۳۰ ميلادی بهداشت دهان و دندان مردم به اندازهای خوب خواهد بود که دندانپزشکی عمومی به بخشی از پزشکی عمومی برخواهد گشت و رشته دندانپزشکی تنها جنبه تخصصی پيدا میکند .
توانايیهای مورد نياز و قابل توصيه :
عدم تسلط بر علوم پايه و زبان انگليسی، دانشجو را از مقولات علمی دور میکند و صرفا به او توانايی انجام کارهای عملی اين رشته را میدهد .
هرآنچه که يک دانشآموز در درس زيستشناسی دوره دبيرستان خود فرا میگيرد به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد بخصوص دو بخش فيزيولوژی و آسيبشناسی که دانشجويان دندانپزشکی در دو سال اول تحصيل خود با وسعت و عمق بيشتری نسبت به دوره دبيرستان مطالعه میکنند .
همچنين دانشجوی اين رشته بايد از دستهايی ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسياری از کارهای دندانپزشکی از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان نياز به دستهايی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن کارهای ظريف دندانپزشکی را انجام داد .
برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی و قابليت انجام کارهای بسيار دقيق علمی، عملی، کلينيکی برای داوطلبان اين رشته بسيار ضروری است. خلاقيت و مهارت در کار دست و همچنين برخورداری از خلاقيت و ديد هنری، دانشجو را در انجام کارهای عملی اين رشته و انجام مهارتهای لازم در پياده کردن آموختههای آن، کمک بسيار میکند .
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر :
امکان ادامه تحصيل فوق دکترا در رشتههای مختلف دندانپزشکی در ايران وجود دارد .
تعداد وعناوين واحدهای اصلی و اختصاصی :
طول دوره دندانپزشکی پنج سال است و درسهای آن در سه بخش : عمومی ، پايه و اختصاصی برنامهريزی شده است که از لحاظ نحوه تعليم و تدريس، به درسهای نظری ، عملی نظری، عملی تقسيم میشود .
اين دوره شامل دو مرحله است :
مرحله اول (۵/۱ سال) :
در اين مرحله دانشجويان درسهای نظری و عملی علوم پايه و عمومی را در دانشگاه ( کلاس و آزمايشگاه) میگذرانند .
مرحله دوم (۵/۳ سال ) :
در اين مرحله دانشجويان درسهای تخصصی را در دانشگاه (کلاس و بخشهای کلينيکی) فرا میگيرند و به منظور برخورداری از کارايی آموزشی- درمانی، بيشتر اين دوره تحصيلی را در بخشهای کلينيکی دانشکده و بيمارستانهای وابسته به ارايه خدمات بهداشتی و درمانی میپردازند؛ لازم به تذکر است که گذراندن درسهای پايه برای ورود به دوره کلينيکی (مرحله دوم) ضروری است .
نظام آموزشی مطابق آييننامه مصوب شورای عالی برنامهريزی است و هر واحد درس نظری ۱۷ ساعت و هر واحد درس عملی ۳۴ ساعت است. کل واحدهای درسی اين دوره ۲۰۳ واحد است .
درسهای پايه
درس های پايه به درسهايی گفته میشوند که زمينهساز ورود دانشجو به درسهای اصلی و تخصصی و فراگيری آنهايند. در اين رشته درسهای پايه جمعا به تعداد ۴۳ واحد درسی است که عبارتند از: فيزيک پزشکی ، بيوشيمی ، بافتشناسی انسانی، جنينشناسی، تشريح ، ژنتيک انسانی، ميکروبشناسی، ايمنی شناسی، فيزيولوژی، روانشناسی عمومی، آسيبشناسی عمومی .
درسهای اختصاصی
درسهای تخصصی به درسهايی گفته میشود که اطلاعات و آگاهيهای لازم را درباره رشته تخصصی به دانشجو داده، او را با مفاهيم تخصصی و عمده رشته مورد نظر آشنا میکند و آموزشهای لازم را به او میدهند .
