مطالعه موفق با تمرکز ممکن است - يکي از شايع ترين مشکلها، عدم تمرکز حواس در کلاسهاي درس، جلسات سخنراني، سمينارها و کنفرانس هاست. بيشتر افراد با آن که با اشتياق فراوان و تمرکز خوب سر جلسه حاضر مي شوند و به سخنران يا مدرس گوش مي سپارند، پس از چند دقيقه حواسشان پرت مي شود و وقتي به خود مي آيند، مي بينند که دقايقي چند گذشته و در اين مدت کاملاً در جاي ديگري بوده اند.
شايد در يک جلسه دو ساعته، شما چهل دقيقه با تمرکز عالي به جذب مشغول باشيد و هشتاد دقيقه ديگر را به طور پراکنده مشغول افکار ذهني خودتان باشيد. اگر شما بتوانيد در همان کلاس، تمامي مطالب را بگيريد، خود باعث مي شود که حجم عمده اي از فعاليت مطالعه شما در منزل کاسته شود. شايد تا به حال با افرادي برخورد کرده باشيد که فقط در کلاس حضور مي يابند و بسيار کم در منزل مطالعه مي کنند.
علاوه بر اين، درصد مهم و عمده اي از يادگيري در کلاس درس صورت مي گيرد. شايد خودتان تجربه کرده باشيد که آموختن درسي که زمان تدريس آن، شما در کلاس حاضر نبوده ايد، چقدر دشوار است. اما حضور در کلاس از نظر فيزيکي چندان مهم نيست بلکه شما بايد حضور مؤثر و متمرکزي در کلاس داشته باشيد. ما هم اکنون مي خواهيم تکنيکهايي را ارائه دهيم که شما با عمل کردن به آنها و فقط با عمل کردن به آنها بتوانيد دانش آموز و دانشجويي فعال و درگير باشيد.
تکنيکهاي حضور فعال در کلاس
۱.همراهي با مدرس:
بسيار مهم است که خودتان را با سرعت، نحوه و شيوه تدريس معلم يا استاد خود هماهنگ سازيد و با او حرکت کنيد. هم شتاب بيش از مدرس داشتن ذهن را آشفته و مغشوش مي کند و هم سرعت کند شما و عقب ماندن از او. هماهنگ نبودن با سرعت و روش و بيان مدرس، شما را از جذب مطالب بعدي محروم مي کند. آنچه که در همراهي با مدرس مهم است، در وهله اول، خوب شنيدن است.
سؤال کردن از معلم گناه نيست و نبايد احساس گناهي را هم به دنبال داشته باشد. به ويژه دانش آموزان دوره ابتدايي خيلي از سؤال کردن بيم دارند.
دوباره تأکيد مي کنيم که اگر نکته اي را متوجه نشديد يا نشنيديد، حتماً بپرسيد چه بسا که آن نکته کليدي بوده، تمام درس آن روز وابسته به همان نکته باشد.
پیشنهاد ویژه ایران مدرس: نحوه افزایش تمرکز در کلاس های تدریس ریاضی
۲. شنونده اي فعال باشيد:
شما بارها به اين عبارت تأکيدي برخورد کرده ايد: شنونده اي فعال باشيد، اما مفهوم اين عبارت چيست؟ يعني بايد چگونه باشيم؟ شنونده فعال چه خصوصيات و ويژگيهايي دارد؟
بهترين و مؤثرترين راه براي اين که شما يک شنونده فعال باشيد اين است که يادداشت برداريد. چه، نياز به يادداشت برداري را سر کلاس احساس مي کنيد چه نمي کنيد، حتماً از صحبت مدرس يا سخنران، يادداشت برداريد
يادداشت برداري داخل کلاس
قلم و کاغذ به دست مي گيريد و در کلاس حاضر مي شويد. يادتان هست که گفتيم شب قبل از کلاس يک مطالعه اجمالي و يک بررسي ابتدايي از درس، انجام دهيد؟ اين کار را براي کسب اطلاعات اوليه و هشياري ذهني در کلاس انجام داده ايد. اگر شما بدون هيچ مطالعه اي سر کلاس شيمي حاضر شويد، وقتي معلم مي گويد امروز درس ما هيبريداسيون است و شما هم نه از قبل درباره هيبريداسيون چيزي مي دانيد نه نگاهي اجمالي به کتاب انداخته ايد، تا چند لحظه خود را در کلاس بيگانه احساس مي کنيد. خود را کاملاً گيج مي بينيد و اين حالت، خود باعث مي شود که نسبت به اين درس بي علاقه شويد و به سرعت تمرکز حواستان را از دست بدهيد و ذهنتان را به سير در جاهاي ديگر مشغول سازيد.
درست بر عکس، اگر شما با مطالعه اوليه سر کلاس حاضر شويد، احساس خيلي خوبي در کلاس خواهيد داشت،
شما به هيچ عنوان نبايد جمله اي يادداشت کنيد بلکه بايد به صورت اشاره اي و مختصر از واژه هاي کليدي استفاده کنيد که چون جرقه اي تمام موضوع را به ياد شما مي آورد.
اين گونه مي توانيد همزمان با تدريس استاد، يادداشت کنيد و پشت سر هم يادداشت برداريد در حالي که نه وقت شما گرفته مي شود نه از درک مطلب بعدي باز مي مانيد و نه مدرس را ناراضي مي کنيد.