در رشته دندانپزشکی درسهای تخصصی عبارتند از : کالبدشناسی و مرفولوژی دندان، زبان خارجی اختصاصی، جنين و بافتشناسی فک و دهان ، آسيبشناسی دهان، ارتودنسی، اندودنتيکس، بيماريهای دهان و تشخيص ، بيولوژی دهان، پريودنتولوژی، دندانپزشکی ترميمی(پروتز متحرک پارسيل، پروتز ثابت ، پروتز کامل ) جراحی دهان و فک و صورت ، دندانپزشکی کودکان، راديولوژی دهان ، گوش و حلق و بينی ، نظام پزشکی و طب قانونی، بهداشت عمومی و اکولوژی ، بهداشت محيط زيست ، دندانپزشکی مجتمعی ، بيماريهای روانی ، بيماريهای درونی، فارماکولوژی ، بهداشت دهان و تغذيه و ندانپزشکی پيشگيری مواد دندانی و پاياننامه (رساله ).
دانشجويان در سال چهارم با تاييد استاد راهنما، موضوعی را برای پاياننامه انتخاب وراجع به آن تحقيقاتی را آغاز مینمايند، ولی واحد پاياننامه در سال آخر محاسبه خواهد گرديد که در آن زمان دانشجو پاياننامه را به هيات داوران منتخب ارايه و از آن دفاع مینمايد .
خلاصهای از مطالب مطرح شده بعضی از درسهای تخصصی الزامی :
اندودنتيکس : مطالب اين درس شامل بررسی اتيولوژی، تشخيص، پيشگيری و درمان بيماريهای پالپی و بافتهای نگهدارنده دندانناشی از ضايعات پالپ به منظور حفظ سلامت و نگهداری دندانهای طبيعی است .
بيماريهای دهان و تشخيص : در درس بيماريهای دهان و تشخيص، به شناسايی ، تشخيص کلينيکی و پاراکلينيکی ضايعات حفره دهان و درمان ضايعات مخاطی آن و ارتباط آن با ساير بيماريهای بدن پرداخته میشود .
پروتزهای دندانی : در اين درس در ارتباط با مسايل ترميمی و بازسازی دستگاه جونده (دندانها و ساختمان مجاور کناری صورت) از طريق پروتزهای ثابت، متحرک (پارسيل و کامل) و فک و صورت بحث میشود. همچنين مسايل مربوط به اصول اکلوژن در اين رشته مورد تدريس علمی عملی قرار میگيرد .
راديولوژی : درس راديولوژی يکی از درسهای دندانپزشکی و از علوم اساسی جهت دستيابی و شناسايی حالات طبيعی و غيرطبيعی استخوان فکها و دندانها میباشد .
دندانپزشکی کودکان : درس دندانپزشکی کودکان، قسمتی از درسهای دندانپزشکی است که شامل : تشخيص، پيشگيری و درمان بيماری دهان و دندان کودکان، معلولان و معلولان ذهنی و شناسايی رابطه آن با سلامت عمومی آنها میباشد .
دندانپزشکی ترميمی : اين درس شامل بررسی اتيولوژی ، تشخيص ، پيشگيری و درمان و ترميم ضايعات بافتهای سخت دندانی به منظور حفظ سلامت و زيبايی دندانهای طبيعی و بافتهای نگهدارنده آنهاست .
رشته های مشابه و نزديک به اين رشته :
وجوه مشترک علمی وسيعی که اين رشته با رشته پزشکی دارد، به دندانپزشک اين مهارت را میدهد تا با شناخت همه جانبه ساختمان بدن و فيزيوپاتولوژی آن خدمات و درمانهای لازم را در راستای تخصصی خود ارايه دهد .
وضعيت نياز کشور ايران به اين رشته در حال حاضر :
اگرچه اهميت رشته دندانپزشکی در شهرهای بزرگ و متوسط تا حدود زيادی روشن است، اما متاسفانه هنوز اين رشته نتوانسته است ارزش والای خود را در شهرهای کوچک و روستاها، آنچنان که بايد نشان دهد. گرايش روزافزون داوطلبان به اين رشته و مراجعه رو به افزايش شهروندان به شاغلان اين حرفه ، میتواند اهميت قابل ملاحظه و نياز به متخصصان را در اين رشته ، حتی در مقايسه با ساير رشتههای پزشکی به وضوح نشان دهد نکات تکميلي
دشواریها و مشکلات تحصيل در اين رشته :
دندانپزشکی حرفهای است که با کارهای عملی بر روی بيمار همراه است، بنابراين امکان انتقال بيماریهای عفونی مثل هپاتيت يا ايدز از بيمار به پزشک بسيار زياد است و دندانپزشکان بايد همواره به اصول کنترل عفونت توجه داشته باشند چون يک کوتاهی يا اشتباه میتواند برای آنها عواقب ناخوشايندی داشته باشد. همچنين يک دندانپزشک بايد بطور مرتب نرمش و ورزش کند تا دچار کمردرد و پادرد مزمن نگردد.
منبع: www.zums.ac.ir
----------------------------------------------------------
این مقاله را هم بخوانید: آشنایی با رشته پزشکی
رشتهي «دندان پزشکي» را بيشتر بشناسيم...
يک دکتر دندانپزشک، به تشخيص و درمان بيماريهاي دهان و دندان ميپردازد؛ به همين دليل گاهي اساتيد اين رشته، بهجاي دندانپزشکي، اصطلاح «دهانپزشکي» را بهکار ميبرند. در گذشتهها بين مردم رايج بود که دندانپزشکي را مساوي با دندانسازي ميدانستند و حتّي دکتر دندانپزشک خود را دندانساز خطاب ميکردند! امّا امروزه دندانسازي، تنها بخشي از دندانپزشکي است. زيرا در دندانپزشکي، علاوه بر ساخت دندان جديد (پروتز)، به شناخت بيماريهاي دهان و دندان و لثه و انواع جرّاحيهاي دنداني و لثهاي پي ميبريم. دندانپزشکي يک علم تخصّصي است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوي مهم در سلامت بدن و بهويژه با پيشرفت علم، افزايش زيبايي دهان به هنگام خنديدن و حرف زدن (يعني حفظ زيبايي دهان و دندان از طريق ترميمي و ارتودنسي) تأمين ميکند.
دندانپزشکي داراي دو دورهي جداگانهي 2 ساله و 4 ساله است که در 2 سال اوّل، دانشجويان واحدهاي علوم پايه مثل بيوشيمي، آناتومي، بافتشناسي، فيزيولوژي، ژنتيک، ميکروبشناسي، پاتولوژي و ايمنيشناسي را ميگذرانند و بعد از 2 سال، با قبولي در امتحان سراسري علوم پايه، وارد دورهي تخصّصي دندانپزشکي شده و دروس اختصاصي خود را در زمينهي آسيبشناسي فک و دهان، ارتودنسي (مرتّب کردن دندانها)، اندودنتيکس (درمان ريشهي دندان)، پروتزهاي ثابت و متحرّک (روکش دندان، دست دندان)، پريودنتولوژي (بيماريهاي لثه و جرمگيري)، ترميمي (پر کردن دندانها و زيبايي دندان)، بيماريهاي دهان و دندان، انواع جراحي دندان (کشيدن دندان)، دهان و فک و صورت، دندانپزشکي کودکان و راديولوژي دهان و فک و صورت (عکسبرداري از دندانها) ميگذرانند و در نهايت ميتوانند بيماريهاي دهان و دندان را تشخيص داده و در حدّ يک دندانپزشک عمومي، اقدام به درمان بيماريها بنمايند. دانشجويان اين رشته بايد از دستهايي ماهر و توانمند برخوردار باشند، چون بسياري از کارهاي دندانپزشکي، از تراش دندان گرفته تا بازسازي دندان، نياز به دستهايي هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن، کارهاي ظريف دندانپزشکي را انجام داد.