به هيچ عنوان در لحظه حضورتان در کلاس، اطلاعات قبلي خود را با اطلاعات معلم مقايسه نکنيد. اين مقايسه، ذهن شما را به خود مشغول مي کند و دقايقي حواس شما را پرت مي کند. مقايسه اطلاعات خودتان با اطلاعاتي که سر کلاس از معلم مي گيريد، فقط بايد در چند دقيقه پايان کلاس و يا حتي بعد از آن صورت گيرد
پیشنهاد می شود مقاله راهکارهای عملی و کاربردی برای موفقیت در امتحانات مدرسه و دانشگاه را هم بخوانید.
از چه چيزهايي يادداشت برداريم؟
يادداشت برداري در کلاس، سه شاخه دارد.
- شاخه اول، يادداشت برداري از نکات مهمي است که معلم مي گويد که در مورد آن توضيح داديم.
- شاخه دوم، يادداشت برداري از سؤالاتي است که به ذهنتان مي رسد. البته اگر روند کلاس آرام و طرح سؤال در طول کلاس مجاز باشد، ما توصيه مي کنيم سؤال خود را فوراً بپرسيد. اما اگر معلم بگويد به سؤالات شما در آخر کلاس پاسخ مي دهم، مطلقاً سؤال خود را رها نکنيد. حتماً آن را مختصراً در گوشه اي بنويسيد که آخر کلاس بپرسيد
- شاخه سوم، يادداشت برداري از عوامل حواس پرتي است.
اهميت جلو نشستن
هميشه به خاطر داشته باشيد که واقعاً رابطه اي بين کساني که جلو مي نشينيد و کساني که درسشان خوب است وجود دارد. توجه کنيد، کساني که صندليها و نيمکتهاي جلويي را اشغال مي کنند، در ميدان ديد خود، فقط معلم و تخته را خواهند داشت. اما کساني که در رديف دوم مي نشينند، علاوه بر معلم و تخته، افراد رديف اول را هم مي بينند و همين طور تا رديف آخر که ديگر همه رديفهاي جلويي در ميدان ديد قرار مي گيرند. به عبارت ديگر، عوامل حواس پرتي در جلوي کلاس حداقل و در انتهاي کلاس حداکثر است.
توصيه مي کنيم که حتي الامکان، رديفهاي جلو را براي نشستن انتخاب کنيد
مطالعه این مقاله هم مفید است: رمز موفقیت در درس خواندن چیست
نقش فرمان ذهني
“آنتوني رانينز”، نويسنده کتابهاي جالب و پر فروش “به سوي کاميابي” در يکي از سمينارهاي خود مثالي زيبا مي آورد که خوب است قبل از طرح نقش فرمان ذهني، براي روشن شدن مطالب، اشاره اي داشته باشيم به اين مثال: پدري به فرزندش مي گويد: “برو اآشپزخانه، نمکدان را بياور.”، بچه بي درنگ مي گويد: “نيست.” يا “نمي توانم پيدا کنم.” و . . . پدر مي گويد:
“تو برو، پيدا مي کني.” بچه پاسخ مي دهد: “مي دانم که پيدا نمي کنم ولي مي روم.”
بچه به آشپزخانه مي رود و تمام آشپزخانه را مي گردد اما نمکدان را پيدا نمي کند. پدرش را صدا مي زند و مي گويد که نمکدان اينجا نيست. پدر به آشپزخانه مي آيد و خيلي زود مي گويد: “نمکدان که اينجاست! جلوي چشمت بود، چطور آن را نديدي؟” بچه متعجب و متحير مي ماند که چرا با تمام جستجوي خود، نمکدان را که جلوي چشمش بود، پيدا نکرده است.
در اين داستان که شايد در خاطره شما هم به نوعي مستند باشد، واقعيت چيست؟ چرا بچه نمکدان را پيدا نمي کند؟
پیشنهاد می کنیم مقاله 20 نکته مهم برای نمره 20 گرفتن در امتحانات و موفقیت در تحصیل را هم مطالعه نمائید.
واقعيت اين است که اين بچه قبل از آن که به دنبال نمکدان برود بارها به خود گفت: نيست، نمي توانم پيدايش کنم. يعني به ذهنش فرمان داد: نمکدان را پيدا نکن! مغز بچه اين فرمان را دريافت کرد. حالا بچه به آشپزخانه مي رود و به جستجو مي پردازد اما با آن که نمکدان در ميدان ديدش قرار دارد، آن را نمي بيند يعني مغز، برنامه قبلي دارد که آن را شناسايي و پيدا نکند و به همين خاطر، به اصطلاح آن را پس مي زند. مغز بچه مانند يک ماشين فقط فرماني را که بچه به او داده بود، اجرا مي کند.
نقش فرمانهاي ذهني در تمام موفقيتهاي زندگي و از جمله موفقيتهاي تحصيلي بسيار مهم است.قبل از اين که به کلاس برويد، براي خود هدف تعيين کنيد. به ذهن خود بگوييد که چرا به کلاس مي رويد، آيا فقط براي اين که برايتان غيبت ثبت نشود مي رويد؟ آيا براي خنديدن مي رويد؟ آيا براي چرت زدن مي رويد؟ و يا اين که قصد داريد چيزي را بفهميد و ياد بگيريد؟ اگر اين طور است دقيقاً براي خود مشخص کنيد که مي خواهيد چه چيز را ياد بگيريد و در جستجوي چه هستيد؟
منبع: رادیو سلامت