عدّهاي از مردم، دندانپزشکي را صرفاً يک کار عملي و تکنيکي ميدانند، در حالي که اگر دانشجوي دندانپزشکي تنها فن و تکنيک اين رشته را فراگرفته، امّا در علوم پايه ضعيف باشد، در نهايت يک دندانساز خواهد شد؛ يعني چنين فردي کار روي دندان را فرا گرفته است، امّا از علم پزشکي، بهرهاي نبرده است.
آيندهي شغلي
امروزه در ايران، نزديک به 12 هزار دندانپزشک وجود دارد و از سوي ديگر سالانه 18 دانشکدهي دندانپزشکي دولتي و خصوصي موجود در کشور، بيش از 1000 دندانپزشک تربيت ميکنند. دندانپزشکان عمومي، پس از اتمام تحصيلات، بايد براي «طرح عمومي» نام نويسي کرده و به نوبت به شهرهايي که نياز به خدمات درماني دندانپزشکي دارد، اعزام شوند. دورهي طرح، 18 ماه است. در همين دوره، براي بسياري از پزشکان، فرصتهاي شغلي مناسبي بهوجود ميآيد که ميتوانند از آنها به نفع خود در آينده استفاده کنند.
وضعيت ادامهي تحصيل در مقاطع بالاتر
امکان ادامهي تحصيل فوق دکترا، در رشتههاي مختلف دندانپزشکي در کشور ما وجود دارد. برخي از انواع تخصّصهاي اين رشته عبارتند از:
☼ اندودنتيکس (درمان ريشهي دندان پوسيده و کمک به حفظ سلامت و نگهداري دندانهاي طبيعي)
☼ بيماريهاي دهان و تشخيص (تشخيص کلينيکي و پارا کلينيکي ضايعات حفرهي دهان)
☼ پروتزهاي دنداني (بازسازي دستگاه جونده (دندانها و ساختمانهاي مجاور صورت) از طريق پروتزهاي ثابت و متحرک (پارسيل و کامل)
☼ دندانپزشکي ترميمي (درمان و ترميم ضايعات ميناي دندان (سختترين مادّهي بدن) به منظور حفظ سلامت و زيبايي دندانهاي طبيعي)
و ...
با آرزوي موفّقيّت براي تمام دوستاني که ميخواهند در اين رشته تحصيل نمايند...
نويسنده: آنا ودودي ، دکتراي دندان پزشکي - مدير گروه دبستان کانون فرهنگي آموزش
منبع: کانون فرهنگي آموزش
----------------------------------------------------
رشته دندانپزشکی هدفش از تربیت دانشجو پیشگیری و درمان) بیماریهای دهان و دندان و تامین بهداشتی عمومی دهان و دندان است. علاوه بر این رشته، دو رشته دیگر نیز وجود دارد که ارتباط نزدیکی با این رشتهها دارند:
پرستاری دندانپزشکی
پرستاری دندانپزشکی در مقطع کاردانی ارائه میشود و فقط خانمها در آن پذیرفته میشوند. دانشجویان در این رشته در طول دوره تحصیل با اصول و کلیات مربوط به دندانپزشکی آشنا شده ، در پایان دوره تحصیل میتوانند به عنوان دستیار در مطبهای دندانپزشکی مشغول کار شوند.
پروتزهای دندانی
پروتزهای دندانی نیز در مقطع کاردانی ارائه میشود. دانشجویان در این رشتهها در طول دوره تحصیل با روش ساخت انواع دندانهای مصنوعی آشنا میشوند و در مطب دندانپزشکان به عنوان دستیار مشغول کار میشوند ضمن اینکه میتوانند مجوز لابراتوار دندانسازی نیز دریافت کنند.
طول دوره تحصیل
طول دوره تحصیل رشته دکتری دندانپزشکی حداقل 5/5 و حداکثر 8 سال است دانشجویان این رشته مقطع خود را در دو بخش سپری میکنند. مقطع قبل از علوم پایه و مقطع بعد از علوم پایه. یعنی پس از ورود و سپری کردن دروس پایه عمومی در مدت 2 سال، برای ورود به دوره نیمه تخصصی و تخصصی باید در امتحان جامع علوم پایه که هر سال از سوی وزارت بهداشت برگزار میشود شرکت و نمره قبولی دریافت کرد در حال حاضر حدود 14 دانشگاه برای دوره دکترای حرفهای دانشجو میپذیرند.
ضریب دروس زیست 4 ، فیزیک 2 و شیمی 3 برای این رشته در نظر گرفته شده است.
سطوح رشته
ردیف نام دانشگاه کاردانی کارشناسی ارشد دکترا
1 آزاد- تهران *
2 آزاد-خوراسگان *
درسهای رشته
ردیف نام درس ردیف نام درس
1 آسیب شناسی دهان 2 آمار پزشکی
3 آناتومی 4 ایمونولوژی
5 بافت شناسی 6 بهداشت دهان و دندان
7 بهداشت عمومی 8 بیماریهای درونی
9 بیماریهای دهان و تشخیص 10 بیماریهای روانی
11 بیوشیمی 12 بیولوژی دهان
13 پاتالوژی عمومی 14 پایاننامه
15 پروتز پارسیل 16 پروتز ثابت
17 پروتز کامل 18 پریودنتولوژی
19 جراحی فک و دهان 20 جنین و بافت شناسی فک و دهان
21 جنین شناسی 22 دندانپزشکی اطفال
23 دندانپزشکی ترمیمی 24 رادیولوژی
25 روانشناسی 26 زبان تخصصی
27 ژنتیک 28 فارماکولوژی
29 فیزیولوژی 30 گوش و حلق و بینی
31 مواد دندانی 32 میکروب شناسی
33 نظام پزشکی و طب قانونی 34 کالبد شناسی و مرفولوژی دندان
صنعت و بازارکار
امروزه بیماریهای مربوط به دهان و دندان یکی از بیماریهای شایع در جامعه است. به همین دلیل زمینۀ کاری دندانپزشکان، گسترش فراوانی یافته است. نیاز روز افزون جامعه به این رشته باعث شده که هر روز توجه بیشتری به این رشته و ایجاد زمینه کاری مناسب برای آن انجام پذیرد. فارغالتحصیلان این رشته علاوه بر کار در بخش دولتی مثل بیمارستانها، درمانگاهها و مراکز بهداشتی و درمانی میتوانند پس از انجام خدمات قانونی به کار در بخش خصوصی نیز مشغول شوند، به عبارتی میتوانند در کلینیکها و یا مطبهای شخصی فعالیت کنند.
منبع: دانشنامه رشد
---------------------------------------------
دندانپزشک به تشخیص و درمان بیماریهای دهان و دندان میپردازد و از همینرو شاید بهتر باشد که عنوان این رشته را دهانپزشکی گذاشت.
در گذشته دندانپزشکی را مساوی با دندانسازی میدانستند. اما امروزه دندانسازی تنها بخشی از دندانپزشکی است. رشته دندانپزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه رعایت بهداشت، پیشگیری و درمان بیماریهای دهان و دندان را آموزش میدهد.
دندانپزشکی یک علم تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تامین میکند. همچنین به یاری این علم میتوان بسیاری از بیماریها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.
محتوای دوره:
این مقطع دارای دو دوره مجزای ۲ و ۴ ساله است.
علوم پایه :
که در ۲ سال اول دانشجویان واحدهای علوم پایه مثل بیوشیمی، آناتومی، بافتشناسی، فیزیولوژی، ژنتیک، میکروبشناسی و ایمنیشناسی را میگذرانند
کارآموزی :
بعد از ۲ سال وارد دوره تخصصی دندانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمینه آسیبش ناسی فک و دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، پروتزهای ثابت و اکلوژن، پروتزهای متحرک و فک و صورت ، پریودنتولوژی، ترمیمی و مواد دندانی، بیماریهای دهان و دندان، جراحی دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان و رادیولوژی دهان و فک و صورت میگذرانند. و در نهایت میت وانند بیماریهای دهان و دندان را تشخیص داده و در حد یک دندانپزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند.
عدهای دندانپزشکی را با کار عملی و تکنیکی صرف، یکی میدانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فراگرفته اما در علوم پایه ضعیف باشد، در نهایت یک دندانساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان را فراگرفته است اما از علم پزشکی بینصیب میباشد.
آینده شغلی ، بازار کار، درآمد:
امروزه در کشور ایران نزدیک به ۱۲ هزار دندانپزشک وجود دارد و از سوی دیگر سالانه ۱۸ دانشکده دندانپزشکی دولتی و خصوصی موجود در کشور بیش از ۱۰۰۰ دندانپزشک تربیت میکنند. حال سوال اینجاست که آیا برای این تعداد فارغالتحصیل رشته دندانپزشکی فرصتهای کاری وجود دارد؟
امروزه در کشور ایران فرصتهای شغلی برای دندانپزشکان جوان به دو دلیل عمده محدودتر شده است که یکی از این دلایل پیشرفت بهداشت در کشور ایران است است. یعنی خوشبختانه کشور ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان در جهت پیشگیری و اهداف بهداشتی حرکت کرده و بسیاری از بیماریها را مهار و کنترل کرده است. در نتیجه مردم کمتر به پزشکان و دندانپزشکان مراجعه میکنند. از سوی دیگر در چند سال اخیر رشد پزشکان و دندانپزشکان نسبت به نرخ رشد جمعیت افزایش یافته است. برای مثال اگر تا ۲۰ سال قبل به ازای هر ۲۵ هزار نفر یک دندانپزشک وجود داشت حال به ازای هر ۵ یا ۶ هزار نفر یک دندانپزشک وجود دارد. البته ذکر عوامل فوق به معنای آن نیست که هیچ فرصت شغلی برای دندانپزشکان جوان وجود ندارد بلکه در بسیاری از شهرستانهای کشور، ایران هنوز شاهد کمبود دندانپزشک هستیم. یعنی در حالی که در بعضی از نقاط کشور به ازای هر ۲ هزار نفر یک دندانپزشک داریم، در نقاط محروم کشورمان به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر یک دندانپزشک وجود دارد.
افزایش تعداد دندانپزشک و بیکاری دندانپزشکان جوان :
افزایش تعداد دندانپزشکان جوان بیکار تنها مشکل ایران نیست چون طبق بررسیها و پیشبینیهای جوامع علمی خارج از ایران ، در سال ۲۰۳۰ میلادی بهداشت دهان و دندان مردم به اندازهای خوب خواهد بود که دندانپزشکی عمومی به بخشی از پزشکی عمومی برخواهد گشت و رشته دندانپزشکی تنها جنبه تخصصی پیدا میکند.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه :
عدم تسلط بر علوم پایه و زبان انگلیسی، دانشجو را از مقولات علمی دور میکند و صرفا به او توانایی انجام کارهای عملی این رشته را میدهد.
هرآنچه که یک دانش آموز در درس زیستشناسی دوره دبیرستان خود فرا میگیرد به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد بخصوص دو بخش فیزیولوژی و آسیب شناسی که دانشجویان دندانپزشکی در دو سال اول تحصیل خود با وسعت و عمق بیشتری نسبت به دوره دبیرستان مطالعه میکنند.
همچنین دانشجوی این رشته باید از دستهایی ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان نیاز به دستهایی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام داد.
برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی و قابلیت انجام کارهای بسیار دقیق علمی، عملی، کلینیکی برای داوطلبان این رشته بسیار ضروری است. خلاقیت و مهارت در کار دست و همچنین برخورداری از خلاقیت و دید هنری، دانشجو را در انجام کارهای عملی این رشته و انجام مهارتهای لازم در پیاده کردن آموختههای آن، کمک بسیار میکند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
امکان ادامه تحصیل فوق دکترا در رشتههای مختلف دندانپزشکی در ایران وجود دارد.
تعداد وعناوین واحدهای اصلی و اختصاصی:
طول دوره دندانپ زشکی پنج سال است و درسهای آن در سه بخش : عمومی ، پایه و اختصاصی برنامهریزی شده است که از لحاظ نحوه تعلیم و تدریس، به درسهای نظری ، عملی نظری، عملی تقسیم میشود.
این دوره شامل دو مرحله است:
مرحله اول (۵/۱ سال) :
در این مرحله دانشجویان درسهای نظری و عملی علوم پایه و عمومی را در دانشگاه (کلاس و آزمایشگاه) میگذرانند.
مرحله دوم (۵/۳ سال) :
در این مرحله دانشجویان درسهای تخصصی را در دانشگاه (کلاس و بخشهای کلینیکی) فرا میگیرند و به منظور برخورداری از کارایی آموزشی- درمانی، بیشتر این دوره تحصیلی را در بخشهای کلینیکی دانشکده و بیمارستانهای وابسته به ارایه خدمات بهداشتی و درمانی میپردازند؛ لازم به تذکر است که گذراندن درسهای پایه برای ورود به دوره کلینیکی (مرحله دوم) ضروری است.
نظام آموزشی مطابق آییننامه مصوب شورای عالی برنامهریزی است و هر واحد درس نظری ۱۷ ساعت و هر واحد درس عملی ۳۴ ساعت است. کل واحدهای درسی این دوره ۲۰۳ واحد است.
درسهای پایه
درس های پایه به درسهایی گفته میشوند که زمینهساز ورود دانشجو به درسهای اصلی و تخصصی و فراگیری آنهایند. در این رشته درسهای پایه جمعا به تعداد ۴۳ واحد درسی است که عبارتند از: فیزیک پزشکی ، بیوشیمی ، بافتشناسی انسانی، جنینشناسی، تشریح ، ژنتیک انسانی، میکروبشناسی، ایمنی شناسی، فیزیولوژی، روانشناسی عمومی، آسیبشناسی عمومی.
درسهای اختصاصی
درسهای تخصصی به درسهایی گفته میشود که اطلاعات و آگاهیهای لازم را درباره رشته تخصصی به دانشجو داده، او را با مفاهیم تخصصی و عمده رشته مورد نظر آشنا میکند و آموزشهای لازم را به او میدهند.
در رشته دندانپزشکی درسهای تخصصی عبارتند از: کالبدشناسی و مرفولوژی دندان، زبان خارجی اختصاصی، جنین و بافتشناسی فک و دهان ، آسیبشناسی دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، بیماریهای دهان و تشخیص ، بیولوژی دهان، پریودنتولوژی، دندانپزشکی ترمیمی(پروتز متحرک پارسیل، پروتز ثابت ، پروتز کامل) جراحی دهان و فک و صورت ، دندانپزشکی کودکان، رادیولوژی دهان ، گوش و حلق و بینی ، نظام پزشکی و طب قانونی، بهداشت عمومی و اکولوژی ، بهداشت محیط زیست ، دندانپزشکی مجتمعی ، بیماریهای روانی ، بیماریهای درونی، فارماکولوژی ، بهداشت دهان و تغذیه و ندانپزشکی پیشگیری مواد دندانی و پایاننامه (رساله).
دانشجویان در سال چهارم با تایید استاد راهنما، موضوعی را برای پایاننامه انتخاب وراجع به آن تحقیقاتی را آغاز مینمایند، ولی واحد پایاننامه در سال آخر محاسبه خواهد گردید که در آن زمان دانشجو پایاننامه را به هیات داوران منتخب ارایه و از آن دفاع مینماید.
خلاصهای از مطالب مطرح شده بعضی از درسهای تخصصی الزامی:
اندودنتیکس: مطالب این درس شامل بررسی اتیولوژی، تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریهای پالپی و بافتهای نگهدارنده دندانناشی از ضایعات پالپ به منظور حفظ سلامت و نگهداری دندانهای طبیعی است.
بیماریهای دهان و تشخیص : در درس بیماریهای دهان و تشخیص، به شناسایی ، تشخیص کلینیکی و پاراکلینیکی ضایعات حفره دهان و درمان ضایعات مخاطی آن و ارتباط آن با سایر بیماریهای بدن پرداخته میشود.
پروتزهای دندانی: در این درس در ارتباط با مسایل ترمیمی و بازسازی دستگاه جونده (دندانها و ساختمان مجاور کناری صورت) از طریق پروتزهای ثابت، متحرک (پارسیل و کامل) و فک و صورت بحث میشود. همچنین مسایل مربوط به اصول اکلوژن در این رشته مورد تدریس علمی عملی قرار میگیرد.
رادیولوژی: درس رادیولوژی یکی از درسهای دندانپزشکی و از علوم اساسی جهت دستیابی و شناسایی حالات طبیعی و غیرطبیعی استخوان فکها و دندانها میباشد.
دندانپزشکی کودکان: درس دندانپزشکی کودکان، قسمتی از درسهای دندانپزشکی است که شامل : تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری دهان و دندان کودکان، معلولان و معلولان ذهنی و شناسایی رابطه آن با سلامت عمومی آنها میباشد.
دندانپزشکی ترمیمی : این درس شامل بررسی اتیولوژی ، تشخیص ، پیشگیری و درمان و ترمیم ضایعات بافتهای سخت دندانی به منظور حفظ سلامت و زیبایی دندانهای طبیعی و بافتهای نگهد ارنده آنهاست.
رشته های مشابه و نزدیک به این رشته :
وجوه مشترک علمی وسیعی که این رشته با رشته پزشکی دارد، به دندانپزشک این مهارت را میدهد تا با شناخت همه جانبه ساختمان بدن و فیزیوپاتولوژی آن خدمات و درمانهای لازم را در راستای تخصصی خود ارایه دهد.
وضعیت نیاز کشور ایران به این رشته در حال حاضر :
اگرچه اهمیت رشته دندانپزشکی در شهرهای بزرگ و متوسط تا حدود زیادی روشن است، اما متاسفانه هنوز این رشته نتوانسته است ارزش والای خود را در شهرهای کوچک و روستاها، آنچنان که باید نشان دهد. گرایش روزافزون داوطلبان به این رشته و مراجعه رو به افزایش شهروندان به شاغلان این حرفه ، میتواند اهمیت قابل ملاحظه و نیاز به متخصصان را در این رشته ، حتی در مقایسه با سایر رشتههای پزشکی به وضوح نشان دهدنکات تکمیلی :
دشواریها و مشکلات تحصیل در این رشته :
دندانپزشکی حرفها ی است که با کارهای عملی بر روی بیمار همراه است، بنابراین امکان انتقال بیماریهای عفونی مثل هپاتیت یا ایدز از بیمار به پزشک بسیار زیاد است و دندانپزشکان باید همواره به اصول کنترل عفونت توجه داشته باشند چون یک کوتاهی یا اشتباه میتواند برای آنها عواقب ناخوشایندی داشته باشد. همچنین یک دندانپزشک باید بطور مرتب نرمش و ورزش کند تا دچار کمردرد و پادرد مزمن نگردد.
منبع: www.denf.hums.ac.ir
گردآوری: ایران مدرس